Саясаттану ылым жне оу пні ретінде

Жоспары:

Саясаттануды мні, маынасы.

Саясаттану пні ымдары, діс- тсілдері.

Саясаттануды баса оамды ылымдармен байланысы.

Саясаттану сзі - политологиягректі политика жне логос деген сздерінен шыан, саясат туралы ылым деген маына береді. Баса оамды ылымдарды ішінде саясаттануды орны ерекше. Себебі адамзат оамында саясат негізгі роль атарады. Адамзат саясатты сиырлы сырын, былмалы былысын ерте заманнан бері тсініп-біліп келеді. Ерте заманда саясат болмаан. Мысалы Мысырда, Вавилонда, ндістанда сол кездегі мифтара сйенсек басарушыны билік кзі тек дай болан, яни жер бетіндегі істерді барлыын дай тындырып отыран. Кейінірек адамзатты іс- тжірибесіні, аыл-ойыны, мдениетіні дамуына байланысты саясатты ымдары, тсініктері пайда болды. Бдан келіп саясат теориялары пайда болды. Саясаттануды негізін салушы деп Аристотельді айтады. йткені ол з заманында лицей ашып, сонда саяси ылымды жеке пн ретінде оытан. Саясаттану XIX асырды екінші жартысында жеке пн ретінде дамыды. XX асырды басында саясаттану блек академиялы пн ретінде толы блініп шыты. Бл ылымны халыаралы мртебе алып, толыанды алыптасуына ЮНЕСКО-ны басшылыымен рылан саяси ылымдарды халыаралы ассоциациясы зор роль атарды. Ол саяси зерттеуді белсенділігін арттыру жолында азірде жемісті ебек етуде. Бгінгі тада саясаттану пні АШ-ты, Шыыс елдеріні барлы жоары оу орындарына жеке пн ретінде оытылады.

Саясаттану дегеніміз - саясат туралы, саясатты адам жне оам арасындаы арым-атнастары туралы жинаталан ылым. Ол саяси билікті алыптасуымен даму задылытарын, оны жмыс істеуі мен пайдалану трлері, діс-тсілдерін зерттейді. Олара салыстырмалы, жйелеу, социологиялы, тарихи, бихевиористік, нормативтікжне т б дістер жатады.

Салыстырмалы діс -р трлі елдердегі саяси былыстарды салыстырып, оларды жалпы жатарын жне жеке ерекшеліктерін ажыратуа ммкіндік береді.

Жйелеу дісі -саяси былыстарды баса крделі рылымны бір блігі ретінде арап, оны райтын элементтерді леуметтік мірдегі орнын, ызметін айналадаы ортамен, баса былыстармен байланысты зерттейді.

Социологиялы діс -саясатты оам міріні экономикалы, леуметтік рылым, мдениет жне т. б. жадайларына арай анытайды.

Тарихи тсіл -саяси былыстарды мерзімі жаынан дйекті, заманына арай, брыны, азіргі жне болашаты байланысын айындай отырып арастырады.

Бихевиористік діс - жеке адамдар мен топтарды іс- рекетін, белгілі бір саяси жадайларда адамдарды здерін - здері алай стауын талдауа негізделеді.

Нормативтік діс - оамды игілікті е мол амтамасыз ететін немесе адама уел бастан тн ажыратылмас табии ыты іске асыруа барлы ммкіндік жасайтын саяси рылысты трі.

ылымны баса салаларындаы сияты саясаттануды да зіндік ымдары бар. Мысалы: саясат, саяси билік, саяси жйе, саяси мдениет, саяси мір, саяси тртіп, саяси атынастар, саяси партия жне т.б. кптеген ызметтер атарады. Мысалы: танымды (гносеологиялы), баалау (аксеологиялы), реттеушілік жне т б. Саясаттану саяси мірді жетілдіру міндетін атарады. Саясаттану кптеген ылымдармен байланысты. Флсафамен (философиямен), экономикалы теориямен, ыты ылыммен, леуметтану (социология), тарих, адамгершілік ылымдарымен байланысты.

азір еліміз туелсіздігін алып, шын мнінде, демократиялы жола тсіп жатан кезде азаматты оам, ыты мемлекет орнату шін саясаттану пнін оып-йрену мамандара ауадай ажет. азіргі демократиялы мемлекеттерде саяси оу институттарыны ызметі негізгі адамгершілік ндылытары, сіресе рбір тланы еркіндігі мен абыройы оны табии ажырамас ытарын мойындап адірлеуге негізделеді. Саяси білім адамзата те ажет. Бізді заманымызда андай ксіппен айналысанына арамастан, саяси білім мен мдениет р адама ауадай ажет. Азаматтарды кпшілік саяси сауаттылыы оам шін де ажет.