Сатушы – тауар – аша – сатып алушы.

Бл жерде мміле атысушылары тауар-аша айналымны баалы (ндылы) жаынан тепе-те болуын баылайды. Сатушы жне сатып алушы мміленіауызша немесе жазбаша (келісім трінде) жзеге асырады. Нтижесінде мліктік ыты сату жзеге асады:

Тауар иесізіні пайдалы затыны орнына аша алады, ал аша иесі (сатып алушы)– зіне ажетті игілігін иеленеді.

Сатуа арналан нім ндірілетін жерді барлыында нары пайда болады.

 

	Нарыты негізгі белгілері

 

 

Жеке меншік;

Жеке мддесі(пайда) нарыты баалар жйесі арылы жзеге асырылады. Ттынушылартауарларды е тмен баамен сатып алады.

Ксіпкерлер– пайданы ммкіндігінше жоарылатуа тырысады; ор иелері з орлары шін е жоары бааны алуа тырысады; орытындысында алынан нтиже жалпы оама максимум пайдасын келеді.

Тадау еркіндігі – ресурстарды иемдену, тауарларды нарыта сату, зіне наан жерде жмыс жасау еркіндігінде білінеді;

Бсекелестік;

Еркін баа ою;

Мемлекет кірісуі шектеулі.

 

й шаруашылыы – бл адамды капиталды ндірілуін жне айта ндірілуін амтамасыз ететін, белгілі бір фактор иесі болатын, з ажеттіліктерін максимум анааттандыруа ынталанатын, з бетімен шешім абылдайтын бір немесе бірнеше тладан ралан экономикалы бірлік, яни бл барлы ттынушылар.

 

Фирма (ксіпорын) - бл німді сату масатымен оны дайындау шін ндіріс факторларын пайдаланатын, пайданы ммкіндігінше жоарылатуа ынталанатын, з бетінше шешім абылдайтын экономикалы бірлік.

Мемлекет– кіметтік жне мемлекеттік мекемелер.

Нарыты шаруашылы субъектілері рашансатушы да, сатып алушыда ролінде крінеді.

Нары алуан трлі аымдарды ортасынан орын алады: ашалы– сатып алушыдан сатушыа, алынан тауар шін тлем трінде; материалды– сатушыдан сатып алушыа, орлар, німдер, ызметтер, тауарлар трінде.

Мндай жадай кері байланыс жйесін алыптастырады, бл кез-келген экономиканы тратылыы мен тиімділігіні шарты жне нарыты басты, негізгі ызметі болып табылады.

Нарытар жйесі

 

Ттыну німдері (азы-тліктік жне азы-тліктік емес тауарлар т.с.с.).

ндіру ралдары (машиналар, рал-жабдытар, клік, отын, шикізат, электр уаты жне т.б.).

ызмет крсету (коммуналды жне трмысты ызмет крсету; аржылы сатандыру операциялары, коммерциялы, леуметтік, мдениеттік, рухани жне т.б. ызмет трлері).

Ебектік (жмыс кші);

Баалы ааздар (акциялар, облигациялар жне т.б. табыс келетін нды ааздар);

ылыми зірлемелер (парасатты меншік);

Валюталар (шет ел аша бірліктері сатып алынатын жне сатылатын лтты жне халыаралы мекемелер);

Несиелік капиталдар (ндірістік масатта олданылатын уаытша бос аша аржыларын сатып алу жне сату саласы);

Рухани игіліктер (алымдар, жазушылар, суретшілер жне т.б. парасатты ызметіні німін аылы сату саласы)