Жмыссызды затыы
 |
Ебек ызметін еркін тадау,
німділік,
Жмыссыздытан орау
Экономикалы белсенді халы (Р 7,0 млн. адам) (49 %)
Бл тауарлар мен ызметтерді ндіруге жмыс кшін сынатын ебекке абілетті азаматтар блігі.
Ебекпен амтыландар – 16 жне одан жоары жастаы жалданып жмыс істейтін тлалар.
Жмыссыздар – 16 жне одан жоары жастаы жмыссыз, жмыс іздеп жрген, жмыс істеуге
кірісуге дайын тлалар.
- Бл елді жмыс кшіне жатпайтын трындары.
Кндізгі оу орындарында оитын оушылар, студенттер,
Зейнеткерлер,
й шаруашылыын жргізетін тлалар (оны ішінде баланы, науасты кту)
Жмыс табудан міт згендер,
Жмыс істеуге ажеттілігі жо тлалар.
 |
Технологиялы(ТП, ТЖ байланысты).
рылымды (экономика рылымыны згеруіне байланысты).
Циклдік(экономикалы лдырау нтижесінде пайда болады).
Фрикциялы (йкелу) (жмыс іздеумен байланысты).
Табии(рылымды жне фрикциялы жмыссызды сомасы).
Жмыссыздыты табии дегейі – бл толы ебекпен амтылу жадайындаы жмыссызды дегейі (яни циклдік жмыссыздыты жо болуы).
 |
оамны экономикалы потенциалын толы пайдаланбау,
Біліктілікті жоалту,
Халыты трлі леуметтік топтары арасында жмыссыздыты біркелкі блінбеуі,
лтты психикалы саулыына зиян келтіру,
ылмыскерлікке олайлы жадайлар туызу.
|
Жмыссызды дегейі табии дегеймен салыстыранда 1 % суі наты Ж су арыныны 2,5% тмендеуіне келеді.
|
Инфляция
Номинал ебекаыны су арындары тмен
боланда, жмыссызды крсеткіштері жоары
болады жне ол ебекаы жоарылаан сайын
4 тмендейді
 |
2
Жмыссызды дегейі
1 2 3 4 5
 |
Ебекпен амтуды реттеу: - жмыс кніні затыын ысарту,
- зейнеткерлікке шыуа 2-3 жыл жетпеген жмысшыларды
уаытынан брын зейнеткерлікке шыару,
- оамды жмыстарды йымдастыру,
- келімсектікті шектеу (елге жмыс кшіні келуі);
Ебек биржаларын йымдастыру,
Жмыссызды жніндегі сатандыру орларын алыптастыру,
Жмыс орындарыны пайда болуын ынталандыру,
Кадрларды дайындау жне айта дайындау,
Табыстарды дифференциациялау,
Жмыссыздарды леуметтік олдау,
Кнкрісті е тменгі дегейін орнату жне оны индекстеу.
Инфляция– экономикадаы бааларды жалпы дегейіні траты ктерілуі ретінде крінетін ашаны нсыздану процесі.
Сраныс, шыындар,
Жабы, басылан,
Балансталан, балансталмаан,
Ктілген, ктілмеген,
Жоралап жруші (жылына 10 % дейін),
Шоыратаушы (жылына 10-нан 200 % дейін)
Гиперинфляция (айына 50 % дейін).
Импортталан
Аша массасыны тауар массасынан басым болуы,
Аша шыару,
Мемлекеттік бюджет тапшылыы,
Экономика милитаризациясы,
Халы міттері,
Экономика йлеспеушілігі,
Экономиканы шыынды сипаты,
Спираль: ебекаы – баа,
Ксіпорындар монополиясы
й шаруашылыын йымдастыруда тртіпсіздік туызу,
Салалар арасындаы йлеспеушілікті суі,
Ттынушылы сраныс рылымын брмалау,
Макроэкономикалы саясат тиімділігіні тмендеуі,
Халыты мір сру дегейіні тмендеуі,
Жеке ор жинауларды наты ндылыыны тмендеуі,
Аымдаы наты табыстарды тмендеуі,
Ксіпкерлік ызмет дегейіні тмендеуі,
Капиталды наты ндіріс саласынан айналым саласына аудару,
Кез-келген тауар, валютаа арай «ашадан ашу»,
Аша жинау ынтасына зиян келтіру.
|
ТБИ а. ж. – ТБИ н.ж.
Инфляция дегейі = *100,
ТБИ н.ж.
мнда ТБИ а.ж, (н.ж.) – аымдаы жылдаы (негізге алынып отыран жал) ттынушылы баалар индексі.
|
Кейнсианды лгі – аша сранысын шектеу(пайызды жне салыты млшерлемелерді ктеру);
- аша массасын жне мемлекет шыындарын азайту;
- баалардыжне ебекаыны баылау.
Монетаристік лгі – салытарды тмендету(ндірісті ынталандыру)
- ебекаыны суі шектеулі, ал баалар еркін
- протекционистік саясатты лсізденуі.
|
1992 ж. – 3006 % 1997 ж. – 11,2 % 2000 ж. – 9,8 % 2006 ж. – жоспар 7,2 – 8 %.
1993 ж. – 2266 % 1998 ж. – 19 % 2001 ж. –6,4 %
1994 ж. – 759 % 1999 ж. – 17,8 % 2005 ж. – 7,2 %.
 |
Тауар тапшылыы, ндірісті тере лдырауы,
ндірілетін німні жоары уат сыйымдылыы, материал сыйымдылыы, ебек сыйымдылыы,
Жеке тауар ндірушілерді монополиясы (негізсіз баа ктеру).
Мемлекеттік бюджет тапшылыы,
Аша шыару,
Мемлекетті ндірістік емес шыындарыны жоары дегейі,
Баса елдердегі экономикалы дадарыстарды сері.