Азастан Республикасыны лтты орыны ролі мен мні

кіметті лтты банктегі шотында шоырландырылатын, аржылы активтер тріндегі, сондай-а материалды емес активтерді оспаанда, зге млік тріндегі мемлекет активтері азастан Республикасыны лтты оры бо- лып табылады. лтты ор мемлекетті орланымдарын алыптастыру, сонымен бірге лемдік бааларды жадаятына республикалы жне жергілікті бюджеттерді туелділігін тмендету масатында жасалынады. Ол мемлекетті траты леуметтік-экономикалы дамуын амтамасыз етуге, аржылы активтерді жне материалды емес активтерді оспаанда, зге мліктерді жинатауа, экономиканы мнай секторына туелділігін жне олайсыз сырты факторларды ыпалын тмендетуге арналан. лтты ор жинатау жне тратандыру функцияларын жзеге асырады.

Жинатау функциясы материалды емес активтерді оспаанда, аржылы активтер мен зге млікті жинаталуын жне туекелді алыпты дегейінде за мерзімді перспективада лтты ор активтеріні кірістілігін амтамасыз етеді. Тратандыру функциясы лтты орды активтері тімділігінін жеткілікті дегейін стап труа арналан. орды тратандыру функциясын жзеге асыру шін пайдаланылатын бір блігі кепілденілген трансфертті амтамасыз етуге ажетті млшерде айындалады.

лтты орды алыптастыру жне пайдалану лемдік, ішкі тарау жне аржы рыноктарыны конъюнктурасы, мемлекеттегі жне шет елдердегі экономикалы жадай, бл ретте макроэкономикалы жне фискалды тратылы сатала отырып жне лтты орды негізгі масаттары мен міндеттері саталынып, азастаннны леуметтік-экономикалы даму басымдытары ескеріле отырып айындалады.

лтты орды алыптастыру жне пайдалану тиімділігін арттыру жніндегі, сондай-а оны пайдалануды клемдері мен баыттары бойынша шешімдерді Президент абылдайды.

лтты орды тсімі мен жмсалуы лтты жне шетелдік валюталармен жргізіледі, ал оны операциялары бойынша есепке алу мен есептеме лтты валютамен жзеге асырылады.

азастан Республикасыны лтты орын сенімгерлік басаруды лтты банк пен кімет арасында жасасылатын сенімгерлік басару туралы келісімшартты негізінде лтты банк жзеге асырады.

лтты ора жіберілетін бюджеттік тсімдер лтты орды алыптастыру кздері болып табылады. Бл тсімдер:

· 1) мнай секторы йымдарыны тура салытарынан (жергілікті бюджеттерге есептелетін салытарды оспаанда) трады, олара: корпоративтік табыс салыы, стеме пайда салыы; бонустар, пайдалы азбаларды ндіру салыы; німді блу бойынша лестер; экспорта рента салыы жне німді блу туралы келісімшарт бойынша ызметті жзеге асыратын жер ойнауын пайдаланушыны осымша тлемі жатады;

· 2) мнай секторы йымдары жзеге асыратын операциялардан тсетін баса тсімдерден (жергілікті бюджеттерге есептелетін тсімдерді оспаанда), соны ішінде мнайлы келісімшарттар талаптарыны бзыланы шін тсетін тсімдерден (жергілікті бюджеттерге есептелетін тсімдерді оспаанда);

· 3) республикалы меншіктегі жне тау-кен ндіру мен деу салаларына жататын мемлекеттік млікті жекешелендіруден тсетін тсімдерден;

· 4) ауыл шаруашылыы арналымындаы жер учаскелерін сатудан тсетін тсімдерден трады.

лтты орды аражаттары:

· 1) лтты ордан тсетін республикалы бюджетке кепілденілген трансферт трінде;

· 2) азастан Республикасыны Президенті айындайтын масаттара лтты ордан республикалы бюджетке берілетін нысаналы трансферттер трінде;

· 3) лтты орды басаруа жне жыл сайын аудит ткізуге байланысты шыыстарды жабуа жмсалады.

азастан Республикасыны лтты оры:

· азастан Республикасы лтты орыны саталуын;

· лтты орды жеткілікті тімділік дегейін стап труды;

· туекел дегейі алыпты болан кезде за мерзімді перспективада лтты ор табыстылыыны жоары дегейін;

· за мерзімді перспективада инвестициялы табыстар алуды амтамасыз ету масатында материалды емес активтерді оспаанда, рсат етілген аржылы ралдара орналастырылады.

Материалды емес активтерді оспаанда, рсат етілген аржылы ралдарды тізбесін азастан Республикасыны лтты орын басару жніндегі кеесті сынысы бойынша кімет лтты банкпен бірлесіп айындайды.
лтты орды жеке жне заи тлаларды кредиттеуге жне міндеттемелерді орындалуын амтамасыз ету ретінде пайдалануа болмайды.
Активтерді лтты ора есептеу жне лтты орды пайдалану тртібін азастан Республикасыны кіметі айындайды.
лтты ора тсетін немесе бл ордан алынатын активтер лтты банк белгілеген тртіппен айырбастауа немесе айта айырбастауа жатады.
лтты ордан республикалы бюджетке тсетін кайтарусыз тсімдер осы ордан кепілденілген трансферт болып табылады.
лтты ордан ш жылды кезеге арналан кепілденілген трансферт млшері республикалы бюджет зірленетін жыл алдындаы аржы жылыны аяындаы жадай бойынша лтты ор активтеріні штен бір блігінен аспауа тиіс, ол кімет белгілеген тртіппен айындалады жне азастан Республикасыны заымен бекітіледі.

Есепті аржы жылы ішінде лтты ордан республикалы бюджетке аударылмаан кепілденілген трансферт сомасын Республикалы бюджеттік комиссияны сынысы бойынша жне кімет бекіткен тртіпке сйкес кіметті бюджетті тзету арылы тиісті бюджеттік бадарламалар бойынша тленбеген тіркелген міндеттемелер сомасынан аспайтын клемде ткен аржы жылыны республикалы бюджетінде бекітілген бюджеттік даму бадарламаларын аржыландыру шін аымдаы аржы жылында пайдалануа ыы бар.

Есепті аржы жылы шін республикалы бюджетте лтты ордан аударылмаан кепілденілген трансферт сомаларын тарту ткен аржы жылыны бюджеттік даму бадарламалары бойынша тіркелген міндеттемелерді тленбеген блігіні жне аржы жылыны басындаы бюджеттік аражаттар алдытары айырмасыны сомасында жзеге асырылады.

азастан Республикасыны лтты орын басару жніндегі кеес лтты орды тиімді пайдалану жне оны, материалды емес активтерді оспаанда,шетелдік аржылы ралдара орналастыру жнінде сыныстар зірлейтін азастан Республикасыны Президенті жанындаы консультациялы-кеесші орган болып табылады.