Таырып : Эпидемиология жне этика.

Масаты:Эпидемиология жне этика туралы ымы алыптастыру.

Эпидемиология – ауруды факторлары аытайты жне айматаы бір топта болан оиаларды саны оумен айналысады.

Аурухана эпидемиологиясы медицина орталыыдаы науастара атысты сратармен айналысады.

Эпидемиология аурухана ішідегі инфекцияны оумен айналысады. Олаоды таралу жолдары, кздері , туекел топтарды анытап, сонымен атар маман- эпидемиолог шара олдануа дістемесі рып, сол инфекцияларды таралуына жол бермеуі баылайды.

АІИ – деп медициналы мекемеде болан кезде жтыран микроорганизмдерді айтады. Мндай инфекциялар науастар мен ызметкерлерге жуы ммкін.

Науастарды инфекциялы патологияны анытааннан кейін немесе инфекциялы науастар туралы апараттан кейін аурухана эпидемияа арсы жмыс режимін туі ажет.

Науасты стационара жатызаннан кейін жне заттарды, транспортировка барысында олданылан эвакуатор кшімен арнайы жараатталан бригадалар зарарсыздандырады. абылдау блімінде инфекциялы ауруды анытааннан кейін ауруханаа тскен науастарды срыптау аяталады.

Эпидемиологиялы диагностика шін ажетті мліметті жинау жеткіліксіз. Жиналан мліметті санмен белгілеп жне топтара блу ажет.

Эпидемиологиялы диагонстиканы келесі сатысы сбепті – бірездек байланысты алыптастыру болып табылады.

Эпидемиологиялы диагонстиканы орытындалаушы сатысы ызметтік байланысты анытау болып табылады.

СПИДке шалдыан адам 10-15 жыл ана мір сре алады. Осындай жадайа душар болан адамдара кмек беріп, олдауымыз керек. Ауыратын екен деп бас тартпауымыз керек.

Осы ауруды аты шыып, аныталаннан кейін-а оан лемдегі БА кілдері “ХХ асырды індеті”, “асыр обасы” деген ат ойып, оны жтыран адамдар санаулы жылдарды ішінде-а іріп-шіріп леді деген тсінік тарата бастады.
Шындыында, ВИЧ жтыран адам анша мір среді? “ВИЧ инфекциясы” диагнозы бар адам е бірінші зіне осы сауалды ойма. Бан мамандар азірге: “Ешкім білмейді”, деген бір ана сауалмен жауап береді. Кейде оны 15, 10 тіпті 5 жыл деген “мерзімі” айтылып та алады. Осы арада мына бір мселеге назар аударалы. СПИД эпидемиясы 25 жылдан астам уаыт брын басталса, содан бері осы диагнозбен мір сріп келе жатан адамдар бар.
азастанда ВИЧ/СПИД ауруыны алдын алу жмыстары 10 жылдан бері жргізіліп келеді. Біра, осыан арамастан, кінішке арай бізді елімізде де ВИЧ позитивті адамдарды саны жыл сайын лайып бара жатыр. Осы уаыта дейін халыты арасында бл ауру тек моральды азындаан адамдарда ана болады деген тсінік алыптасып келді. Оны жынысты ызмет крсетіп жан баып жрген ыз-келіншектеріміз жтырады, онымен осыларды ызметін пайдаланатындар немесе гомосексуалдар мен нашаорлар ауырады деген біржаты пікірде болды. азіргі кезде иммунтапшылыы дерті жадайы тзу, орта жастан асан отбасылы жандардан да табылып отыр. Адамны азасындаы трт сйытыта болатын бл вирус инені шымен де, жынысты атынаспен де, ан арылы да, ананы стімен де оай жатынын Шымкент оиасы таы да длелдеп кетті. Осы вирусты аяын анытап басып, адал жрген адама тіс дрігері де, маникюр-педикюр шебері де з ксібін дрыс атармаса, абайсызда жтыруы ммкін.

Алматыдаы СПИД орталыыны деректеріне араса, азіргі жадаймен баалаанда азастанда 12-14 мыдай адам ВИЧ диагнозымен мір сріп жатыр. Шамамен деп отыранымыз, осы уаыта дейін, мселен алматылытарды 10 пайызы ана тексеруден ткен. Отстік астанамызда бгінге дейін ВИЧ диагнозы 1400 адама ойылан. Оларды жас шамасы 19-49 аралыын райды. Биылы жылды 1 азанына дейін елімізде 6 943 жанны ВИЧ жтырандыы тіркеліп, оны 426-сы СПИД-пен ауыратындыы аныталып отыр.

Бгінгі статистикаа арап отырса, азастанда ВИЧ жтырандарды 78 пайызын, Алматыда тіркелгендерді 92 пайызын есірткі пайдаланатындар райды екен.

азіргі кндері осы аурумен кресетін кіметтік емес йымдар иммун тапшылыы вирусымен ауыратындара психологиялы олдау крсетіп, оларды ытарын орайды жне ол адамдара осы диагнозбен оама бейімделуге кмектеседі.

азіргі кндері азатанда иммун тапшылыы вирусымен ауыратын азаматтармен кптеген кіметтік емес йымдар жмыс істейді. Оларды атарында “Те теімен” йымы да бар.

дебиет:

1. Биоэтика: Оу ралы/Ред. бойынша. П.В. Лопатина. – 4- е изд. – М., 2009.- 272 б.

2. Кэмпбелл, Г.Джиллетт, П. Джонс, Дрiгерлiк деп : ауырсындарды . аылшынша :Оу ралы/Ред. бойынша. Ю.М. Лопухин, Б.Г. Юдиннi редакциясы посУПод. - М : Гэотар - медиа, 2007 – 400 б.

Баылау сратары :

1. Эпидемиология тсінігі.

2. Эпидемиология жне этика.

АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МІНІСТРЛІГІ

КАСПИЙ УНИВЕРСИТЕТІ

ГУМАНИТАРЛЫ ЫЛЫМДАР ЖОАРЫ МЕКТЕБІ (ФАКУЛЬТЕТ)

«МЕЙІРБИКЕ ІСІ КАФЕДРАСЫ»

Оу бадарламасы – (5В 110100 «Мейірбике ісі»)