Дріс 6.Сапакрсеткіштері.

Егер де зерттелетін АРЖ орныты болса, онда келесі сратар туындайды, яни сол жйеде реттеу аншалыты сапалы жреді жне сол технологиялы талаптара сай келеді ма. Іс жзінде реттеу исы айнымалы сызбалар бойынша аныталынады, біра та наты санды мнді беретін наты дістер де бар.

Сапа крсеткіші 4 топа блінген:

1) тура – исы айнымалы рдістер бойынша аныталынатын,

2) тбірлі –полином сипаттамаларыны тбірі бойынша аныталынатын,

3) жиіліктік – жиіліктік сипаттмасы бойынша,

4) интегралды– функция интергралдау жолымен алынатын.

Тура сапа крсеткіштері.

Блара кіретіндер: шу дрежесі y,айтареттеу s, статикалы ателік_ст, ретееу уаыты t_p жне т.б.

6.1-сурет

Айталы, нысанаіде алынан айнымалы исыы, келесі тербелмелі трде боады. (сурет 1.38).

 

Лезде одан кейін орныталан шыыс шамасыны мні у_уст аныталынады.

шу дрежесі y формуламен аныталынады

,

мнда А₁ жне А₃ – 1-ші 3-ші исы айнымалы амплитудаларына сйкес айтареттеу s = , мнда y_max – айнымалы исы максимумы.

Статикалы ателіке_ст = х - у_уст, мнда х – кіріс шама.

Бірінші максимум жету уаыты t_м сызба бойынша аныталынады.

Реттеу уаытыt_p келесі трде аныатылынады: Жіберілетін ауытулар тауып алынады D = 5% у_уст жне 2D алыдыта «быр» трызылады. Уаыт t_p берілген шекарада y(t) соы нктесімен сйкес келеді. Яни тербелмелі реттелін шамасы тратандырылан мнен 5 % жоарламаса. Тбірлі сапа крсеткіші.

Бан кіретіндер: тербелмелі дрежесі m, тратандыру дрежесі h жне т.б.

Мнда исы айнымалыларды ру ажет етпейді, ол поином сипаттаманы тбірімен аныталынады. Полином тбірі жазы бетте жатады да сол бойынша аныталынады:

Орнытылы дрежесі h шекара трінде аныталынып, тбірі болмайды.

h = min ,

мнда Re(s_i) – тбірді наты блігі s_i.

Тербелмелі дрежесі m- g: m = tg gб рышы арылы есептелінеді. g анытау шін екі суле жргізіледі, ол жазы бетте барлы тбірді шектейді. g - жалан осьпен осы слелер арасындаы брыш. Тербелмелі дрежесі келесі формуламен де аныталынуы ммкін:

m = min .

Сапаны жиіліктік крсеткіштері.

Сапаны жиліктік крсеткішін анытау шін АФС руы аныталынады жне тйыталан жйені АЖС аныталынады.

Re

Im

Dj

DA

-1

6.2-сурет

АФС бойынша осалы аныталынады: DA - амплитуда бойынша, Dj - фаза бойынша.

DA ариты оры кері жартылай остті АФС иылысу нктесі бойынша аныталынады. Dj анытау шін координатты басындаы орталытандырылан айналу радиусімен рылады.

Тйыталан жйені АЖС бойынша

\

 

Сапа крсеткіші бойынша байланыстары.

Жазылан жоарыдаы сапа крсеткіштері з ара келесі атынастармен аныталынады:

; t_p = ; ; M = .

дебиет нег 1[128-133];2[111-126];3[31-33],

Баылау сратары

1 Тура сапа крсеткіштері.

2 Жиіліктік сапа крсенткіші.

3 Тбірлі сапа крсеткіші.

4 Сапа крсеткіштер арасындаы байланыс.