Лекция.Математикалы білім беру жйесі.

Экономикасы дамыан елдердегі білім беруді негізгі тенденциялары: міндетті білім беруді 12 жыл затыы бар ртрлі елдерді білім беру жйесіндегі сас жне ерекше проблемалар. Студенттерге педагогикалы жоары оу орындарында математиканы мектепте оыту дістемесін оыту технологиясын жасау ажеттігі.

Математикалы білім беру жйесіні ресурстары, факторлары мен тенденцеялары.

ылыми білімдер ртрлі негіз бойынша классификацияланады (топталады).

1) Пндік білім салаларыны топтары бойынша білімдер: математикалы, жаратылыстану, гуманитарлы жне техникалы болып блінеді.

2) Білімні мнін бейнелеу дісі бойынша білімдер феноменталистік (суреттеуші) жне эссенциалистік (тсіндіруші) болып блінеді.

Феноменталистік білімдер кбінесе сзбен баяндап суреттеуші функциялар жктелетін сапалы теориялар болып табылады (мысалы, биологияны, географияны кейбір блімдері, психология, педагогика т.б.).

Эссенциалистік білімдер талдауды санды ралдарынан рылатын тсіндіру теориялары болып табылады.

3) Білімні айсібір субъекттеріні (жеке тлаларыны) рекеттеріне байланысты ылыми білімдер дискриптивтік (суреттелетін) жне прескрептивтік, нормативтік (рекет етуді наты сілтемелері мен жол крсеткіштері бар) болып блінеді.

4) Функцияналды ызметіне арай білімдер фундаментальды, олданбалы т.б. болып блінеді.

Педагогикалы білімдерді маманды бойынша блінуі:

- пн салалары боынша (мысалы, математика, химия, физика т.б.),

- оушыларды жас млшерлері бойынша (мектепке дейін, кіші мектеп, жас спірімдер, ересектер, арттар);

- жеке тлалы даму ерекшеліктеріне байланысты психофизикалы жне леуметтік факторлар бойынша (есті, кру нашарлыына, аыл-ой дамуыны артта алуына, девиантты тртібіне байланысты т.б.);

Педагогтарды компетенттігіні жеткіліксіздігін болдырмау жолдарыны бірі – здіксіз білім беру (жоары оу орнына дейін, жоары оу орнында, жоары оу орнынан кейін) болып табылады. Бл жйе дние жзілік клемде 60 жыл брын пайда болып, іске асырылуда. Математикалы компетенция маынасы.

Математикалы сауаттылыты мні. Халыаралы математикалы сауаттылы дегейін анытау модельдері. азіргі заманда математикалы білім беруді категориялары, принциптері жне проблемалары.

Методологияны негіздері.Оыту теориясыны методологиясы ретінде ылыми негіз трт дегейлік кешенге блінеді:

1) флсафалы (ылыми жетекшілік) – ылыми таным процедурасын йымдастыруды негізгі нормативтерін арастырады;

2) жалпыылыми – зерттеу жолдарыны (жйелілік, рекеттік, аксиологиялы, мдени білімдік, герменевтикалы) мнін бейнелейді;

3) жеке ылыми (наты-ылыми) – арастырылып отыран рекет сферасыны негізгі принциптері мен задылытарына баыт стауды сынады;

4) наты зерттеу дегейі (технологиялы діс) – ойылан танымды міндетке аддекватты жеке дістемелерді іріктеп алу логикасын анытайды.

Методологияны барлы трт дегейі крделі жйе райды жне зара белгілі бір байланыста бір-біріне баынады. Мнда флсафалы дегей кез келген методологияны мазмнды негізі болып табылады. Ол таным рдісі мен наты дниені трлендіруде дниетанымды атынасты анытайды.

декет етуді йымдастару жніндегі ылым ретінде метология, рине, ылыми білімге ара сйейді.

Мысалы, оушы есептерді лшынып шыаранда, сіресе, зі есеп растыранда оны есептеу дадысы да алыптасады. Мысалы, арифметикалы жне геометриялы прогрессия таырыптарын сиырлы квадраттарды рудан бастау тиімді. Оушылар мнда жалпы формуланы табуа тырысып, таырыпты туге, оны еркін мегеруге лшынады. Мндай тапсырмалар, уаыт немдеу шін тілетін таырыпты алдан-ала, йде орындалады. Оушыларды логикалы ойлауын дамыту ралы ретінде «ызыты математиканы» пайдаланатын математика сабатарыны дістемелік рылымын арастырайы (2-кесте).

Саба дегеніміз – оытуды йымдастырылан формасы, мнда малім наты белгіленген уаыт аралыында, дейі белгіленген орында оушыларды коллективтік танымды рекетіне рбір оушыны тлалы ерекшеліктерін ескере отырып, ртрлі ралдарды пайдалана отырып, барлы оушылар оитын материалды негізін наты оыту процесінде абылдауын амтамасыз ете отырып, трбиелеуге жне танымды, шыармашылы абілеттерін дамытуа жадай тудыра отырып жетекшілік етеді.

 

2-кесте – Оушыларды логикалы ойлауын дамыту ралы ретінде «ызыты математиканы» пайдаланатын математика сабатарыны дістемелік рылымы

Сабаты кезедері	Оушыны іс-рекеті	Оытушыны іс-рекеті	Мотивацияны алыптасуы
Ахуалдар тудыру	Таныс емес таырып туралы ойлануа уаыты болады	Келесі таырыпты алдын ала хабарлап, ызыты тапсырма береді.	ызыушылыты тудыру, логикалы ойлау, зіне сра ою
тілетін таырыпа байланысты ызыты тапсырмалар	тілетін таырыпа байланысты йде ызыты тапсырмаларды орындайды	ызыты тапсырмалар береді, жетекші сратар, жоспар дайындайды.	Сезіну, логикалы ойлау, жаа таырыпты мегеруге дайын болу.
Сабаты кезедері	Оушыны іс-рекеті	Оытушыны іс-рекеті	Мотивацияны алыптасуы
Таырыпты ру	Таырыпты болжайды	Терминдерді ендіріп, баыт береді	абылдау, логикалы ойлау.
Масат ою	Масатты болжайды	Баыт береді	Елестету, Логикалы ойлау
Таырып аныталады	Ахуалды анытайды	Баыт береді, толытырады.	Жадыны іске осу, Логикалы ойлау
Ахуалдар длелденеді	Сратара жауап береді, ахуалды длелдейді.	Дрыс баыт, жетекші сратар, крнекіліктер береді.	Тсіну. Масата талпыныс, жаалы ашу, білімді кеейту.
Формуламен жмыс. Стандарт есептер шыару.	Есептер шыару, растыру, жмыстарын тексеру, алмасу.	дістермен амтамасыз етеді, есептерді тексеруге атысады.	Таным. Білімді бекіту, дістерді игеру, олдану, білік, табандылыа йрену.
Стандарт емес есептер.	Баса ситуациялара олданады.	Табиата жаын есептер руа жетелейді.	Ситуациядан шыу, білімді бекіту, білік, дадыны алыптаст.
орытынды. Баалау.	зін-зі баалайды.	Коментарий жасайды.	Даму. Дрыс шешім, эмоция.
йге тапсырма. р формадаы есептерден бір-біріне ту	Тапсырманы шолып шыады, сратар береді.	дістермен амтамасыз етеді.	Білімді бекіту, келесі жмысты жаспарлау. Бір есепті ртрлі трде берілуін игеру.
Келесі сабата тілетін таырыпты хабарлау. ызыты тапсырма беру.	ызыты тапсырмалар алады жне оларды орындалу дістерін мегереді	Келесі таырыпа байланысты ызыты тапсырмалар береді, дісін тсіндіреді	ызыушылы тудыру, логикалы ойлау, тосындыты болдырмау, здігінен рекет етуге йрену.
Реферат таырыбын тадау	Шыармашылы ізденеді	Шыармашылы ізденуге ыпал етеді	Творчестволы даму, логикалы ойлауды дамуы.