Дезинфекцияны физикалы дісі
Дезинфекцияны физикалы дісі трлі физикалы факторларды серімен микроазаларды жоюа негізделеді.
· Кн сулелері.Кн спектріні тікелей сулелері патогенді микроазалара жойынды сер етеді. дісті бл трі те крделі, онда кептіру, жылыту мен ультраклгін сулелері олданылады. Кн сулелері серінен іш сзегі, дизентерия, холера жылдам жойылады, ал кпе рт ауруы таяшалары мен бактерияларды споралы тріні сезімталдылыы тмен келеді. Шырыш, аыры, нжіс, ан жне т.б. орналасан оздырыштар ораныссыз орналасандара араанда кн сулесіне за ттеп береді.
· айнату.айнату - кез-келген жадайларда пайдалануа келетін, зарарсыздандыруды е ыайлы жне сенімді трі болып табылады. айнаан суда ыдыс-ая, науастарды кту ралдары, тсек-жабды пен киім-кешек, слгі, мрын слгілері, резеке ойыншытар, таам алдытарын деуге болады. айнаан суда микробтарды вегетативті трлері бірнеше минутта леді. Сібір жарасы, мен кпе рт ауруы микобактериясы айнауды 2-ден 10-12 минута дейін ктере алады. айнаан суды зарарсыздандыру серін сода немесе сабын осу арылы кшейтуге болады. Микробтар тратылыы мен делуші заттардын сипатына арай, айнау минутынан бастап экспозиция 15-30 минута дейін созылады. Бедеріні ртылуы себебінен, клеенкелі, жн, жартылай жн, тері, вискозды маталар деуді бл тріне келмейді. Патогенді микробтар тмен температураа бейім болуы себебінен (минус 30-50°С), тмен температурада деу олданылмайды.
· Пастеризация – 60 минутта 60 °C-а дейін, немесе 30 минутта 70—80 °C-а дейін жиі сйы заттарды бір реттік деу дісі. Ас таамдарын зарарсыздандыру мен оларды олдану затыын сатау шін олданылады. Мндай деу салдарынан микроазаларды вегетативті трі жойылып, споралары саталып, жадайы туанда дами бастайды. Сондытан да, пастерленген таамдарды (ст жне т.б.) тмен температурада шектеулі уаыт ана саталады. Пастерленген таамдар деу нтижесінде ндылыын, друмендерін ферменттерін толыанды сатап алады деген тсінік бар.
· Кептіру.Кптеген патогенді микроазалар за уаытты кептіру дісіне ттеп бере алмайды. Жойылу жылдамдыы микробтарды тріне, тзімділігіне жне де кептіру дісіні жргізілу талаптарына байланысты, осылайша, холера вибрионы кептіруге бірнеше саатта берілсе, кпе рт ауруы мен стафилококк оздырыштары 10 ай ішінде жойылады, сібір жарасы споралары вируленттілігін бірнеше жыл сатай алады.
· тіктеу.Тсек-жабды, киім, кйлектерді тіктеуді де дезинфекциялау дісі ретінде арастыруа болады. тікпен за уаыт тіктеу нтижесінде (температурасы 200-250°С) маталарды ішіндегі температура 98-170°С дейін жетеді, салдарынан микробтарды вегетативті трлері, бит-сіркелер жойылады. Киімдерді іш-сыртымен тіктеген абзал.
· ртеу. Зарарсыздандыруды бл дісіне нсыз, оздырышара аныан заттарда (ааз, слгі, оыс, балалар ойыншытары жне т.б.) ртеу жатады. ртеу рдісін арнайы жабдыталан пештерде, жерден ойылан сайларда, ааш оттарда орындайды.
· Кйдіру мен тесу. Бл дісті лабораториялы инелер, мата пробкалары, пробиркаларды жне т.б. зарарсыздандыру шін олданады. Ол шін спирттік, газ кгілдір шамдары, кйдіру шамы мен арнайы факел отынымен кйдіру пайдаланылады.
· Су буы.Су буы делуші заттарды тереіне енуі арасында е нтижелі дезинфекциялы рал болып табылады. Автоклавтаы дезинфекция тртібі (бикстерде) t - 110°С температурада, 0,5 атм.ысымында, экспозициясы 20 мин.
· ра ысты ауа, немесе ра ысты. Оны микроб клеткасына сері - клетканы сусыздануы мен брісіп алуына алып келеді. ра ысты ауаны ылалдандыру кезінде оны бактерицидтілігі барынша лаяды. Органикалы заттармен ластанбаан йнек, металл, температураа тзімді металлдар шін ра ысты шкафта t 120°С, экспозициясы 45 мин.
· Ультраклгіндік сулелендіру. Инфекциялы стационар, балалар ауруханасы, босану йлері, ота блмелері, бокстар мен баса да блмелерде аурухана ішілік жпаларды алдын-алуы масатында бактерицидті сулелеуші аппараттар олданады. Сулелендіру салдарынан ауадаы патогенді микроазалар жойылып, баса микроазаларды туындауы 80-90%-а тмендейді.