Азастан Республикасы Ішкі істер басармасы бастыыыны жмысыны зыреті
Кіріспе
Елбасы Н.Назарбаев з Жолдауында мемлекетті міндеті – азаматтарды іскерлік белсенділігін жзеге асыруына барынша ммкіндік туызу екенін, осы масатта лтты ыты жйені жаыртуды кезекті кезеін бастау керектігіне баса мн берді. «Елу жылда ел жаа» демекші занамалы базаны замана арайжетілуі, згеруі задылы іс. Бл масатта мемлекет басшысыны «азастан-2050» Стратегиясы: алыптасан мемлекетті жаа саяси баыты» атты Жолдауын жзеге асыру бойынша ылмысты-процестік кодекс Президентті ол оюымен мірге жолдама алды. Ол 2015 жылды 1 атарынан бастап кшіне енді.{1}
Жалпы, ылмысты занаманы ізгілендіру Елбасы Жарлыымен бекітілген 2020 жыла дейінгі «ыты саясат» тжырымдамасына сйкес болуы шарт. Ал бл тжырымдамада ылмысты занаманы халыаралы келісімдермен сйкестендіру жне зады тлаларды ылмысты жауапкершілігін енгізуді маыздылыы арастырылан болатын.{2}
Зерттеу таырыбыны зектілігі.
азіргі кезде, азастанда ркениетті экономиканы ру жне демократиялы ыты мемлекетті алыптастыру кезінде маызды роль мемлекеттік ызмет органдарына, сондай-а ы орау органдарына тиесілі. Осыан байланысты, тергеу органыны блім бастыы зіретін, кейде тергеуші мдделерін атарып блім бастыы ылмысты істі тергеуде зады сатай отырып айыпталушыны кінсін анытап, оны ылмысты жауапа тарту шін істі озап тергеу рекеттерін жргізу мселелері аралан.
Тергеу, тергеушілер зретіні проблемасын зерттеумен р кезедерде Ресей ылым-загерлері, Воронин Э.И. , Газетдинов Н., И Гуляев А.П., Гуткин И.М., Радутная Е.С..Фаткуллин Ф.Н.,Строгович М.С.. жне т.б-ларыны ебектері арналды.
ылмысты ыты азастанды теориясында тергеуші зреті
мселесі келесідей алымдарды: Е.О. Алаухановты, Е.І.айыржановты, М.Ш.оамовты, Доспулов Г.П. Н.А БекбергеновтыЕ.В.Курбовты, А.Х. Миндагуловты, М.С.Нарикбаевты, М.О.Нкеновты, У.У Нурмашевты. Н.Ж Апахаевты. Р.К.Судакованы. Б..Тлеубековы жне т.б. ебектерінде айтылып кетті. Сонымен, жоарыда айтыландар осы зерттеуді масатына алып келеді – тергеушіні кілеттіктеріні мні жне оларды жйесін. процессуалды дербестігіні тсінігі тергеу бліміні бастыы жне анытау органдарымен тыыз байланыста Р ылмысты кодексінде кзделген ылмыстарды тергеу жне олармен кресуде туындалан проблемалары айындалады.
Зерттеуді масаты жне міндеттері.
Осы зертеулерді масаты болып тергеу бліміні басшыларыны тергеу зыреті ретіндегі:
1) тергеу жмысын йымдастыу;
2) ылмысты ы бзушылытар туралы хабарламалар бойынша уатылы ден оюа, жедел-тергеу топтарыны оиа орындарына кідіріссіз шыуын амтамасыз ету;
3) тергеушілерге практикалы жне дістемелік кмек крсету, жмысты о тжірибесін, заманауи ылыми дістерді тарату жне енгізу, тергеушілерді ксіби даярлыын арттыру жніндегі іс-шаралар міндетті трде кздеді;
4) тергеу блінісіні жмыс жоспарларын жне жоарыда тран органдардан келіп тскен баылау тапсырмаларды орындалуын баылауды;
5) тергеу блінісіні ызметін, оны жедел жне ішкі істер органдарыны жне зге де ызметтерімен, сондай-а зге де ы орау органдарымен жне ведомстволармен зара іс-имыл жасасуын йлестіруді;
6) анытау органыны басшысы ретінде ылмысты ы бзушылытарды ашу жне тергеу шін жедел-тергеу топтарын ру міселлерін зерттеп, арап шыу.
Аталан масаттарды жзеге асыру шін келесідей міндеттерді шешу ажет:
1. ылмысты істі зіні ндірісіне абылдау, оиа орнын арап тексеру, кейінге алдырылмайтын жедел-іздестіру іс-шараларын, тапсырмаларды, нсауларды орындауды наты мерзімдерін белгілей отырып, тергеу рекеттеріні келісілген жоспарын дайындау жне зады процестік шешім абылдау ыты аспектілерін зерттеу;
2. Келісілген жоспар ылмысты ы бзушылыты тергеуді барлы кезедерін амту;
3. Тергеу жне іздестіру болжамдарын крсету;
4. Тексеру шін анытауа жататын деректер ымын анытау;
5. Тергеуші істі мн-жайларын жан-жаты, толы жне объективті зерттеуге барлы шаралар абылдауа, ылмысты ы бзушылы жасаанын крсететін жеткілікті длелдемелер жиналан адамды кдіктіні рекетін саралау, оан блтартпау шарасын тадау белгілерін талдау;
6. ылмысты ы бзушылыты мн-жайларын баяндап, жиналан длелдемелерді сипаттай отырып, айыптау актісін ру арылы ылмысты удалауды жзеге асыру барысында туындайтын проблемаларды анытау;
7. Кзделген жадайларда прокурорды процестік келісімді жасасуа ммкіндік беретін мн-жайларды аныталаны туралы кздейтін задарды жетілдіруге байланысты сыныстар зірлеу.
Зерттеуді объектісі жне пні.
Талданып жатан проблемаа кешенді арау концепциясына сйкес, дипломды зерттеуді объектісі болып тергеу бліміні басшыны ылмысты іс бойынша оны зіреті: тергеу жмысын йымдастыру. жедел-тергеу топтарыны оиа орындарына кідіріссіз шыуын амтамасыз етугу, тергеушілерге практикалы жне дістемелік кмек крсету, тергеу іс рекеттерін жргізу.
Дипломды жмысты дістемелік негізі.
Танымны диалектикалы тсіліні базалы ережелері,сондай-а арнайы зерттеу дістеріні жиынтыы: талдау, синтез, тарихи-ыты, жйелік-салыстырмалы, статистикалы, формальды-логикалы, гипотеза райды.
Зерттеуді нормативтік барысы.
Нормативті негізі болып: азастан Республикасыны Конституциясы, 20 ыркйек 2002 жылы азастан Республикасы Президентіні Жарлыымен бекітілген азастан Республикасыны ыты саясат Концепциясы; "азастан Республикасыны ішкі істер органдары туралы" азастан Республикасы Заы. Тергеу, анытау бліністерін жне скери-тергеу бліністерін йымдастыру бойынша ызметті жетілдіру масатында, «азастан Республикасыны ішкі істер органдары туралы» 2014 жылы 23 суірдегі азастан Республикасы Заы.Жаа Жалпы, ылмысты занаманы ізгілендіру Елбасы Жарлыымен бекітілген 2020 жыла дейінгі «ыты саясат» тжырымдамасы.
2015 жылдан бастап жаадан абылданан ылмысты кодексі жне ылмысты процестік кодексі.
Сонымен атар, осы зерттеуді нормативтік базасы болып ылмысты, процестік, кімшілік, азаматты задар саласындаы, сондай-а жедел ідестірі, сараптама саласындаы нормативтік актілер танылады.
Теориялы негізін зерттеу проблемасына атысты: философия,мемлекет жне ы теориясы тарихы, ылмысты ы саласындаы ылыми ебектер райды. Нормативтік барысын азастан Республикасыны Конституциясы, отанды ылмысты жне ылмысты- процестік задарды дерек кздері, нормативтік ыты актілері жне баса да заа сйкес актілері.
орауа шыарылатын, тжырымдар:
1) ылмысты iс жргiзу заы процесске атысушыларды тергеу бастыыны, тергеуші ретінде мiндеттi болып саналатын, тергеу рекеттерiн жргiзу ретiн таайындауы, ылмысты-процестік кодексіні аидаларын негiзге ала отырып, ылмысты тергеуде олданылатын тактикалы нсауларды, тергеу іс рекеттерін дайындайды.
2) Р ПК-нi кейбiр баптары, тергеу рекеттерiн жргiзу ретiне тергеу бастыына атысы бар тактикалы шешiмдi тадау ыын тергеушiге сынан. Осылайша, Р ПК-нде, “тергеу бастыы ажеттi деп санаса, тергеу- рекеттерін, жалпы ылмысты істі зіні ндірісіне алу, оны аяына дейін тергеп, айыптау актісін шыарып, істі прокурора жіберу тралы мселелер аралан. Мндай кезде тергеу бастыыны тергеу рекеттерін жргізі тергеушіменен ыы бірдей екендігін крсету мселелері арастырылан.
Зерттеу рдісі тактикалы тсiл натылы тергеу рекетiн жргiзу барысында олданылып, оны тртiбi ылмысты iс жргiзу заымен рсiмделедi.
Жоспарлау, тергеушiнi ылмысты тергеу ызметiндегi йымды бастамасы болып саналады. Жоспар жне тергеулiк болжам тергеудi дрыс баытын анытайды, оны масаттылыпен амсыздандырады жне ылмысты тез арада, толымды трде шкерленуiне жол бередi. Iстегi длелдемелерге тере жне ойшыл талдау жргiзу нтижесiнде шыарылан болжам арылы, тергеудi дрыс баыты аныталады.
Жоспарлау мазмнын анытай отырып, тергеу бліміні бастыы тергеудi жоспарлау элементтерiне кiл аудару ажет. Ондай элементтерге:
1) тергеулiк болжамдарды дайындау;
2) анытауа жататын сратар шеберiн анытау;
3) осы болжамдарды тексеруге баытталан тергеу жне жедел iздестiру шараларын тадау;
4) осы рекеттердi орындау ретi жне олара берiлетiн уаыт.
Тергеушіні тергеу ірекеттері заа сйкес дайындалады. Айыпкер, ку жне баса да iс жргiзуге атысушыларды зады мдделерi мен ытарын бзуа баытталан тергеу тсiлдерi, задылы талаптары жне шыайылы аидаларымен бiр атарда тра алмайды.
ылмысты iс жргiзуде орыту, алдау, зорлы жасау жне адамны намысы мен адiр-асиетiн орлайтын имылдар орын алмау керек. Iс бойынша шыайылыа жету, тек задылы талаптарын блжытпай орындаан кезде ана ммкiн болады.
Жмысты рылымы жне клемі.
Жмысты рылымы негізі масатында жне зерттеу пніне жауап береді. Дипломды жмыс кіріспеден, ш тараудан, орытындылап, пайдаланылан дебиеттер тізімінен трады.
азастан Республикасы Ішкі істер басармасы бастыыыны жмысыны зыреті