Жедел аымды гломерулонефрит

Жедел аымды гломерулонефриг (ГН)-инфекциядаи кейін 1-З апта ткен со жедел нефриттік синдроммен басталып, циклды агымыны бірте-бірте бседейтіи бйрек ісінуі атарыны абынуы (постинфекциялы)

Этиологиясы. ррлі бактериялар, вирусгар, паразит. Оларды ішінде бізді айматарда ол жиі кездеседі ісігі- гемодинамикалык стрептококк, оны нефриттік тобыны 1, 2-ші тиімі. Мны "жедел пострепгококктік ГН" дейді. Ауру алдында балада баспа, фариигит, кейде стрептодермия болуы ммкіи.

Патогенез. Жедел аымды гломерулоиефрит, оны ішінде на стрептококке байланысгы, циркуляцияда иммунды комлекс рау жолымен дамиды. ан рамында антиген, антидене жие комплемент бар иммунды комплекстер ралым, олар бйрек шуматарыны базальды мембранасына орналысып, кабыну туызады. абынуа аптап келген ( макрофактар, нейтрофилдер, лимфоциттср) жне жергілікгі клеткалар( мезангий, эндотелий т.б.) атысын, солардаи ферменттер, ртрлі цитокиндер шумак капиллярларыны абырасын заымдайды. Олара осыла анюы кшейіп (Хагсмаи факторыны белсенуі арылы), фибринолиз жне комплемент жйелері белсенеді.

КЛИНИКАСЫ.Нефриттік синдром дем, егер ауруда мына классикалы белгілер жиынтыы болса айтамыз:

—дене ісінуі ( біра анасарка сирек);

—ан ысымыны ктерлуі, ол да кбіне орташа дрежеде жне те

заа созылмайды;

— гематурия-макрогематурия не микрогематурия;

— протеинурия, детте орташа ( тулік млшері 2г-нан аспайды);

— олигоанурия жне бйрек жетіспеушілігі белгілері(азотемия), ол да

кбіне заа созылмайды.

Нефриттік синдром 5-6 жастан кейіи, мектеп жасындагы балаларда жиірек болады. Шаымдары- нефритке ана тн емес белгілері:

баланы басы ауыруы, кіл-кйі бзылуы, тамаа тбеті болмай, шаршап, лсіреуі. Бет пішіні бозылт тартады. Зр азайып, ызылт тартады. Нефритті белгілері (ісіну, ан ысымы жоарылау жэне т.б. згерістер дамиды)

Шума инфильтрациясы тмендсп, олигурия, сосын оны салдарынан азотемия пайда болады.

Ісіну де, ан ысымыны ктерілуі де негізіиеи организмде тз жне су жиналанына байланысгы дамиды. Сонымсн атар ренин-ангиотензин-альдостерон (РАА ) жйесі де белсендіріледі.

Протеинурия - шуматы, протеиурия орташа млшерде ( <2 г/ту ) болады. Оны за персистенциясы, рі арай суі созылмалы нефритке ауысканын крсстуі ммкін.

Гематурия- нефриттік синдромиы е негізгі белгісі. Капилляр ткізгіштігі жоарылаан со андагы эритроциттер капсула уысыиа, яни зрге шыады. Бл кезде эритроциті жне зарядын згертеді .

(деформацияланан эритроциггер, яни гломерулярлы гематурия). Алгашы кезде макрогематурия зр тсі кызарады, коыр болып, содан со микрогематурияа ауысуы ммкін. Ал макрогематурияны рецидивті айгалана берсе, ол созылмалы нефритті крсетеді, биопсияны крсетеді. Интерсгициддегі, згеше эпителиедегі згерістерге байланысты лейкоцитурияда болуы ытимал, ол, детте, бактериалды.

Асынулары.

Асыну негізінен нефриттін патогенез тетіктері-гиперволемия, гиперкоагуляция, ан ысымыны те жоары болуы т.б. былыстара байланысты. Олар кеселді диагнозы уакытында дрыс ойылмай, жогарыдаы кбылыстара арсы жедел ем жргізілмегенде не гиперволемияны кшейтетін, керексіз ертінділерді ана кп йаннан болады.

Эклампсия (амгиоспасгикалы энцефалопатия) – ми антамырларындаы спазм жне натрий, су кбеюі салдары, гипертензия боланда кенеттен болатын асыну.

Клиникасы- баланын басы атты ауырады, айналады, лосып, сады. Кзі тманданып, крмей де алады. ан кысымы жоары. Кз карашыы кеейіп, сулені сезбей, бала есінен айырылады. Дене рысуы, тоникалы, клоникалы тырысу пайда болады. Беті кгеріп, демі ырылдауы ммкін. Бас уысындаы ысым жоарылайды, ол жлын пункциясы арылы аныталады.

Жедел аымды бйрек жетіспеушілігі ( ЖБЖ) баса кп себептермен салыстыранда гломерулонефритге кбіне функционалды, транзиторлы трде болады. Ол алашы кезе белгілері азайанда, диета саталса жне баса гломерулонефрит емін жасаанда, кетсді. Осы себепгср жедел аымды жрек-антамыр жетіспеушілігін (ЖЖ) туызу ммкін. Гипертензия, гидратация, миокард дистрофиясы салдарынан жрек шекарасы кеиді, бауыр лкейеді, кпеде ылалды сырыл пайда болады, жрек ндері лсіреп, тахикардия, жректе шу аныкталады. Опы да ауыр трі балаларда сирек кездеседі. Дрыс ем тактикасы ( тз, су жиналуын азайту) оны алдын алады.

Диагноз оюа кеселді жсдсл басталуы жоис пеізі бслгілсрі-ісіну, гипертензия, зэр озсрістері жомс азотсмия-кмектеседі. Зэр синдромыыда алашы кннен бастап, капдай озерістер боланын мият анытау ажет. Лрудыц даму себсбіп табу аса мнді.

Ажырату диагиозы. Нефриттік синдромнан млдем болек, нефротикалы синдром (ІІС) балаларда кп. Ол озіге тн белгілермсн ажыратылады. Жедел аымды гломсрулонсфритті созылмалы 111-тен ажырату бала ауруыпыц даму тарихын зерттсу арылы жрізілсді жэне биопсия жасалады.

Жедел аымды пислоисфриттсп ажырауа ісіну мен ипертензия болуы, ематурияпы басым болуы, оны гломерулярлык касиеті кмектеседі. Керісінше, пислонсфри тн белгі-бактсриурия-гломсрулопефритте болмайды. Егср диаікоз кумопді болса, эхография арылы тас, аномалия, гидронефроз сияты урологиялы аурулардан міндетгі трде ажырыту керск. Бл аурулара гломерулярлы емес гемагурия тн.

Жйелі ызыл нотада ( люпус-пефрит) болатын екіншілік нефритте баса жйелік белгілері болуы, LE клеткалар, АИФ ( антинукларлы фактор), анти-ДНК денелер табылу арылы жонс т.б. одсйі іскссру арылы аныталады. Люпус псфриттіц дс морфолоіиялы бслілері биоисиямен

аныталаны азіргі замана сйкес талап. Гсморраиялы васкулиттегі нефрит терідегі геморрагия, буын, абдоминалды синдромдармен білінеді. Интерстицийлік нефритке ісіну, гипертензия, протеинурия (1 г/тэу арты) тэн емес. Ал тек зр синдромы ана болса, гематуриямен атар, лейкоцитурия жэне гипоизостенурия тэн. Интерстицийлік нефрит диагнозына кеселді алдында зекшелерге токсикалы сер ететін ерекше жадайлар болуы ( кп дрі ішу, улану, аллсргия эсері т.б.) кмектеседі.

Аымы мен болжамы.Алгашкы 2-4 апта, эсірісе бірінші кндер,-ауру белгілері е анык білінеті кезе. Содан кейін экстрагенитальды белгілер, макрогематурия, протеинурия тсз ксйім айтып, ауруды жадайы жеілдей бастайды. Ауруды циклды аіымды, жсніл трлерінен 1-2 айдан кейін-ак бала айыуы ммкін. Бірак ксйбір ауру белгілері-мысалы, микрогематурия заыра жруі ытимал (6ай-1 жыла дсйін). Сондыктаіі баланы за баылап, тексеріп туру ажет. Нер кссел балада стпрептококке байланысты болып, навз нефриттік синдроммен білінсе, онда балалар кбіне (>80%) млдсм айып кетеді.

Емі.Аурудын ызу ксзеніидс 2-4 аптаа тсек режимі таайындалады. Диета-ломерулоиефрит еміні басты крамы. Дистапы нсгізі шарттары:

1) натрийді азайту, сол аркылы ісіну, ипертензияны тсіру;

2) белокты азайту;

3) баланы жеткілікті калориямсп камтамасыз ету.

Диетаа барлы жарма, іпіаи істслген таамдар, коконіс -жемістер, каі-гг т.б. кіреді. Ст, айма молшсрмси жоне жмыріка бсрілсді. Міпдстті трде осімдік майы басымдау бсрілсді. Тск ет, сзбс, балы тзрізді белогі коп таамдар, тзды, кептірілеп іаамдаріа рсат етілмейді. Бл диета аурудып басты бслілсрі кайткашиа гаі айындалады да келссі 1-2айда біртс-біртс баса гаамдармеп (ст, балы, сзбс) ксцсйгілсді. 'Гуз молшсрін аса мият адаалайды: біртіндеп 1 раммнан 3-5р. дсйін осады.

Олиуанурия, экламисия, жрск-аігіамі,ір жсііспсуіпіліі кауіпі боланда эсіресе тз, суйы бсрілуі азайтылуы ксрск. Олигуапурия кезеінде калий бар таамдар барыніпа шектелуі тиіс.

Режим мен диета баса, жедсл агымды гломерулонсфрит сміне апгибиотик осылады. Пенициллин, жартылай синтстикалык пенициллиндср не макролид 2-4 апта бсрілсді. Созылмалы иифскция ошатары мкияі-еиделеді.

алан дрілер ауру бслілеріпс байлаіи>ісгы : кбіне диурстик псн гипотепзивті эсері бар дорі-дормсктср.

Диурегикгсрдіц ішіпдс нсізіпсн жаксы комскгксеііні-салуретиктер ( фуросемид, иі'10'гиазид, олармсп бірс , калиіі сактайтындары- верошпироп, триамтерен т.б.) Оларды :)уфиллиимсн коса бсруіс болады. I Ісфриттік ісіиу диста, режим нс фуроссмид оссріисп (1 -2-6мі /кг) тсз-а айіады. Эклампсия, олиоапурия, жрск-окпсдс су жипалапда ана лазикс (1-Юм/к-а дсйін) еиі трлі ерітіиділермсн (рсополюглюкиіі, гсмодсз) инфузия ретінде бірге беруге болады. Траты гипертензияга арсы, диуретикпен катар, гипотензивті дэрілер (ангиотензин згертуші фермент ингибиторлары, калыдий каналы блокаторлары жонс т.б.) беріледі.

Гепарин- тіке ссрлі антикоагуляпт, азірдс шсктсулі, тск тромбоз атері болса гана таайындалады. Антиагреганттар, кобінс курантил (дипиридамол 5мг/кг тоулігіне) тагайындалады

Диспансерлік баылау.Жедел аымды гломерулонефритпен

ауыран бала педиатр, нефролог емханада арамагында 5 жылга дейін баылауда трады. Бастапы 3 айда айына 2рет, одаи кейім жылдын аяында дейін екі айда 1 рет, келесі жылдары борі згеріссіз болса, 3 айда 1 рет каралады. Бл кездс кап кысымы лшснііі, зэр, ан сыпатары жргізіледі. Бйрек жмысы жагдайын эндогендік креатинин клиренсі млшері жэне Зимницкий эдісі бойынша тексереді. Аурудан кейінгі алашы жылы салма ктеру, физкультарадан босатылады. Режим бірте-бірте кеітіледі. Санаторий емі тек жсргілікті жерлсрде жргізілуі ммкін. Оан толык ремиссиядан ксйіи 6 ай ткссіп іапа рсат стіледі. Ксйдс созылмалы топзиллит жиі рсцидив бсрсс, конпсервативті см жонді комектсспе, бадаміпа бсздсрді алыи тастау операциясы толы ремиссиядан 6-12 ай ткен со мефролог пем ЛОР-дэрігеріні келісімі бойыиіна гана істелуі ммкін. зілсді. Эклампсияда жлып пукциясы мсм диурсгиктсросылса жасы осср сіеді. Луыр жадайларда диурстиктсрді