Факторинг шарты(ашалай талапты берiп аржыландыру шарты).
Ашалай талапты берiп аржыландыру шарты бойынша бiр тарап (аржы агентi) ашаны баса тарапты (клиенттi) билiгiне бередi немесе беруге мiндеттенедi, ал клиент аржы агентiне клиенттi (кредит берушiнi) осы шiншi тламен (борышормен) атынастарынан туындайтын зiнi ашалай талабын аржы агентiне бередi немесе беруге мiндеттенедi.
Шарт екі жаты жне аылы болып табылады.
Ашалай талапты беру клиентті аржы агенті алдындаы андай да бір міндеттемесін орындауды амтамасыз ету тсілі болып табылуы ммкін. Осы жадайда міндеттемені клиент орындамаанда ана ашалай талап аржы агентіне ауысады.
Шарт нысаны: жай жазбаша немесе білікті жазбаша( нотариалды жне мемлекеттік тіркеу ажет болса, оны да амтитын) нысанда жасалуа тиіс.
Шарт нысанасы ретінде:
- тлем мерзімі келген ашалай талап
- болашата туындайтын аша алу талабы
- бірнеше ашалай талап
Тараптарды ытары мен міндеттері:
Тлемі кман келтіретін ашалай талаптардан аржы агенті бас тартуа ылы.
Сома млшері, тлем мерзімі, баса да белгілері крсетілген наты ашалай талап берілуі ммкін.
Борышор клиенттен немесе аржы агентінен ашалай талапты беру туралы жазбаша хабарлама алан жадайда ана аржы агентіне тлем жасауа міндетті.
аржы агентінен жазбаша хабарлама алан кезде талапты беруді растайтын длелдерді талап етуге, егер аыла сыйымды мерзім ішінде длелдерді ала алмаса – тлемді клиентке жасауа ылы.
Клиент борышормен жасалан шарт бойынша зiнi мiндеттемелерiн бзан жадайда, соысы агентке ауысан талаптар бойынша зi тлеген сомаларды,
егер борышорды осындай соманы тiкелей клиенттен алуа ыы болса,
айтаруды аржы агентiнен талап етуге ыы жо. Егер клиент ашалай талапты беру ыына ие болса жне осы талапты беру кезiнде борышорды ол талапты орындамауа ыы болатын мн-жайлар оан белгiсiз болса, беру нысанасы болып табылатын ашалай талап жарамды деп танылады.
Егер клиент пен аржы агентiнi арасындаы шартта згеше кзделмесе, клиент аржы агентi оны орындауды сынан жадайда беру нысанасы болып табылатын талапты борышорды орындамааны немесе тиiстi трде орындамааны шiн жауап бермейдi.
Банктік ызмет крсету шарттары.
Банктiк ызмет крсету шарты бойынша бiр тарап (банк) екiншi тарапты (клиенттi) тапсырмасы бойынша банктiк ызмет крсетуге, ал клиент, егер шартта згеше кзделмесе, осы крсетiлген ызметке аы тлеуге мiндеттенедi.
Банктiк ызмет крсету шарты:
1) банктiк шот шарты;
2) аша аудару шарты;
3) банк салымы шарты;
4) задарда немесе тараптарды келiсiмiнде кзделген зге де шарт трлері болып блінеді.
Тлаларды банктердегі ашаcына тек ана соттар, тергеу жне анытау органдары мен атарушылы іс жргізу органдары здеріні іс жргізуіндегі ылмысты жне азаматты істер бойынша задарда белгіленген тртіппен жне негіздер бойынша тыйым салуы ммкін.
Клиентке ойылан барлы талапты анааттандыру шiн оны банктегі ашасы жеткiлiктi болан жадайда, клиенттен келіп тсетін кімдерге сай талаптар анааттандырылады.
Клиентке бiрнеше талап ойылан жадайда, банк клиенттi ашасын мынадай кезектiлiк бойынша алуды жргiзедi:
1) адам мiрi мен денсаулыына келтiрiлген зиянды теу туралы талаптарды, сондай-а алименттердi теу жнiндегi талаптарды анааттандыруды кздейтiн атарушы жаттар бойынша аша алу жзеге асырылады;
2) ебек шарты бойынша жмыс iстейтiн адамдармен жмыстан шыу жрдемаыларын тлеу жне ебегіне аы тлеу, авторлы шарт бойынша сыйаылар тлеу, клиенттi мiндеттi зейнетаы жарналарын, міндетті ксіптік зейнетаы жарналарын бірыай жинатаушы зейнетаы орына жне леуметтiк аударымдарды Мемлекеттік леуметтiк сатандыру орына аудару жніндегі мiндеттемелерi бойынша есеп айырысу шiн аша алып оюды кздейтiн атару жаттары бойынша аша алып ою жргiзiледi;
3) клиенттi бюджет алдындаы мiндеттемелерi бойынша аша алу жргiзiледі;
4) баса да ашалай талаптарын анааттандыру кзделген атарушы жаттар бойынша аша алу жргiзiледi;
5) клиентке ойылан баса да талаптарды анааттандыру шін кнтiзбелiк кезектiлiк тртiбiмен аша алу жргiзiледi.
Банктер жне банк операцияларыны жекелеген трлерiн жзеге асыратын йымдар клиенттерге банктiк ызмет крсетуге байланысты бзушылытар жасааны шiн азастан Республикасыны банк ызметiн реттейтiн за актiлерiнде жне банктiк ызмет крсету шарттарында белгiленген шекте жауап бередi.