Дістемлік нсау

Семинар таырыптары, онда арастырылатын сратар фольклортану ылымыны зекті теориялы жне методологиялы мселелерін кеінен амтиды. Студентті білімді з бетімен алуа мтылушылыын, ізденімпазды абілетін арттыру масат етіледі. Студенттен р семинарды берілген сратарына тыылыты зірленуі талап етіледі. Ол шін студент крсетілген дебиеттер бойынша рбір сраты мнін ашатындай конспект зірлеуі ажет. Бл біріншіден, біліміні жйелілігін, здіксіздігін амтамасыз етеді. Екіншіден, дайын конспектіні здік жмысты орындау, коллоквиум, кезедік жне орытынды баылауа дайындалу барысында пайдасы зор. Семинарды таырыбымен танысып алан со, ажетті дебиеттерді іріктеп алу керек. Бір сраты айналасында айтылан трлі авторларды пікірлеріне іштей салыстырулар жасап, тйінді жерлерін ааз бетіне тсіру керек. Осы мселе тірегіндегі з ойыыз андай, соны дйектеіз. Бдан со белгілі бір тжырымды длелдеу шін зііз оыан кркем туындылардан, сын маалалардан мысалдар келтірііз. Келесі семинарларда алдыы ткен сабатарда дайындаан материалдарыызды, алан біліміізді дрыс пайдалана біліп, жаа таырыпппен байланыстырып отырыыз. р таыпрыпты ткен кезде сынылып отыран кркем мтіндермен мият танысып, крсетілген зінділерін жата оу ажет. Семинар барысында теориялы мселелерді мегерумен атар мтінді жата білу талап етіледі. Емтихан алдынла мтіндік тест алынады.

2.4 СТУДЕНТТІ ОЫТУШЫ ЖЕТЕКШІЛІГІМЕН ОРЫНДАЙТЫН ЗІНДІК ЖМЫСТАРЫ ШЕГІНДЕГІ САБАТАР ЖОСПАРЫ (СОЖ)

1. аза халыны маал – мтелдерін жаттау. Бл таырып бойынша «Мы бір маал» ойыны ойналады.

2. аза жмбатарын жаттау. «Жз бір жмба» ойыны ойналады.

  1. Трмыс-салт жырларын жата білу. «лт дстрі мытылмайды» атты сахналы крініс ойылады.
  2. «обыланды батыр» жырыны трлі нсаларын салыстыра оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  3. «Ер Тарын» жырын оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  4. «ыз Жібек» жырын оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  5. «озы Крпеш-Баян слу» жырын оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  6. Шешендік сздерді трлі жанрларынан (шешендік арнау, шешендік толау, шешендік дау) жата оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  7. «Біржан-Сара» айтысынан Біржан мен Сараны здерін сипаттайтын жерлерінен зінді жата оу. Бл таырып бойынша «Алтын саа» ойыны ойналады.
  8. Айтыс жинаын пайдалана отырып, айтысты жанрлы трлерін ажырату.

СОЖ жргізу формасы:Пн барысында берілетін материалдарда айталану болмау шін СОЖ – ге берілген таырыптарды барлыын ойын трінде ткіземіз.

дістемелік нсау:Аталмыш таырыптаы ойындар «азастан» телеарнасында жретін «Алтын саа», «Мы бір маал, Жз бір жмба» ойындарына негізделеді. СОЖ басталмас брын телеойынмен танысып алу ажет. Ойындарды барысында студентті теориялы білімі, белсенділігі, ынтасы жне шыармашылы шешім таба білу дадысы бааланады. Ойына бкіл топ атысады.

2.5 СТУДЕНТТІ ЗІНДІК ЖМЫС ТАПСЫРМАЛАРЫ (СЖ)

Таырып: Маалдар мен мтелдер

Тменде келтірілген маал-мтелдерді маалын бір блек, мтелін бір блек теріп жаз. «аза дебиетіні тарихы» (1том, 1 кітап, -Алматы, 1964), Б.Адамбаевты «Халы даналыы» (- Алматы:Рауан, 1996) атты кітаптарына сйеніп, оларды маал немесе мтел жанрына жатызылу себебін тсіндір.

«ыри аба болу», «Кпке топыра шашпа», «Жман аузын ашпау», «Ер арыс – аруа, ат арыса - тула», «Тбесінен тік тру», «Ер айтпас, айтса - айтпас», «Кееспен кескен ол ауырмас», «Ат-тонын ала ашу», «Ауырды астымен, жеілді стімен», «Кіл алмас, кйлек жыртпас», «Берсе – олынан, бермесе - жолынан», «Соыр тауыа брі бидай», «Жас бала сты клекесінен тоады», «Итпен ойнаса – рерсі, баламен ойнаса - клерсі» «Тауыты тсіне тары кіреді», «Той дегенде убас домалапты», «Таз тарананша той тарар», «Айдааны бес ешкі, ысырыы жер жарар», «Халы артаймайды», «Кпті скпе, кенді ткпе».

2. «немі ауырдан жеілге, иыннан оайа арай старып отыратын жалпы тіл заына лайы маал мен мтелдер де ысартумен, ышамдалумен жетіледі. аза маал-мтелдерін ысарта стартуды бірнеше тсілі бар...»- деген Б.Адамбаевты пікірін наты мысалдармен длелдеп, сол тсілдерді крсетідер.

Тмендегі маалдара тн йас трлерін анытадар. аза маалдарыны жинаын пайдалана отырып, ртрлі йаса рылан маал-мтелдерге 5-6 мысал келтірідер.

Жаман сайа су тссе,

ткел бермес кешуге,

Жаман кісіге мал бітсе,

Сусын бермес ішуге.

***

ошар болар озын

Мадай жер д болар.

Жасы болар жігітті,

Етек-жеі ке болар.

***

з сзіді шекер дейсі,

зге сзді бекер дейсі.

зіді-зі хан ктеріп,

зге жртты нкер дейсі.

***

аса, жайса билер бар,

асына ерген улар бар.

Биді басы ауатай,

уды басы уытай.