таырып. ндірісті жедел (оперативті) басару
1. ндірісті жедел басаруды мазмны мен міндеттері
2. Цех арасындаы жне цех ішіндегі жоспарлау
3. ндірісте диспетчерлеуді йымдастыру
1. ндірісті жедел басаруды мазмны мен міндеттері
ндірісті жедел басарудынегізгі мазмны уаыт пен кеістікте нім шыару жоспарын натылаудан, здіксіз баылаудан жне оны орындалуын реттеуден трады.
Жедел жоспар жйесінде бірнеше фаза бар: жоспарлау, есеп, баылау, талдау жне реттеу, соы трт фазаны жиі диспетчерлеу функциясына біріктіреді (3.13.1 - сурет).
|
|
 |  | ||||||||||||
 |  |  | |||||||||||
 |  | ||||||||||||
ндірісті жедел
басаруды сапалы
крсеткіштері
 |
|
|
|
процесті процесті
сапасы барысы
|
|
апарат апарат
Диспетчерлеу
 |  |
Жоспарлы Тзету
міндеттер енгізу
ндірісті жедел
басаруды йымдастыру
 | |||
 |
3.13.1-сурет. ндірісті жедел басаруды функционалды рылымыны сызбасы
Жедел басаруды басты функциясыны бірі жоспарлау болып табылады. Жедел жоспарлау аымды жоспарда бекітілген, міндеттерді орындалуын амтамасыз етеді жне натылайды. Сонымен бірге, берілген кезеде орындалуа тиіс, нім номенклатурасы мен клемін натылайды. рбір цехтар мен оны блімшелеріне ндірістік бадарламаларды айлы жне он кндік кнтізбесі бекітіледі.
Жедел басаруды міндеті – нормативті лшемдермен наты ндіріс барысы туралы мдіметтерді жне технология параметрлерін салыстыру.
Жедел басару ксіпорынны рбір ндірістік блімшесінде нім, блшек жне дайындама (загатовка) озалысын, операцияларын жне жмыстарын орындау барысын уаытылы, наты жне толы крсетуін аматамасыз ететін, жедел есеп нтижесінде алынан, апараттар негізінде жзеге асады.
Жедел талдау здіксіз згеріп отыратын ндіріс барысын уаытылы баалауа арналан. Талдау объектілеріне жмысшыларды жне жабдыты жмысы, запас материалдарыны жадайы, аяталмаан ндіріс жне т.б. жатады.
Талдау нтижесінде жоспарланан ндіріс барысыны ауыту себептері аныталып, осы себептерді жою бойынша йымдастыру-техникалы шаралар сынылады.
Жедел басаруды аятайтын кезе – талдау жне баылау нтижелеріні негізінде ндірістік процесс барысын реттеу. Мндай реттеуді ажеттілігі, кездейсо жадайларды нтижесінде наты ндіріс процесіні жоспардан ауытуын немесе бастапы жоспара згертулер енгізу ммкіндігіне негізделеді.
Жедел басаруды рбір фазасын толыыра арастырып крейік.
Жедел жоспарлау - жедел басару жйесіндегі бірінші фаза жне ксіпорында барлы жоспарлау жйесіні орытынды буыны болып табылады. Жедел жоспарлауды негізгі масаты – нім ндіру бойынша жоспарлы міндеттерді уаытылы жне сапалы орындау шін ажетті, ксіпорынны барлы блімшелеріні біріккен, айын жне атыстылы жмысын амтамасыз ету болып табылады. Бл масат ндіріс барысыны ыратылыын амту мен сйкестендіру, жабдыты жоспарлы жктеу, аяталмаан ндіріс клемін мен ндірістік циклдерді ысарту жолымен орындалады.
Жоспарлау процесінде ксіпорынны аымды жоспар крсеткіштері кеістік кесіндісінде (ндіріс, цех, учаскелер бойынша) жне уаытта (ксіпорын жне блімшелерге жоспарлы міндеттер он кнге, тулікке, ауысыма, саата беріледі) натыланады.
Осылайша, рбір ндірістік блімше зіні кнтізбелік жоспарын алады. Барлы жоспарлар зара келісілген, егер андай да бір жадайа байланысты блімшелерді біреуі жоспардан ауытыса, онда ндірістік жйе трасызды жадайына теді. Ауытуларды немі баылау жне оларды салдарын жою диспетчерлеуді функциясы болып табылады.
Жедел жоспарлау жйесіні негізігі элементтері тменде крсетілген:
· кнтізбе-жоспарлы нормативтер – ндірістік циклды затылыы, партия клемі мен озу млшері, ндірісте німді шыару мерзімі, дайындамалар клемі жне т.б.;
· материал сыйымдылы млшері – нім бірлігіне жмсалан материалдар, жартылау фабрикаттар жне шикізат шыыны;
· ндірістік уатты олдану млшері – жабдыты німділігі жне ауысмды коэффициенті;
· ндірісті материалдармен амтамасыз етілу млшері – технологиялы, фирма ішіндегі жне цех арасындаы дайындамалар млшері, жартылай фабрикаттар мен шикізат запастарыны млшері.
Жедел жоспарлауды рекет ету сферасы бойынша цех арасындаы жне цех ішіндегі деп бледі.
2. Цех арасындаы жне цех ішіндегі жоспарлау
Цех арасындаы жедел жоспарлауды міндеттері:
· тапсырмаларды есептеу шін бастапы мліметтерді анытау;
· ттас ксіпорын жне цех шін ндірістік кнтізбе жоспарларын жне айлы міндеттерін ру;
· бір ай ішіндегі міндеттерді ру.
Жедел ндірістік бадарламаларды ру кезінде келесідей мліметтер олданылады:
· жылды жне кварталды бадарлама;
· німді ткізуге жасалан келсім-шарт жне тапсырыстар портфелі;
· ткізу болжамы;
· кнтізбе-жоспарлы нормативтер: партия клемі жне оларды шыару кезеділігі, ндірістік циклды затылыы, дайындамалар клемі;
· ебек сыйымдылыыны млшері;
· ндірістік аудандарды жне жабдытарды німділігі мен жктілігін есептеу нтижесі;
· тіп кеткен уаыт аралыындаы цехтерді техника-экономикалы жмысын талдау нтижесі.
Жедел-ндірістік жоспарлау жйесінде ндірістік аудандарды жне жабдытарды отайлы жктілігін есептеу маызды рл атарады. Бл мселе жиі арастырылып отырады, яни жедел міндеттерді цех уатына сйкес келуі тексеріледі.
Цех ішіндегі жоспарлау процесіне участкілер, ауысымдар жне жмыс бригадаларыны жедел айлы жоспарлары; кыса уаыт кесіндісінде (он кн, апта жне т.с.с.) участкілер, ауысымдар жне жмыс бригадаларыны кнтізбе жоспарлары мен міндеттері; участкілер, ауысымдар жне жмыс бригадалары шін туліктік ауысым міндеттері рылады.
Массалы жне ірі сериялы ндіріс кезінде цех ішіндегі жоспарлауды негізгі міндеттері:
· нім шыару бойынша айлы жоспарлы – міндетті ндірістік уата, бір айа блінетін шикізат ресурстарына, жабдытаушылардан жартылай фабрикаттарды алу ммкіндігіне сйкес болуын тексеру;
· блімдерге, ауысымдара міндеттерді дайындау;
· нім шыару бойынша кнтізбе жоспарын дайындау;
· цехтар, блімдер, аралас бригадаларды міндеттерін орындауын ескеру жне баылауын йымдастыру.
3. ндірісте диспетчерлеуді йымдастыру
Диспетчерлеу - бл дайындалан кнтізбе кестесіне сйкес жоспарды орындалуын амтамасыз ету масатында ндіріс барысын жедел реттеу жне здіксіз баылау жйесі. Диспетчерлеу ндірісті жедел басаруды соы кезеі, оны масаты – ндірістік-шараушылы ызметте амтылан ксіпорынны барлы блімшелеріні жмысын жедел басару. Осыан сйкес диспетчерлеуге келесідей жмыс трлері кіреді:
· орындау шін дайындалан жне абылданан ндірісті кнтізбесі кестесіні орындалу барысы туралы апарат жинау жне здіксіз есеп беру;
· абылдаан жоспарлы міндеттерді ауытуын анытау жне оларды себептерін талдау;
· жоспардан ауытуды жою жне рі арай алдын алу бойынша жедел шараларды абылдау;
· кнтізбе кестесіне сйкес ндірісті наты ыратыын амтамасыз ету шін зара байланысан ндіріс буындарыны аымды жмысын реттеу;
· ндірісті жедел дайындауды басару.
ндірісті жедел басаруды жйесі ксіпорынны барлы негізгі ызметтері шін апарат кзі жне бас абылдаыш рлін атарады. 3.13.2 –суретте ндірісті жедел басару жйесі ттынатын жне кздері болып табылатын апараттар аымы крсетілген.
 | |||||
 |  | ||||
Шыару Тапшы Жоспарды ндірістік Технологиялы
жоспары, материал- орындалуы бадарлама жне конструк-
материал- дар мен туралы торлы
дарды жина- есеп жаттама
шыындар тауыш-
есебі тара
цех Шыындарды жедел
лимиті есептеу мліметтері
келісіл-
|
специ
|
фика
сы Аспапты
жндеу
|
|
жоспары Жедел тапсырыс
Шыару жоспары есеп беру
|
нім есебі
3.13.2- сурет. ндірісті жедел басару ызметіні ксіпорынны баса да ызметтерімен байланысы
ндірісті жедел басару мліметтері негізінде, ксіпорынны барлы ндірістік-шаруашылы ызметін жедел басару жргізіледі.
Диспетчерлік баылау мен реттеу шін жекелеген блімшелерді жмысында пайда болатын істен шыулар мен бзылулар туралы уаытылы жне наты жедел апарат негіз болады. Оны сапасы, уаыты жне клеміне байланысты отайлы шешімдер абалданады. Ксіпорындаы жедел есеп олданылатын жедел жоспарларды нысандарына сай рылады, яни бірінші кезекте ндірісті сипаты мен типіне байланысты аныталады. иындатылан ндірістік процесс жадайында жедел шешімдерді отайлылыына, сйкесінше оларды руа ажетті апарата да талаптар жоарылайды.
Баылау жне реттеу диспетчерлік жйесі алдын-ала белгіленген сипата ие болады, ол шикізат сапасы мен жеткізудегі згерістер, жабдыты істен шыуы, бракты пайда болу жадайында жоспардан ауыту ммкіндігін болжауы тиіс.