Ылыми таным философиясыны объектісін, пнін жне ызметтерін сипаттаыз

Философия емтихан

Философияны объектісін, пнін жне ызметтерін сипаттаыз

Философия— адамзат баласыны сонау ыылым заманнан басталан білімі, оамды сананы формасы, болмыс пен танымны жалпы задылытары туралы ілім. Кез-келген адамды лем, оршаан орта, оам, дін, діл, білім, саясат, мдениет секілді мселелер бей-жай алдырмайтыны айдан аны. Міне, осы іспеттес мселелер философия пніні негізгі арастыратын блімдері болып табылады. Философия сзі грек тілінен аударанда - даналыа деген махаббат маынасын білдіреді. Б.з.д. 7-6 .. Ежелгі ндістан, ытай жне Грекия жерлерінде бір уаытта пайда болады. Мліметтерге сйенсек, «философия» терминін алаш олданан Антика дуіріні ататы плсапашысы (философы) жне математигі Пифагор.

Философияны пніДние мен адам арасындаы жйедегі шегіне жеткен е жалпы байланыстар мен атынастар жиынтыынрайды. Бл е жалпы жаындаанда ана. Бл атынастар мен байланыстарды рі арай сараптап тередетсек, онда оны кп-ырлылыын креміз.

Е бірінші философия пніні метафизикалы онтологиялыыр-сырын атап туіміз керек (ontos - грек сзі, барлы, болу; logos - ілім, болмыс жніндегі ілім). Оан мынандай сратарды жатызуа болар еді. Дниені негізінде не жатыр? Ол шектелген бе, я болмаса шексіз бе? Мгілік, я уаытша ма? Дниені мір сруіні ішкі масат-мраты бар ма, ол не шін жаратылан? Адамзат не шін жаратылды? Адам болмысыны мні неде? оам болмысын анытайтын задар бар ма? т.с.с.

Философия пніні екінші лкен мселелері - ол оны гносеологиялыжатары (gnosis - грек сзі, тану, білу). Оан мынандай сратарды жатызуа болар еді. Біз кімбіз жне Дниедегі алатын орнымыз андай? Адамны аыл-ойы мен зердесіні табиаты неде жне ол Дниені ішкі сырын аша ала ма? Аиат, шынды дегеніміз не? Сезімдік пен аыл-ойды ара-атынасы андай? т.с.с.

Философия пніні ажырамас мселелеріні бірі - ол оны аксиологиялы,яни ндылы жатары, ндылы лемін сараптау. Адам мірі мн-маынасыны даму баытын анытауда философияны алатын орны мен ызметі ерекше. Осы трыдан аланда, философияда мына сратар бар: шынды, семдік, ізгілік дегеніміз не? Адам міріндегі еріктік, ділеттілік, тедік, жасылы, лшем, парасаттылы, ндылытар андай орын алады? т.с.с.

Философия пніні келесі жаы - ол оны праксеологиялы, праг- матикалымселелері (prakticos - грек сзі, белсенді, іс-рекетшіл; pragmatos - грек сзі, іс-имыл). йткені адам Дниені тану барысында тек ана оны ой-рісімен амтып ана оймай, з іс-рекеттерімен тйістіріп, Дниеде брын-соды болмаан жаа нрселерді, былыстарды тудырады.

Философияны негізгі ызметі – дниетаным. леуметтік топ пен жеке тла – дниетанымны субъектісі болып саналады. Дниетанымды алыптастыру тек жеке тланы ана емес, сонымен бірге белгілі леуметтік топты, оамды тапты жне оларды партияларыны жетілуіні елеулі крсеткіші. Адам мселесіні маыздылыына байланысты бірінші орында философияны гуманистік, яни адамгершілік ызметі тр. Оны масаты адама тн ндылы, оны абілеттілігі, сезімі мен парасатыны йлесімді дамуы, мдениеттілікке атысты мінез лыты жоары дегейдегі крінісі. Адамгершілік – адамдармен арым-атынаста пайда болатын ізгілік, тілектес-ниеттестік сезімі, адамдармен іштей жне жалпы трде арым-атынас жасау ерекшелігі.

ылыми таным философиясыны объектісін, пнін жне ызметтерін сипаттаыз

Эпистемология (кне грекше: — «ылым» жне кне грекше: — «сз») немесе гносеология (кне грекше — «білім» жне — «слово», «речь») немесе таным теориясы— философия ылымыны саласы, танымны мнін, ерекшелігін, діс крылымын, дегейін, баса таным формалармен байланысын зерттейтін ылыми таным теориясы.. Басаша айтанда, адамны тану абілеті, танымны бастауы, формалары, дістері туралы, аиат жне оан жетуді жолдары туралы ілім. Айналадаы оршаан дниені адам санасында белсенді бейнелеуін, танымны жалпы шарттары мен ммкіндігін, білімні шындыа атысын, оамды практика негізінде іске асатын таным процесіні задылытарын, оны негізгі формаларын, дістер, гепотезалары мен теорияларды ру мен дамытуды принциптерін зерттейтін философия ылымыны саласы.

Таным теориясыны философиялы пн ретіндегі зерттейтін объектілері мыналар: ттас трдегі танымны сипаты, оны ммкіндіктері мен шекаралары, білім мен шынайылыты, білім мен сенімні, таным субъектісі мен объектісіні ара-атынасы, аиат жне оны лшемдері, танымны формалары мен дегейлері, оны тарихи, леуметтік-мдени негіздері, сонымен оса білімні трлі формаларыны ара-атынастары. азіргі философияда таным орта мселелерді бірі болып табылады.

ылыми таным дниені, объективті шындыты жалпы байланыстары мен асиеттерін арнайы тсіл арылы зерттейді. ылыми таным-жйелі таным. Ол адамнан арнайы дайындыты, іздестіруді, тынымсыз ебекті ажет етеді.

ылыми таным зіне тн ерекшеліктерімен сипатталады.

Е алдымен, ылыми таным зі зерттейтін объект жнінде жан-жаты длелді объективті білім жинатауа тырысады. Ол абстрактілі-аналитикалы, сонымен атар, конструктивті-синтетикалы білім болып табылады. Талдауды кмегімен зат ойша блек-блек асиеттерге, функциялара, сапалара жіктеледі. Біріктіру арылы затты жеке блшектері туралы білім оны бірттас жне клемді бейнесіні алыптасуына ммкіндік туады. ылыми танымны екі дегейін-эмпириялы таным мен теориялы танымды бліп крсетуге болады.

Эмпириялы таным-бл эксперимент, баылау, баяндау, салыстыру, лшеу. Бл дегейде объект алашы ізденістен теді, оны сырты ерекшеліктері мен кейбір задылытары аныталады. Теориялы дегейде объект тсіндіріледі, оны тпкі, негізгі, дайы айталанып отыратын задылытары ашылады. Бл екі дегей бір-бірімен тыыз байланысты. Эмпириялы таным ылыми задарды алыптасуыны бастауы, негізі болып табылады, теория эмпириялы материалды тсіндіреді.

Эмпириялы білім-теориялы зерттеулер мен ылыми мселелерді оюды маызды стимуляторы. Тжірибені мліметтеріні негізінде диаграммалар, карталар, жобалар жасалады, алашы болжамдар мен орытындылар тжырымдалады, алынан мліметтерді зара байланыстары аныталады.