Фарадей – Тиндаль эффектісі. А- жары кзі, В- линза, С- коллоидты ерітінді

Мысалы, радиусы r -а те шар тріздес блшекті меншікті ауданы

Ал абырасыны зындыы а-а те квадрат пішінді блшекті меншікті бетіні ауданы мына тедеумен аныталады:

Денені меншікті бетіні ауданын оны бірлік массасына шаып та есептеуге болады. Ол кезде S_менш. мні келесі тедеу арылы есептеледі:

Sменш. бетті лшем бірлігі – м2/кг

4.Коллоидты жйедегі шашыраан жарыты арындылыын алай крсетуге болады? Опалесценцияны тсіндірііз.Релей тедеуін талдаыздар.

Коллоидты-дисперстік жйелерде блшектер здеріні шамасы жаынан жары толыны зындыынан кіші, сондытан да олар жарыты шаылыстырмайды, сол себепті жайшылыта мндай мндай жйелер млдір болады. Мысалы, коллоидты жйелерді блшектер шамасы 0.1 мк, ал жары толыныны зындыы 0.4 мк мен 0.7 мк аралыында.

Егер араыда линзаларды кмегімен бір шоыр жары сулесін млдір коллоидты жйеге бір жаынан тсірсек, онда конус трізді эффектіні байауа болады. Мны себебі – жары сулесіні коллоидты блшектерді серінен шашырауы. Жарыты те са блшектерде шашырауын алаш М.В. Ломоносов крсеткен болатын.Коллоидты алтынны жарыты шашыратуын толыыра зерттеген Фарадей жне оны шкірті Тиндаль боландытан, жары шашырауынан болан коллоидты ерітіндегі жарыраан конусты- Фарадей-Тиндаль конусы, ал былысты – Фарадей-Тиндаль эффектісі деп атайды. Бл кезде жары сулесі шаылыспай, коллоидты блшектерді айналып теді, яни шашырайды.

Фарадей – Тиндаль эффектісі. А- жары кзі, В- линза, С- коллоидты ерітінді

Жарыты шашырау арындылыы тек жары толыныны зындыы, коллоидты блшекті шамасына ана емес т.б. кптеген факторлара байланысты болады. Осы факторларды арасындаы байланысты, жары шашырауыны теориясын жасаан аылшын физигі Рэлейді (1871-1899 жж.) тедеуі арылы крсетуге болады:

Мнда, n_1,n₀-дисперстік фаза мен дисперсиялы ортаны сыну крсеткіштері.

-санды концентрация (1см³ клемдегі блшектер саны)

V-1 блшекті клемі.

- жары толыныны зындыы.

-тскен жне шашыраан сулені арасындаы брыш.

Бл тедік блшектеріні пішіні шар трізді, шамалары жары толыныны зындыынан кіші, электр тоын ткізбейтін жне бір-бірінен арасы ашытау жйе боланда ана олданылады. Баса уаытта жадайды згеруін есепке алу керек, сол себептен жоары формулада кейбір шамаларды дрежесі мен коэффицентерді мні згереді.

Рэлейді формуласынан мынадай орытындылар шыаруа болады:

1) Егер блшектерді шамасы бірдей болса, шашыраан сулені арындылыы сол золь концентрациясына тура пропорциональды байланыста згереді.

2) Жары шашырау арындылыы блшектерді клеміні квадратына, ал егер блшектер шар трізді болса радиусты 6- дрежесіне тура пропорционал. Егер зольді салматы концентрациясы згермесе, онда блшектерді кішіреюіне байланысты жарыты шашырауы да кемиді. Егер блшектер шамасы те кп болып, толын зындыын да асса, онда жары шаылысады да, шашырау арындылыы азаяды.Оны график трінде былай крсетуге болады.