Көмiртектiк радикалдар атауларында қолданылатын
Сөздiк бөлiктер
1. Көмiртектiњ радикалдар атаулары –yl – жұрнағы арқылы жасалып күрделi сөздер қатарына кiредi.
Мысалы: Benzylpenicillinum, Aethуlmorphinum.
2. Радикалдар атаулары өз алдына сөз болып, өте сирек қолданылады. Ол кезде олар атау септiгiнде ium, ал iлiк септiгiнде – ii болып аяқталады.
Мысалы: Methуlii salicylas – метил салицилат (силицил қышқылының метильдi эфирi).
3. Мына сөздiк бөлiктердi еске сақтаныздар:
а) meth – метил топтары. в) phen – фенил топтары
б) aeth – этил топтары г) benz – бензол топтары
Дәрiлiк заттар атаулары:
Aethylmorphinum, i n – этилморфин
Atrophinum, i n – атропин
Barbamylum, i n – барбамил
Benzylpenicillinum, i n – бензилпеницилин
Camphora, ae f – комфора
Chloformium, i n – хлороформ
Codeinum, i n – кодейн
Coffeinum-natrii benzoatis – натрийдiң кофейн-бензоаты
Ephederinum, i n – эфедерин
Glucosum, i n – глюкоза
Lincomycinum, i n – линкомицин
Methylii salycylas – метилсалицилат
Morphinum, i n – морфин
Oleandomycinum, i n – олеандомицин
Oleum Helianthi – күнбағыс майы
Oleum Olivarum – оливка майы
Phenobarbitalum, i n – фенобарбитал
Phenoxymethylpenicilinum, i n – феноксиметилпенициллин
Phenylii Salicylas – фенилсалицилат
Pilorocarpinum, i n – пилокарпин
Platyphillinum, i n – платифиллин
Rutinum, i n – рутин
Streptocidum, i n –стрептоцид
Strychninum, i n – стрихнин
Synoestrolum, i n – синэстрол
Басқа сөздер:
Glycepophosphas, atis m – глицефосфат
Nydrotartas, atis m – гидротартат
Isotonicus, a, um – изотониқалық
Tio sulfat, atis m – тиосульфат
Рецептегi қысқартулар
Рецепт жазған кезде, дәрiгерлер қысқартып жазу әдiстерiн қолданады. Тек дәрiлiк формаларды, өсiмдiк бөлiктерiнiң атауларын, етiстiктердi және белгiлi рецептiк формаларды қысқартуға болады. Дәрiлiк заттарды және өсiмдiк атауларын қысқартуға болмайды.
Рецепте қысқартылатын сөздер тiзiмi:
| Қысқартылған түрi | Толық жазылған түрi | Мағынасы |
| Aa ac.acid. ad.us.ext. ad. us. Int aq. Aq.dest Comp.cps.cpt. Concentr Cort D.D.D. Dec.det. Dep. Dil. D.t.d. Empl. Emuls. Extr. f. fl. Fluid. Fol. Fr. Gel. Gran. Gtl.gtts. h.hb in ampull in caps inf. In obl. In tab. In vitr.nigr. Linim Lig M. Mucil N. Obd. Ol Past Praec.pet.ppt Pro.inject. Pulv. q.s. r.rad. Rp. Rectif. Rhiz. s. sem. Simpl. Sir. Sol. Spec. Spir. Steril. Supp. Supp.vagin. Susp. Tab. t-ra, tinct ung. | Ana Acidum Ad usum externum Ad usum internum Aqua Aqua destillata Compositus Concentratus Cortex Da. Detur Dentur Decoctum Depuratus, a, um Dilutus, a, um Da tales doses Emplastrum Emulsium Extractum Fiat fiant Flos Fluidus, a, um Folium Fructus Gelatinosus, a, um Granulum Guttam, guttas Herba In ampullis In capsullis Infusum In oblatis In tabulettis In vitro nigro Liminemtum Liguor Misce. Misceatur Mucilago Numero Obductus, a, um Oleum Pasta Praecipitatus, a, um Pro injectionibus Pulvis, eris Quantum satis Radix Recipe Rectificatus, a, um Rhizomа Signa Signentur Semen Simplex Sirupus Solutio Species Spiritus Sterilisa! Sterilisetur! Suppositorium Suppositorium vagihale Suspensio Tabuletta Tinctura Unguentum | тең, бiрдей қышқыл дененiң, сыртқы жағында арналған iшкi жаққа қабылдау ұшiн су дистелденген су күрделi концентрленген қабық бер, берiлсiн қайнатпа тазартылған араласқан осындай мөлшерде бер (берiлсiн) пластырь эмульсия экстракт жасалсын, жасалынсын гүл сұйық жапырақ өнiм, жемiс жылтырақ түйiршiк тамшы, тамшылар шөп ампулаларда капсулаларда тұнба қапталған таблеткаларда қара ыдыста линимент (сұйық май) сұйық араластыр, аралыстырылсын кiлегей сан, сандар қапталған май паста тұндырылған инъекциялар үшiн ұнтақ қанша керек болса тамыр ал тазартылған тамыр түбірі белгiле, белгiленсiн. Ұрық жәй сироп ерiтiндi жиынтық (өсiмдiк) спирт тазарт, тазартылсын балауыз (ректалды) қынаптық балауыздар суспензия таблетка тұндырма май, жағылма |
Химиялық мағынаны беретiн сөздiк
Бөлiктер
Thi- (грек. theion – күкiрт) - құрамында атомды араластыратын күкiрттiң бар екендiгiн көрсетедi: Thiaminum, Thiopentalum.
Az, zol, (a)zin, (a)zid – (Азот-сөзi грек: azot-азот. a – жоқ , zoon - өмiр) - құрамында азот немесе азоттоптарды бар екендiгiн көрсетедi: Corazolum, Aminazinum.
Phthor- (грек: phthoros – талқандау, бұзу) – құрамында фтор қосылысы бар екендiгiн көрсетедi: Phthoracizinun, Phthorothanum.