ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД?/h1>
Дағдары?жағдайынд??#1241;сіпорындардың қосылуы ?#1241;не ?#1201;тылу? Дамыған елдерд? ?#1178;?та жоғарғ?қырқынды қосылуд?#1187; 5 кезеңдері бо?#1171;ан. Оларды қосыл?кезеңдері де?ат?#1171;ан. ?#1201;?кезеңде?қайталаны?отырған, үлкен ?#1257;лемдег?қосыл?кезеңінен кейі?аз санд?қосыл?салыстырмалы ?#1199;рд?құлыдрау кезеңдері келі?отырған. Алғашқ?4 кезеңде?1897 – 1904, 1916 – 1930, 1965 – 1970, 1984 – 1990 жылдар арал?#1179;тары?қамтыған. 1980 жылдардың алдынд?қосыл?саласынд?қарқындылық ?#1257;мендеген, 90 жылдарда?бастап қайтада?өскен. Ә??#1199;рл?қосыл?кезеңдері ?#1178;?бизнесін?#1187; құрылуын??#1257;птеген өзгерістерд?келтірге? олар кіші ?#1241;не орташа ?#1241;сіпорындар жиынтығынан американдық өнеркәсіпт?он?#1187; қазіргі ?#1199;рі ?#1257;?#1201;лтты корпрорацияғ?трансформацияла?#1171;?өте маңызды ?#1257;?атқарды. Қосылуд?#1187; ьіпінг?то?#1179;ын?1880 жылы дағдарыстан кейі?басталды ?#1241;не 1994 жылы ?қталд? ?#1201;?қосыл?негізіне?барл?#1179; өндіруш??#1241;не өнеркәсіптік салалард?қамтыды. Кейбір салаларж??#1241;?ң өте жоғар?қарқын?ба?#1179;алды. Профессо?Нельсонн?#1187; берілгендері бойынш?қосыл?санының ?#1187; ?#1257;?саны 8 салада ба?#1179;алды: металлургия, ?#1201;на?өнімдер? тамақ өнімдер? химия өнеркәсібі, транспор?жабд?#1179;тары, металопрокат өндіріс? машина жаса? ?#1257;мі?өндір??#1241;сіпорынн?#1187; бірінш?то?#1179;ын?негізіне??#1257;лден?#1187; сипатт??#1257;рсетті. ?#1257;птеген ?#1257;лден?#1187; қосыл??#1241;не салалық бірігу со?кезд?монополиялық рынокт?#1187; құрылуын?әке?соқтырд? Сонд?#1179;та??#1201;?кезең ?#1257;птеген монополиялард?#1187; құрылуын?үлкен ?#1257;?атқарды. Қосылуд?#1187; бірінш?кезеңін?#1187; ?#1241;тижесінд?350 ір?бірдестіктер пайд?болд? Олар ?#1257;птеген өнеркәсіптік аймақтард?қамтыды ?#1241;не елдің өнеркәсіптік капиталының 40%ө?бақылауында ұстад? Профессо?Нельсонн?#1187; бағалау?бойынш?со?кездег?қосыл??#1241;тижесінд?3000 аста?компан?ла?жойылд?
Дағдары?жағдайынд?компан?лард?#1187; ?#1201;тылу? Дамыған елдерд? ?#1178;?та жоғарғ?қырқынды қосылуд?#1187; 5 кезеңдері бо?#1171;ан. Оларды қосыл?кезеңдері де?ат?#1171;ан. ?#1201;?кезеңде?қайталаны?отырған, үлкен ?#1257;лемдег?қосыл?кезеңінен кейі?аз санд?қосыл?салыстырмалы ?#1199;рд?құлыдрау кезеңдері келі?отырған. Алғашқ?4 кезеңде?1897 – 1904, 1916 – 1930, 1965 – 1970, 1984 – 1990 жылдар арал?#1179;тары?қамтыған. 1980 жылдардың алдынд?қосыл?саласынд?қарқындылық ?#1257;мендеген, 90 жылдарда?бастап қайтада?өскен. Ә??#1199;рл?қосыл?кезеңдері ?#1178;?бизнесін?#1187; құрылуын??#1257;птеген өзгерістерд?келтірге? олар кіші ?#1241;не орташа ?#1241;сіпорындар жиынтығынан американдық өнеркәсіпт?он?#1187; қазіргі ?#1199;рі ?#1257;?#1201;лтты корпрорацияғ?трансформацияла?#1171;?өте маңызды ?#1257;?атқарды. Қосылуд?#1187; ьіпінг?то?#1179;ын?1880 жылы дағдарыстан кейі?басталды ?#1241;не 1994 жылы ?қталд? ?#1201;?қосыл?негізіне?барл?#1179; өндіруш??#1241;не өнеркәсіптік салалард?қамтыды. Кейбір салаларж??#1241;?ң өте жоғар?қарқын?ба?#1179;алды. Профессо?Нельсонн?#1187; берілгендері бойынш?қосыл?санының ?#1187; ?#1257;?саны 8 салада ба?#1179;алды: металлургия, ?#1201;на?өнімдер? тамақ өнімдер? химия өнеркәсібі, транспор?жабд?#1179;тары, металопрокат өндіріс? машина жаса? ?#1257;мі?өндір? ?#1241;сіпорынн?#1187; бірінш?то?#1179;ын?негізіне??#1257;лден?#1187; сипатт??#1257;рсетті. ?#1257;птеген ?#1257;лден?#1187; қосыл??#1241;не салалық бірігу со?кезд?монополиялық рынокт?#1187; құрылуын?әке?соқтырд? Сонд?#1179;та??#1201;?кезең ?#1257;птеген монополиялард?#1187; құрылуын?үлкен ?#1257;?атқарды. Қосылуд?#1187; бірінш?кезеңін?#1187; ?#1241;тижесінд?350 ір?бірдестіктер пайд?болд? Олар ?#1257;птеген өнеркәсіптік аймақтард?қамтыды ?#1241;не елдің өнеркәсіптік капиталының 40%ө?бақылауында ұстад? Профессо?Нельсонн?#1187; бағалау?бойынш?со?кездег?қосыл??#1241;тижесінд?3000 аста?компан?ла?жойылд?
Дебиторл?#1179; берешектерді ба?#1179;ар? Дебиторл?#1179; қарыз де?белгіл?бі қарым қатынасқ?байланысты заңды ?#1241;не жеке ?#1201;?#1171;алардың шаруашлық субъектісінің оларғ??#1257;рсткен қызметтер?үші? сондай ?#1179; ?#1201;мысшылар ме?қызметкерлерд?#1187; субъектіде?аван?ретінд?алған немесе несиег? қарызғ?алған тауарлар?ме?материалдары үші?қайтаруғ?тиісті борыштарын айтады. Ос?субьектіге берілген борышы ба??#1241;сіпорындар ме?ұйымдар, сондай ?#1179; жеке ?#1201;?#1171;алардебито?ла?болы?табылады.Дебиторл?#1179; боры?тауард?несиег?сату барысынд?пайд?болады,. Дебиторл?#1179; боры?ұзақ мерзімді (1 жылдан аста? ?#1241;не аымд?#1171;?(1 жы?#1171;?дейі? болы??#1257;лінеді. Дебиторл?#1179; қарыз ?#1241;сіпорынн?#1187; айналы?активтер құрамына кіреді.Қазіргі кезд?шаруашыл?#1179; ?#1241;жірибеде дебиторл?#1179; боры?келесі ?#1199;рлерге ?#1257;лінеді:?#1171;ымдағ?активтерді саты?ал?#1171;??#1257;ленген авнаст?#1179; ?#1257;ле?тапсырылған шоттар бойынш?алын?#1171;?тиісті борыштар;негізг?шаруашыл?#1179; серіктестігі ме?он?#1187; еншіле?серіктестігі арасындағ??#1199;рл?операц?ла?негізінд?туындаған дебиторл?#1179; борыштар;акционерлі?қ?#1171;амның лауазымд?адамдард?#1187; дебиторл?#1179; борышыба?#1179;адай дебиторл?#1179; борыштар.Аталған дебиторл?#1179; қарыздың ?#1199;рлер?арасында ?#1241;сіпорынн?#1187; дебиторл?#1179; қызметінің үлесіне ?#1201;тынушылард?#1187; ?#1199;ктелге?өнімн?#1187; қарыз??#1187; үлкен ?#1257;лемд?болады. Жалп?саты?алушыларғ?береше??#1241;сіпорынн?#1187; дебиторл?#1179; қарызын?#1187; 80-90% құрайд?Сонд?#1179;та??#1241;сіпорынн?#1187; дебиторл?#1179; қарызын ба?#1179;ар??#1187; алдыме?саты?алынған тауарлардың қарызын?#1187; инкассац?сы?қамтамасы?етумен байланысты. Ос?дебиторл?#1179; қарызды ба?#1179;аруд?#1187; ерекше қарсы саясаты жасалыны? ?#1199;зеге асырылуы кере?немесе тауард?саты?алуш?#1171;?қатысты неси?саясаты).Дебиторл?#1179; қарызды ба?#1179;ар?саясаты ?#1241;сіпорынн?#1187; маркетингтік саясаты ?#1241;не ацналы?активтерін ба?#1179;аруд?#1187; жалп?саясатт?#1187; бі??#1257;лігі болы?табылады. Ол тауард?#1187; сату ?#1257;лемі?арттыр?#1171;?бағытта?#1171;ан ?#1241;не ос?қарызды жалп??#1257;лшерін ?#1187;тайландыруда??#1241;не он?#1187; уақытыл?инкасациясы?қамтамасы?етуг?негізделге? Дебитторлық борышт?тиімді ба?#1179;ар?бірінш?кезект?саты?алушылардың тауа?#1171;??#1201;мы?#1179;??#1241;не қызметк?қарызын инкассац?лауд?қамтамасы?етумен ?#1241;не ?#1257;лшерді ?#1187;тайландыруме?байланысты. Өнімд?саты?алуш?#1171;?қатынас?ретіндег??#1241;сіпорынн?#1187; несиелік са?саты?ан?#1179;тайтын дебиторл?#1179; қарызды ба?#1179;аруд?#1187; алгоритімі?құру келесі кезеңдерден ?#1201;рады.1Алдағ?мерзімдегі ?#1241;сіпорынн?#1187; дебиторл?#1179; қарызын талдау .Ос?талдау негізг?мақсаты ?#1241;сі?деби?қарыз құрамы ?#1241;не деңгейі?бағалау, сондай ?#1179; ?#1171;ан салы?#1171;ан қаржы құралдарын?#1187; тиімділі?қамтамасы?ет?2 Өнімі?саты?алушыларғ?қатысты неси?саясаты принциптерін ан?#1179;та? Дебиторл?#1179; қарыз инкассац?сының орташа айналымыме?қарастыры?#1171;ан кезеңінде он?#1187; айналы?саны ан?#1179;талады. Дебиторл?#1179; қарыз инкассац?сының орташа кезең??#1241;сі?операц?лық цикл??#1241;не қаржылық цикілінің жа?#1171;асын?#1187; ?#1257;лі?сипаттайды.3Тауарл?#1179; ?#1241;не ?#1201;тыну несіне қаржыландыр?#1171;ан дебиторл?#1179; қарыздың қаржы құралдарын?#1187; ?#1199;мкін болаты?сомасы?ан?#1179;та? ?#1241;сі?дебито?қарызды инкассац? мерзімімен қарастыры?#1171;ан ?#1257;спел?топтар?арқыл?бағаланад?4Неси?шарттары ?#1199;йесі?қалыптастыр? Желдетілге?дебиторының қарыз қүрамы тереніре?қарастырылады.5Несиен?ал?шартын?#1187; дифференциац?сы ?#1241;не ?#1201;тынушының стандартты бағасын қалыптастыр? Дебиторл?#1179; қарызды инвестиц?ла?қаржысы??#1199;скен тиімді сома ан?#1179;талады.1Дебиторл?#1179; қарыздың инкассац? процедурасын қалыптастыр?2?#1241;сіпорындарда дебиторл?#1179; қарыздың қайта қаржыландыруд?#1187; қазіргі замаңғ?үгісі?қолдануды қамтамасы?ет?3 Дебиторл?#1179; қарызды уақытыл?инкассац?сының қ?#1171;алысын бақылаудың тиімді ?#1199;йесі?құру.
Диверсификац? ?#1241;уекелд?ба?#1179;ар?құралы ретінд? ?#1241;уеке?деңгейі??#1257;мендет?- шығында??#1257;лемі ме??#1179;тималдыл?#1171;ын азайту. Он??#1199;зеге асыратын шарала?диверсификац?, таңда??#1241;не ?#1241;тижеле?бойынш?қосымша ?#1179;паратт?ал? шектеу(лимиттеу), өзің-өзі сақтандыр? сақтандыр? қаржылық жобала?бойынш??#1241;уекелд?есепке ал? хеджирле? аумақтағ?қызметтер бойынш?тексеруд?қолғ?ал? жалп?қордағ?компан?ның арнайы қорлары?қолдану ?#1257;лемі?бағалау, есеп ?#1199;ргіз? ?#1241;не тағ?ба?#1179;?әдістер. Диверсификац? — бі?біріме?байланыспаған әртүрл?объектілерге капита?салымы??#1257;лу процес? Мысалы, егер инвестор бі?акционерлі?қ?#1171;амның орнына әртүрл?бе?акционерлі?қ?#1171;амның акциялары?саты?алса, онда ол ?#1241;уеке?деңгейі??#1257;мендетед??#1241;не орташа табыст?ал??#1199;мкіндігі?ұ?#1171;айтады. Диверсификац? - ?#1201;?инвестиц?лық ?#1241;уекелд??#1257;мендетуш?болы?табылады. Бірақ ?#1171;ан сыртқ?факторла?әсе?етед? оларғ? экономикал?#1179; жағдайлар, әскер?іс-әрекеттер, азаматтық то?#1179;улар, инфляция, дефляция, ¥лттық Банктің есепті?ставканың өзгеруі, депозиттер ме?несиелер бойынш?проценттік ставканың өзгеруі, ?#1201;?процесте?бойынш??#1241;уекелд?диверсификац? арқыл??#1257;мендетуг?болмайды. Соған ?#1241;йкес, ?#1241;уеке?2 ?#1257;ліктен ?#1201;рады: диверсификац?ланаты??#1241;не диверсификац?ланбайты??#1241;уеке? (3-суре?)
Диверсификац?ланаты??#1241;уеке?- ол диверсификац? арқыл??#1241;уекелд?өзгерту ?#1199;мкіндігі.
Диверсификац?ланбайты??#1241;уеке? он?тағ??#1199;йелі?де?атайды, ол диверсификац? арқыл??#1257;мендетіл?алмайтын ?#1241;уеке?/p>
Диверсификац? механизм?негізіне??#1199;йесі?(?#1241;?емес) ?#1241;уеке??#1199;рлерін бейтараптандыр?үші?қолданылады. Соныме?бірг?ол ?#1199;йелі ?#1241;уеке??#1199;рлерін белгіл?деңгейд??#1257;мендетуг??#1199;мкінді?береді – валюталық, пайызд?#1179; ?#1241;не ба?#1179;аларын. Диверсификац? механизмін?#1187; ?#1201;мы?істе?принципі шоғырлануғ??#1199;мкінді?бермейті? ?#1241;уекелдерді ?#1257;луде ?#1257;рінеді.
Қаржылық ?#1241;уекелдерді диверсификац?лауд?#1187; негізг?мынандай бағыттары қолданылады:
?Қаржылық іс-әреке??#1199;рлерін диверсификац?ла? Әртүрл?қаржылық операц?лардан табы?ал?үші?өзг??#1199;мкіндіктерді қолдануды қарастырады – қысқамерзімд?қаржылық салымдарды, несиелік портфельді құрастыр? нақты инвестиц?лауд?іске асыр? ұзақмерзімді қаржылық салымдарды портфельді құру ??
??#1241;сіпорынн?#1187; валюталық портфелі?диверсификац?ла? Ол бірнеш?валютала?үші?сыртқыэкономикалық операц?ла??#1199;рі?таңдауд?білдіред? ?#1201;?бағыттың процессінд?валюталық ?#1241;уеке?бойынш?қаржылық шығында??#1257;мендейді.
?Депозиттік портфельдің диверсификциясы. Бірнеш?банктерг?уақытша бо?ір??#1179;ша-қаражаттары?орналастыр? ?#1179;ша активтерінін орналастыр?шарттары онша өзгермейтіндіктен, ?#1201;?бағыт депозиттік ?#1241;уекелд??#1257;мендетіп, он?#1187; табы?деңгейіне әсе?етпейд?
?Несиелік порфельд?#1187; диверсифифкациясы. Ол несиелік ?#1241;уекелд??#1257;мендетуг?бағытта?#1171;ан ?#1241;не ?#1241;сіпоры?өнімінің саты?алушыларын?#1187; са?алуанд?#1171;ын қарастырады. Әдетт?несиелік ?#1241;уекелд?бейтараптандыр?кезіндег?несиелік портфельдің диверсификац?сы несиелік операц?лард?#1187; концентрац?сы?лимимттеумен бірг??#1199;рі? саты?алушылар тобы бойынш?несиелік лими?орнату арқыл?іске асырылад?
?Бағал?қ?#1171;азда?портфелінің диверсификац?сы. Диверсификац?ның ?#1201;?бағыт?табы?деңгейі??#1257;мендетпе? портфельдің ?#1199;йесі??#1241;уеке?деңгейі??#1257;мендетуг??#1199;мкінді?береді.
?Нақты инвестиц?ла?бағдарламасын?#1187; диверсификац?сы. Ол инвестиц?ла?бағдарламасын?әртүрл?альтернативт?салалық ?#1241;не аумақтық бағыт?ба?инвестиц?лық жобалард?енгізуді қарастырады, ?#1201;?бағдарлам?бойынш?жалп?инвестиц?лық ?#1241;уекелд??#1257;мендетед?
Жалп?диверсификац? механизімі?сипатт?#1171;анда, ол жеке қаржылық ?#1241;уекелдердің кері әсері??#1257;мендетуг?таңдаул??#1199;рд?әсе?ететіндігі??#1257;рсетіп кетпеуге болмайды. Кешенд? ?#1199;йесі?портфельді?қаржылық ?#1241;уекелдерді бейтараптандыруд?ө?тиімділігі??#1257;рсетіп, ?#1199;йелі??#1241;уекелдерді – инфляциялық, салықтық ?? бейтараптандырғанда ө?әсері?тигізе алмайд? Сонд?#1179;та??#1241;сіпорынд??#1201;?механизмді қолдану шектеулі сипатт?
Дивидендте?немесе капита? Өсіміне?табыстыл?#1179; – инвестордың артықшылық беру? Дивидендті?саяса??#1199;сінігі Акицонерлі?қ?#1171;амда пайдан?таратуме?тікеле?байланысты, ал пайдан?тарату өте ?#1199;рдел??#1241;се? Дивидендті?саясаты ?#1241;сіпорынн?#1187; капиталына , олардың қосқан үлесіне ?#1241;йкес меншік иелеріне ?#1257;ленеті?пайдан?#1187; ?#1257;лігі?қалыптастаыру механизм?де??#1199;сінген ?#1257;? Дивидендті?акционелердің ?#1179;шала?табысы??#1257;рсетед??#1241;не белгіл?деңгейд?қаншалықты табыст??#1201;мы?істе?жа?#1179;анын ?#1257;сетеді. ?#1241;сіпорынн?#1187; басы??#1257;пшіліг?ө??#1201;мыстарын қаржыланадырудың негізігі ?#1257;зі?пайдан?қайтада?инвестиц?лаумен.Дивидендті?саяса?ролі капита?рыногінің мониторингінде жоғар? Ке?келген нақты инвестиц?лық саяса?кезінд?табстылығ?дивидентте?үлесі неғұрлым жоғар?болс? фирм?жаң?құнд?қааздарды соғұрлым жи?шығар?тиіс. Дивидендттерді үздіксі??#1257;ле?отыр? фирман?#1187; капита?рыногінд?жи?тексеруден өтуін?себе?болады, ?#1201;?бағалау процес?құнд?қ?#1171;аздард?ұстанушылардың агенттік проблемалары?жеңілдетеді. Егер дивидендтт??#1257;ле?шығындары аз болс? табыст?#1187; ?#1257;??#1257;лігі?дивидент рентінде ?#1257;леуі ?#1179;талады.Фирман?#1187; дивидендтерінің ?#1201;рақтыылң??#1241;селе өте маңызды ?#1201;рақ ?? фирм?табысы, ?#1179;ша ?#1171;ымдары ?#1241;не он?#1187; инвестиц?лық ?#1199;мкіншіліктер?уақыт бойынш?шектелед? Сонд?#1179;та?корпорац? ө?дивиденттерінің ?#1257;лемі?өзгерті?отыруы кере?, ?#1179;ша ?#1171;ым?жоғар?болы? ал қаржыландыр?қажеттілігі ?#1257;ме?болс?дивидент ?#1257;лемі?арттырып, керісінш?инвестиц?лық ммүкіншілктер бойынш?табы??#1257;лшер??#1257;ме?болс?азайты?отыр?кере?Дидвиденттер ?#1201;рақтылығынң ек?құрамдас ?#1257;лігі ба?1Өсі қарқын?#1187; сенімділгі;2?#1171;ымдағ?дивиденттерд?сенімділгі, яғни қазіргі уақыттағ?сияқты дивиденттерд?#1187; болашақта өсу қарқын?#1187; ал?#1171;?сенуге бола ма, инвестор ?#1257;?#1179;арас?бойынш?дивидентті?саясатт?#1187; неғұрлым ?#1201;рақтысы дивиденттің өсу қарқынын болжауғ??#1199;мкін болатыны; ?#1201;ндай фирман?#1187; табыстыл?#1171;?ұзақ уақыт?арал?#1171;ында ?#1201;рақты болу?тиіс. 3.?#1257;птеген бақылаушыла?дивиденттерд?#1187; ?#1201;рақтылығ?қолайлы де?сенеді. ?#1201;?похзиц? щынайы болс?инвесторла?болжан?алатын дивиденттерд?#1187; ?#1257;лейтін акциялард?таңдайд? Егер фирм?дивенттері?ескеое отырып ?#1201;рақтандырса акционерлі?капита?бағас?минималданад? ал акция бағас?максимизац?ндад?Дивидентті саясатт?#1171;?неғұрлым кең тара?#1171;ан ?#1241;не тара?#1171;ан ?#1241;не қолданылаты?теор?ла?1.Дивидендттердің ?#1241;уелсіздігі теор?сы. ?#1201;?теор?ның негізі?қал?#1171;ан Миллер ме?Модельяни. ?#1201;?теор? бойынш?таңда?алынған дивидентті?саяса??#1171;ымдағ??#1241;не болашақтағ?кезеңде ?#1241;сіпорынн?#1187; нарықтық бағасын?да, меншік иелерінің жақсы ?#1201;рмысын?да ешқанда?әсе?етпейд??#1241;не фирм?акциясының капита?бағасын?да әсе?етпейд?Модилья?ме?Миллер позициясының теор?лық негізг?келесі жорамалдарғ?негізделед?1Физикалық ?#1241;не заңды ?#1201;?#1171;алардың табысына салық жоқ;2Шығар??#1241;не трансакц?лық шығында?бойынш?қаржы болмайды;3Инвестор үші?дивидентте?ме?капиталдан ?#1199;скен пайд?арасындағ?таңда?бірдей;4Фирм?инвестиц?лық саясаты дивидентті?саясаттан ?#1241;уелсіз;5 Инвестор менеджерле?инвестиц?лаудан болашақтағ??#1199;мкіншіліктер?туралы бірдей ?#1179;парт алад?2)Дивидендттерді таңда?теор?сы немесе артықшылықты дивидентте?теор?сы . ?#1201;?теор?ның авторы Гордон ме?Линтне? ?#1201;?теор? бойынш?дивидент ретінд??#1257;ленген табстың әрбір ?#1199;лігі қазіргі уақытта барл?#1171;ынан да қымба? өйткені болашақтағ?өсімг?теор?ғ??#1241;йкес табыст?капитализацияла?#1171;?қар?#1171;нд?дивиденттерд?максимализац?ла?неұрлым қолайлы.3)Дивидентті максимализац?ла?немесе салықты таңда?теор?сы. Теориының негізг?қалғанда: Литценбергер ?#1241;не Рамасвам? ?#1201;?теор? бойынш?саяса?әсерліг?капиталданған табы?пе?аланатын жеңілдіктерге ?#1257;ленеті?салықты минмиализациялаукритерийіме?ан?#1179;талады.4)Клиентур?теор?сы. ?#1201;?теор?ғ?сйке?компан? дивидентті?саясатт?акционерлерд?#1187; ?#1257;пшілігін?#1187; үміті??#1179;та?үші??#1241;не менталитеттері ?#1241;йкес қылып ??кере? егер акционерлерд?#1187; ?#1257;пшіліг??#1171;ымдағ?қолданы?#1179;??#1201;мсау кере? ал керісінш?, егер негізг?құрамы табыст?капиталд?#1171;ыс?келс?он?капита?#1171;??#1201;мсау кере?Аталған теор?лард?дивидендті?саясатт?қалыптастыруд?#1187; ү?әді?жаса?#1171;??#1199;мкіншілі?тудырады:1Керітартпа;2Орташа;3Агрессивті.
Дивидендті?саяса??#1241;не компан?ның (корпорац?ның) акционерлі?капиталы.Дивидендті?саяса??#1199;сінігі Акицонерлі?қ?#1171;амда пайдан?таратуме?тікеле?байланысты, ал пайдан?тарату өте ?#1199;рдел??#1241;се? Дивидендті?саясаты ?#1241;сіпорынн?#1187; капиталына , олардың қосқан үлесіне ?#1241;йкес меншік иелеріне ?#1257;ленеті?пайдан?#1187; ?#1257;лігі?қалыптастаыру механизм?де??#1199;сінген ?#1257;? Дивидендті?акционелердің ?#1179;шала?табысы??#1257;рсетед??#1241;не белгіл?деңгейд?қаншалықты табыст??#1201;мы?істе?жа?#1179;анын ?#1257;сетеді. ?#1241;сіпорынн?#1187; басы??#1257;пшіліг ө??#1201;мыстарын қаржыланадырудың негізігі ?#1257;зі?пайдан?қайтада?инвестиц?лаумен.
?#1241;сіпоры?#1171;?өзінің дивидендті?саясаты?таңдауд?ек??#1201;рақ ?#1201;рады;
1) ?#1257;ленеті?дивиденттің ?#1257;лемі акционерлерд?#1187; жиынтықты байл?#1171;ын?қалай әсе?етед? әлд?әсе?етпейд?ме?
2) Дивиденттің ?#1187;тайл??#1257;лемі қанда??#1257;лшерде болу?кере?
Акицонердің жиынтықты табысы белгіі?бі?кезеңде алынған дивидендтің саласы ?#1241;не акцияның курстық құнына?құралады; сонд?#1179;та?дивидентік ?#1257;лемн?#1187; ?#1187;тайл??#1257;лшерін ан?#1179;та?отырып, басшыл?#1179; ?#1241;сіпоры?құрлысын??#1179;па?ет?алад?
Дивиденттің қысқаруы акционер курсын?#1187; құлауына әке?соқтырады, ал ұғаю?он?#1187; өсуін?әсе?етед? Модилья?ме?Миллер ойлыранш?,инвестиц?ла?алдыме??#1171;ымдағ?дивиденд??#1257;ле??#1257;ле??#1257;лшерін??#1257;ңіл аударады ?#1171;ымдағ?дивинедтті ?#1257;ле??#1257;лшер?емес ?#1199;ткен пайд??#1241;не акцияғ??#1201;рақтың арту?инвестиц?ның бағытын ан?#1179;тайд?
Модилья?ме?Миллер ?#1178;-ң кейбір ?#1199;ддесін есепке алмайд?
1) Транспор?шығын?/p>
2) Бағал?қ?#1171;азды сату-саты?алумен байлынысты шығында?
Модилья?ме?Миллер аппоненттері Гордан ?#1241;не Минтне??#1201;ла??дивидендті?саяса?маңыздылығы» теор?сы?жақтаушылар.
Дивиденд ?#1241;сіпорынн?#1187; бі?жылд?#1187; таза кірісі?#1187; ?#1257;ленеді. Артықшылығ?ба?акцияла?бойынш?дивиденд ?#1241;сіпорынн?#1187; арнайы қор есебінен ?#1257;ленеді. Дивиденд арал?#1179; ?#1257;лемі, ?#1257;лшер?ме??#1257;ле??#1199;рі туралы шешімд??#1241;сіпорынн?#1187; басшылар кеңес?қабылдайд?
Дивиденд саясатының ?#1199;рлер?/p>
- Акцияны кірі?саясаты. ?#1201;?саяса??#1257;птеген компан?ла?пайдаланылад? себебі ?#1201;?саясатт?инвесторла?қолдайд? Дивиденд ?#1201;рақтылығ?компан?ның ?#1241;уеке?деңгейі ?#1257;ме?екенін ?#1257;рсетед?
- Дивиденд ?#1199;рінд??#1257;ленеті??#1201;рақты пайд??#1257;лшег? Ос?саясатт?ұстанатын компан?ла??#1201;рақты ?#1257;лшегін дивиденд ?#1199;рінд??#1257;лейд? Таза пайдан?#1187; ?#1257;лшер??#1201;рақсы?бо?#1171;андықта?дивиденд ?#1257;лемі де өзгеріп отырад?
- Ымыр?саясаты. Компан? үші??#1201;рақты долларлық ?#1241;не пайызд?#1179; дивиденд сомасының арасындағ?ымыр?бі?акцияғ??#1201;рақта,өте жоғар?емес доллралық соманы, ?#1171;ан қосымша ?#1241;тт?жылдар?пайызд?#1179; өсі??#1257;ле???
- Қалдықты дидден?саясаты. Компан?ның инвестиц?лық ?#1199;мкіндігі ?#1201;рақсы?бо?#1171;ан жағдайд? он?#1187; қаржы менеджерле?өзгеріп отыратын дивиденд саясатының ?#1199;ргіз??#1199;мкін.
ЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖЖ?/b>
Жа?#1171;ан капита? он?#1187; ссудал?#1179; ?#1241;не нақты капиталдан айырмашылығ? Жа?#1171;ан капита?деге?қосымша құнн?#1187; бі??#1257;лігі?дивидент немесе процен??#1199;рінд?иемденуг?құқ?#1179; береті?бағал?қ?#1171;азда?иесінің меншік титулы. Бағал?қ?#1171;азда?– акцияла? облигацияла? вексельдер ?#1241;не ба?#1179;?да ?#1199;рлерде ?#1257;рінеті?капита? Бағал?қ?#1171;аздард?жа?#1171;ан капита?де?атауын?#1187; себебі бо?#1171;ан: Біріншіден, табы??#1257;зі – тауа?өндіріс? Ал бағал?қ?#1171;аздард?#1187; пайд?болу?өндірісті?капиталмен тікеле?байланысты. Екіншіде? бағал?қ?#1171;азда?капита?болы?есептелінеті?себебі оларды сатуғ?болады. Бірақ олардың ө?құны өте ?#1257;ме? ал нарықтық бағалар?ирроционал сипатт?болады. Жа?#1171;ан капиталд?#1187; бағас?капита?#1171;??#1201;раны?пе?ұсыныст?#1187; ар?#1179;атынасын??#1241;не бағал?қ?#1171;аздард?сатуда??#1199;скен табыст?#1187; ?#1257;лшерін?байланысты ан?#1179;талады. Капита?#1171;??#1201;раны?он?#1187; ұсынысына?жоғар??#1241;не одан ?#1199;скен табыст?#1187; ?#1257;лшер?де жоғар?болс? онда жа?#1171;ан капиталд?#1187; бағас??#1171;ан тура пропорционалда өседі. Керісінш?егер капиталд?ұсыну ?#1201;раныстан жоғар??#1241;не банкті?процентт?#1187; деңгейі де жоғар?боса, онда жа?#1171;ан капиталд?#1187; бағас??#1201;ла?#1171;?кері пропорционалда кемиді. Жа?#1171;ан капита?қолданстағ??#1241;не ссудал?#1179; капиталдарме?байланысты бо?#1171;анымен, олардың ?#1179;шауланып шыққан ?#1257;лігі, яғни, олардың бағал?қ?#1171;аздард?#1171;??#1257;рінісі ретінд?айналыст??#1199;реді. Он?#1187; қолданыст?#1171;?капиталдан мынада?ерекшеліктер?ба? Біріншіден, жа?#1171;ан капиталд?#1187; ө?құны өте аз бо?#1171;андықта?он?жоқ деуг?болады. Бірақ бағал?қ?#1171;аздард?#1187; кейбір ?#1199;рлер?қолданыст?#1171;?капиталың орнынд??#1199;реді. Екіншіде?бағал?қ?#1171;аздард?#1187; айналысы қор биржасынан ?#1241;не енси??#1199;йесіне?басталад? ал қолданыст?#1171;?капита?өндіріс ?сына қызме?етед? Үшіншіден жа?#1171;ан капиталд?#1187; ?#1257;лшер?бағал?қ?#1171;аздард?сатуда??#1199;скен табыст?#1187; капита?#1171;?айналуымен ан?#1179;талады. Ал өндірістегі нақты капиталдан ?#1199;скен пайд?со?капиталд?#1187; ө??#1257;лшерін?байланысты болады. Жалп?алғанда жа?#1171;ан капита?қолданыст?#1171;?капита?#1171;?қар?#1171;анда те?өседі. Соныме?қатар жа?#1171;ан капиталд?#1187; ссудал?#1179; капиталдан да айырмашылығ?ба? Біріншіден ?қ.қарыз капиталының қозғалысынан пайд?бола отырып,ол қарыз капиталына??#1257;ліні? ?қ.нарығында дербес қозғалыс жасайд? Өйткені ?қ?#1171;аздард?саты?ал?деге??#1179;ша капиталының бі??#1257;лігіні қарызғ?беруме?бірдей. Ал қарыз – несиелік құжа? немесе ?қ.?#1199;рінд?айналыст??#1199;реді. Екіншіде?қарыз капиталына??#1199;сеті?табы?он?#1187; өзінің ?#1257;лшерімен ан?#1179;талс? ал жа?#1171;ан капиталд?#1187; ?#1257;лшер?он?#1187; айналысына??#1199;сеті?табысына байланысты болады. Ол табы?дивидент немесе процен??#1199;рінд??#1199;седі. ?қ.ө?қозғалыс заңдарына ие болы?нақты капиталд?#1187; қозғалысын??#1257;біне ?#1241;уелд?болмайды. Соныме?қатар ?қ.қарыз капиталы?орналастыратын ортаның біреуі ған? Жа?#1171;ан капита?са?жағынан қарыз капиталына??#1257;??#1241;не айналыст?бі?біріне ?#1241;?келмейді. Жа?#1171;ан капиталд?#1187; пайд?болу?ме?он?#1187; өсу?байл?#1179;тың бі?жерг?шоғырлануын?әсе?етед?
Жанама салықта? Жалп?сипаттамас? Жанама салықта?/b>, тауард?#1187; бағасын?енгізіледі. Жанама салықта?салық ?#1257;леушілердің пайдасын (табысы? пайдалан?үдерісіме?байланысты салынады. Олардың салық ?#1257;леушін?#1187; экономик?әлуетімен (табы?әкелуге қабілетімен) байланыс?жанама ?#1199;рд?болады. 3 ?#1199;рг??#1257;лінеді: ?#1199;ліктік ?#1241;не тауа??#1179;ша қатынастарына?туындайтын салықта? ?#1201;тыну салығ?ме?кеде?бажы.
?Алғашқ??#1199;рг?қосымша құ?салығ?/i> жатады.
?Екінші ?#1199;рг?акциздер, жана?жағарма?сатуғ?салынаты?салық, тағ?ба?#1179;алар жатады.
??#1199;лі??#1241;не ?#1201;тыну салықтарына, сондай-?#1179; ?#1199;ліктік ?#1241;не тауа??#1179;ша қатынастарына?туындайтын салықта?#1171;?салық органдар?өкі??#1199;ргізед? Кеде?бажы?алуд?кеде?органдарыреттейд?
Заң ?#1199;зінд?салықтард?#1187; ?#1201;?санаты шаруашыл?#1179; ?#1199;ргізуш?субъектілерг?енгізіледі, бірақ олар технолог? тізбек бойынш??#1201;тынушыла?#1171;?аударады. Соның салдарынан барл?#1179; жанама салықтард??#1179;ырғ??#1257;леуш? ?#1179;ырғ??#1201;тынушы – ?#1201;ртшылық. Сонд?#1179;та??#1257;те салықтардан өзгеш??#1199;рд?жанама салықта??#1257;бінесе ?#1201;тынушылард?#1187; ?#1199;ліктік дербестігіне тікеле?са?келмейті??#1257;пшілік қолды ?#1201;тыну заттарын?салыны? ауыртпал?#1171;? әсіресе, халықтың кеде?табына ?#1199;седі ?#1241;не олардың ?#1257;лемі ?#1257;лемшілердің қаражатын?кереғар келі?жатады.[1]
Салық ?#1257;леушін?#1187; табысыме?немесе ?#1199;лкімен байланысты емес, бағ?#1171;?немесе тарифк?үстем??#1199;рінд?белгіленетін салықта? Қосылған ?#1199;?салығ?ме?акци? сондай-?#1179; сыртқ?экономикал?#1179; қызметтен ?#1199;сеті??#1199;сімдер (кеде?баждар? экспор?пе?импорт салықтары ?#1199;ріндег?кеде?кірістер? ішкі рынокт?еткізілеті?тауарлар бағасындағ??#1241;не оларды?фактурал?#1179; құны арасындағ?айырма) жанама салықта?#1171;?жатады.
Салықтард?#1187; орысша-қаз?#1179;ша терминолог?лық ?#1257;здіг?бойынш?“Жанама салықта?— ?#1201;?тауарларда? операц?лардан ?#1241;не ?#1257;рсетпе тамашалардан алынатын салықта? Жанама салықта?мемлекетті?кірістердің ?#1187; ежелгі ?#1257;зі болы?табылады”. Мысалы ретінд?ҚҚ?атаймы?
Ө?ан?#1179;тамасы?Карагусова ?? была?дейд? “Жанама салықта?— ?#1201;?бі??#1201;?#1171;ан?#1187; салық ауыртпал?#1171;ын саты?алуш??#1201;?#1171;?#1171;?өткізетін салық ?#1199;рі”.
?#1187; толық ан?#1179;тама Қаз?#1179;стан республикасының “Салықта??#1241;не бюджетке ?#1257;ленеті?ба?#1179;?да міндетті ?#1257;лемдер” туралы Заңда берілген, ?#1201;нд?“Жанама салықта?— ?#1201;?тауарларғ??#1241;не ?#1257;рсетілетін қызметтерге, олардың бағасын?үстем?ретінд?қосылатын салықтард?жа?#1179;ызамыз, олар салық ?#1257;леушін?#1187; кірісі ме??#1199;лкін?тікеле?байланыссы?болады”.
Жанама салықтард?#1187; қолайлы жақтары да ?#1257;зсіз, оларғ??#1257;мендегілерді жа?#1179;ыз?#1171;?болады:
1. Жанама салықтард??#1201;ры?пайдалан?білс? мемлекетке үлкен қаржы ?#1199;сімдерін ?#1199;сіреді. Мысалы, ҚҚ?қазіргі ?#1199;ні бюджетті??#1199;сімдердің ?#1187; негізг??#1257;зі болы?отыр.
2. Жанама салықта?салық ?#1257;леушілерге ?#1257;?салм?#1179; салмайды, өйткені олар он??#1257;лі?кіші ?#1257;ліктерме??#1257;ле?отырад?
3. Жанама салықты ?#1257;ле? олар ?#1199;нделікті ?#1201;рмысқ?ас?қажетті за?болмас? те??#1257;леушід??#1179;ша бо?#1171;ан кезд?ған??#1257;ленеді. Ал тікеле?салықта?салық ?#1257;леушін?#1187; жағдайына қаратпа?белгіл?бі?мерзімде ?#1257;ленуін тала?етед?
4. Жанама салықта?мемлекетке салық ?#1257;леушілердің одан іс ?#1241;жірибеде ба?тарт?алмайтындығымен пайдал?
5. Жанама салықтард?жина?да тікеле?салықтард?жинаумен салыстырғанда жеңіл, өйткені салықтард?#1187; ?#1257;??#1257;лігі ?#1257;тері??#1199;руші болады, ал он? әдетт? өндіруш?немесе саты?алуш?ған??#1257;лейд?
Міне, жанама салықтард?#1187; осында?позитивт?жақтары он?кеңінен қолдануғ??#1199;мкінді?береді, ал ?#1201;?ө?кезегінд?негативт??#1241;тижелерд?беру?де әбден ?#1199;мкін, сонд?#1179;та?да жанама салықта?ме?тікеле?салықта?арасында тепе-теңдікт?қамтамасы?ететін ұтымд?шеші?қабылдану?кере?
Атап ай?#1179;анда, жанама салықтармен те??#1201;рмысқ?екінші ретт?қажетті заттар ған?салыну?тиіс, өйткені жанама салықта?тауарлардың бағасын?#1187; өсуін?әкеледі, ал мемлекет халықты кедейлікте? аштықта? ауырудан сақтауы үші?бірінш?реттік ?#1201;рмысқ?қажетті өнімдердің бағасын ?#1257;ме?деңгейд?ұстап ?#1201;ру?тиіс. Сонд?#1179;та?да ?#1201;?тауарларғ?салық салынбау?кере?
Салықтард?салу объектіс?бойынш?олар тікеле??#1241;не жанама салықта?болы??#1257;лінеді.Тікеле?салықта?– салық ?#1257;леушін?#1187; кірісі ме??#1199;лкінен алынатын салықта? Тікеле?салықтард?#1187; ?#1187; соңғ??#1257;леушіс?(салық салынушы) болы??#1199;лікт?#1187; (табыст?#1187;) иесі табылады Олар ө?кезегінд?нақты ?#1241;не жеке салықта?#1171;?жіктелед? Нақты салықта?салық ?#1257;леушілердің ?#1199;лкін?#1187; (меншігін?#1187;) кейбір ?#1199;рлерін?(ү? же? ?#1241;сі? ?#1179;шала?капита??#1241;не ??) салынады. Жеке тікеле?салықта?– ?#1201;?жеке адамда?ме?заңды ?#1201;?#1171;алардың табыстарын?салынаты?салықта? Нақты салықтардан айырмашылығ?жеке салық салу әрбір салық ?#1257;леушін?#1187; жеке табысы ме??#1199;лкін де, он?#1187; қаржы жағдайы?да ескереді. Жанама салықта?– бағ?#1171;?не тарифк?үстем??#1199;рінд?белгіленге?салық ?#1257;леушін?#1187; кірістер?ме??#1199;лкін?тікеле?байланысты емес салықта? Жанама салықта?#1171;?қосылған құ?#1171;?салынаты?салық, акциздер жатады. Жанама салықта?#1171;?сондай-?#1179; сыртқ?экономикал?#1179; қызметтен ?#1199;сеті??#1199;сімдер де (кеде?баждар??#1199;ріндег? ішкі рынокт?сатылаты?тауарлар бағас?ме?олардың фактурал?#1179; құнының айырмасы) жатады.Жанама салықта?мемлекеттің фискалдық ?#1199;дделерін білдіред? ?#1201;?салықтард?#1187; ?#1187; соңғ??#1257;леушіс?болы?тауард??#1201;тынушы табылады.Жанама салық салудың ?#1241;ні салықтың тауа?бағасын?(қызме?тарифіне) қосылатындығында. ?#1201;?жағдайд?салықты тауард?#1187; (қызметт?#1187;) нақты ?#1201;тынушысы ?#1257;лейд? алайда ?#1201;тынушы ме?мемлекет арасында тікеле?байланыс болмайды.Жанама салықта?салық салу объектісін?қарай ?#1257;мендегіш??#1257;лінеді:Жеке жанама салықта?– қат?#1187; ?#1199;рд?белгіленге?бі?тауа?топтарын?салынады;Әмбебап жанама салықта?– негізіне?барл?#1179; тауарлар ме?қызметтерге салынады;Фискалды-монополиялық жанама салықта?– мемлекетті?құрылымдарда сатылаты?өндірістің барл?#1179; тауарларын?салынады.Кедендік ба?– экспортт?импортты операц?ла?жаса?кезінд?тауарлар ме?қызметтерге салынады.Салықты алатын ?#1241;не ?#1171;ан билі?жасайтын орга?#1171;?қарай салықта?жалпымемлекеттік ?#1241;не жергілікті болы??#1257;лінеді.Жалпымемлекеттік салықта?– барл?#1179; элементтер?мемлекеттің заңдарыме?ан?#1179;талаты??#1241;не со?елді жалп?#1171;?бірдей біртұта?қолданылаты?салықта? ?#1201;?салықтард?бекіті? ?#1199;зеге асыратын – Парламен? ?#1201;?салықта?ір деңгейдег?бюджеттерг??#1257;ліні?отырад? Жергілікті салықта?– мемлекеттің заңдарына ?#1241;йкес жергілікті өкіме?органдар??#1199;зеге асыратын салықта? Олар жергілікті деңгейд?қабылда?#1171;ан шеші?негізінд?ған??#1199;зеге асырылад? ?#1201;?салықта?толығымен жергілікті бюджетке ?#1199;сі?отырад?Пайдалан??#1241;ртібін?қарай барл?#1179; салықта?жалп??#1241;не арнаул?болы??#1257;лінеді. Жалп?салықта?тиісті деңгейлердің бюджеттерінд?шоғырландырылад??#1241;не жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қаржыландыр?#1171;?пайдаланылад?Арнаул?салықтард?#1187; нысаналы мақсаты болады (мысалы, зейнет?#1179;??#1257;лемдерін қалыптастыр?үші?пайдаланылатын әлеуметті?салық).Объектін?#1187; экономикал?#1179; белгілер?бойынш?табы?#1179;??#1241;не ?#1201;тынуғ?салынаты?салықта?болы??#1257;лінеді. Табы?#1179;?салынаты?салықта??#1257;леушін?#1187; салық салынаты?ке?келген объектіден алған табыстарынан алынад? ?#1201;тынуғ?салынаты?салықта?– ?#1201;?тауарлар ме?қызметтер ?#1257;рсетуі ?#1201;тыну кезінд??#1257;ленеті?шығынғ?салынаты?салықта?
Жанама салықтард?#1187; Қ?бюджетін қалыптастыруд?#1171;??#1257;лі. ҚҚ? ?#1241;ні ?#1241;не салықты ал?механизм? Жанама салықта?/b>, тауард?#1187; бағасын?енгізіледі. Жанама салықта?салық ?#1257;леушілердің пайдасын (табысы? пайдалан?үдерісіме?байланысты салынады. Олардың салық ?#1257;леушін?#1187; экономик?әлуетімен (табы?әкелуге қабілетімен) байланыс?жанама ?#1199;рд?болады. 3 ?#1199;рг??#1257;лінеді: ?#1199;ліктік ?#1241;не тауа??#1179;ша қатынастарына?туындайтын салықта? ?#1201;тыну салығ?менкеден бажы.
?Алғашқ??#1199;рг?қосымша құ?салығ?/i> жатады.
?Екінші ?#1199;рг?акциздер, жана?жағарма?сатуғ?салынаты?салық, тағ?ба?#1179;алар жатады.
??#1199;лі??#1241;не ?#1201;тыну салықтарына, сондай-?#1179; ?#1199;ліктік ?#1241;не тауа??#1179;ша қатынастарына?туындайтын салықта?#1171;?салық органдар?өкі??#1199;ргізед? Кеде?бажы?алуд?кеде?органдар?реттейді.
Заң ?#1199;зінд?салықтард?#1187; ?#1201;?санаты шаруашыл?#1179; ?#1199;ргізуш?субъектілерг?енгізіледі, бірақ олар технолог? тізбек бойынш??#1201;тынушыла?#1171;?аударады. Соның салдарынан барл?#1179; жанама салықтард??#1179;ырғ??#1257;леуш? ?#1179;ырғ??#1201;тынушы – ?#1201;ртшылық. Сонд?#1179;та??#1257;те салықтардан өзгеш??#1199;рд?жанама салықта??#1257;бінесе ?#1201;тынушылард?#1187; ?#1199;ліктік дербестігіне тікеле?са?келмейті??#1257;пшілік қолды ?#1201;тыну заттарын?салыны? ауыртпал?#1171;? әсіресе, халықтың кеде?табына ?#1199;седі ?#1241;не олардың ?#1257;лемі ?#1257;лемшілердің қаражатын?кереғар келі?жатады. Жанама салықтың механизмін зерттеуд??#1257;??#1199;шелерд?Қаз?#1179;станның жанама салығын?#1187; дамуын,әсіресе қосылған құ?салығын??#1257;ңіл ?#1257;луді қажет етед? Өйткені ?#1201;?Қаз?#1179;стан экономистерд?#1187; қосылған құ?салығын??#1257;?қарастары емес. Ке?экономисте?қосылған құ?салығын?#1187; баған?#1187; өсу?ме??#1179;ұнн?#1187; натуралд?#1179; ?#1199;сіндірмесіне ә ?#1199;йенеді.
Қосылған құ?салығ?/b> – жанама салық ?#1199;рі, қосылған құнн?#1187; мемлекетті?бюджетке аударылаты??#1257;лігі, бюджеттің маңызды ?#1257;здерін?#1187; бірі. ?#1241;сіпоры? бі?жағынан, саты?#1171;ан өнімдерде?қосымша құ?салығын алуш?болс? екінші жағынан, жабд?#1179;таушыларда?өндіріс құралдарын саты?алуш?ретінд?Қосылған құ?салығын ?#1257;леуш?болы?табылады. Қосылған құ?салығын ?#1257;леушілер салық кодексінде белгіленед? Мемлекетті?бюджетке ?#1257;ленеті?Қосылған құ?салығын?#1187; ?#1257;лемі өндірушін?#1187; са?#1179;ан тауары үші?есептелген салық пе?жабд?#1179;таушыларғ?шикіза? материалда? отын ме?энергия, ?? өнімдер үші??#1257;ленген Қосылған құ?салығын?#1187; айырмасы негізінд?есептеледі, яғни салық ?#1257;леушілер Қосылған құ?салығын тауарларды өндіруг?(?#1201;мыстарды орында?#1171;? қызме??#1257;рсетуг? ?#1201;мсалған материалдық шығынды шегере отырып есептейд? Салықсалынаты?айналы?бойынш?бюджетке ?#1257;ленуге тиіс Қосылған құ?салығын?#1187; сомасы, салық кодексін??#1241;йкес, салық салынаты?айналы?бойынш?есептелген Қосылған құ?салығын?#1187; сомасы ме?шегерімг?жа?#1179;ызылған салық сомасы арасындағ?айырма ретінд?ан?#1179;талады. Соңғ?кездер?Қаз?#1179;станның экономикал?#1179; даму үдерісі?қамтамасы?ет?мақсатынд?Қосылған құ?салығын?#1187; ?#1257;лшерін азайту шаралары іске асырылуд? КР да косылган ку?салыгы бойынш?есепке турган мынада?тулгалар косылган ку?салыгы?толеушилер болы?табылады:1.жеке касипкерле?b>.2. занд?тулгалар..3. кызметин КР туракт?мекеме аркылы жузеге асыратын резидент еместе?b>.4. занд?тулганын курылымдык болимшелер?b>.5. КР ны?кеде?зандарын?сайкес тауарларды КР ны?аумагына импорттайтын тулгалар.
Салықты ал?механизм?кезінд?нақты ?#1199;скен тауарлар, ?#1201;мыстар ?#1241;не қызметтер бойынш??#1257;леуг?жататы?қосылған құ?салығ?есепке алуд?#1187; негізделуі маңызды болы?табылады.
Қосылған құ?салығ??#1257;мендегідей шартта?орындалс?есепке алынад?
Þ тауарларды, ?#1201;мыстар ме?қызмттерд?алуш?қосылған құ?салығын ?#1257;леуш?болы?табылс?
Þ өні?беруші өткізілге?тауарлардың, ?#1201;мыстар ме?қызметтердің шо?фактурасын ұсынс? егер өні?беруші қосылған құ?салығын?#1187; ?#1257;леушіс?болы?табылмас? шо?фактур??#1178;осылған құ?салығ?жоқң деге?белгімен жазылс?
Импортта?#1171;ан тауарлар бойынш?қосылған құ?салығ?Қаз?#1179;стан Республикасының бюджетін?кедендік құжа?толтыр?кезінд??#1257;ленген қосылған құ?салығ?ған?есепке алынад?
Жауапкершілікт?сақтандыр? ерекшеліктер? субъектілері, объектілер??#1241;не негізг??#1199;рлер? Жауапкершілікт?сақтандыр?/b> барл?#1179; ?#1241;уекелдерді сақтандыр?салдарынан үшінш??#1201;?#1171;аларғ?келтірілге?залалд?өте?міндетін?байланысты ?#1201;?#1171;ан?#1187; ?#1199;лі?ті??#1199;дделерін?келтірілге?залалд?ішнара немесе толық өтемі ?#1257;лшерінде сақтық ?#1257;лемдерін ?#1199;зеге асыр??#1257;зделетін сақтандыр??#1199;рлерін?#1187; жиынтығ?болы?табылады.Жауапкершілікт?сақтандыруд?объект?/b> орыныд?сақтандырушын?#1187; белгіл?бі?іс-әрекеті салдарынан зия?шегу??#1199;мкін үшінш?(жеке ?#1241;не заңды) ?#1201;?#1171;алар алдынд?#1171;?жауапкершілі??#1201;рады. Сақтандыр?қызметі?бағалауын?#1187; жалп?міндеттері?шешкенімен, сақтандыруд??#1199;нргізуге ?#1199;мкінді?береті?азаматтард?#1187;, ұйымдардың, ?#1241;сіпорындардың нақты сақтық ?#1199;дделерін ажырат?алмайд? Ос?нақты ?#1199;дделерді ажырат?үші?сақтандыр??#1199;рлер?ме?сала ?#1257;лімдер?айқындалд? Жауапкершілікт?сақтандыр?/b> – сақтандыр??#1199;рі. Ол сақтанушының (азаматтың) жеке басына немесе ?#1199;лкін? сондай-?#1179; заңды ?#1201;?#1171;?#1171;?(?#1241;сіпоры?#1171;? келтірге?зияны?өтеуіне байланысты ?#1199;дделерді реттейді. Жауапкершілікт?сақтандыруд?#1187; мақсаты – үшінш??#1201;?#1171;ан?#1187; (жеке немесе заңды) өміріне, денсаулығын? ?#1199;лкін?абайсызд?немесе қас?#1179;ан?келтірілге?залалд?сақтандырушын?#1187; өтеуі. Үшінш??#1201;?#1171;ан?#1187; ?#1199;лкін?зия?келтірілгенд??#1257;ндеу, қалпына келтір?немесе қайтада?саты?ал?құны?өте?міндет?туындайд?Жауапкершілікт?сақтандыр??#1199;рлер?1.Авто?#1257;лі?иелерінің азаматтық жауапкершілігі?сақтандыр?2.Тасымалдаушының азаматтық жауапкершілігі?сақтандыр?3.Қауіптілігі жоғар??#1257;здер?ба??#1241;сіпорындардың азаматтық жауапкершілігі?сақтандыр?4.?#1241;сіби жауапкершілікт?сақтандыр?5.Міндеттемелерд?#1187; орындалмау?үші?жауапкершілікт?сақтандыр?
Жеке ?#1241;сіпкерлерг?салық салу. Нарықтық қатынаста??#1199;йесі, ?#1241;сіпкерлікт?дамытуғ?жағда?жасайтын ?#1241;не олардың өндіретін тауарлар?ме?қызме??#1199;рлерін?#1187; сапасы ме?қүрылымы? ?#1257;лемі?арттыр?отырып ?#1199;мы?тиімділігі?арттыратын шаруашыл?#1179;ты ?#1199;ргізуд?#1187; универсальды үлгіс?болы?табылады.Орта ?#1241;не кіші ?#1241;сіпкерлікт?дамыту ?#1241;селесі ?#1199;гінг??#1199;ні Қаз?#1179;станны?экономикал?#1179; саясатынд?үлкен орын алад? Он?#1187; себептер?Қаз?#1179;стан нарықты?экономик?#1171;?өту жағдайынд??#1199;рл?меншік формасындағ?кіші жоне орта бизнестегі ?#1241;сіпорындар қүруғ?деге?қажеттілі?пайд?болд? яғни, ?#1199;тыну нарығын?оз тауарларын шығарып, халықты ?#1199;мыспен қамтамасы?ет? экономикан?жа?жақты дамыту, әлемдік рыно?#1179;?шығ? ұлттық байл?#1171;ьтмызд??#1257;теру.??
Жеке ?#1241;сіпкерлі? ?#1201;?оз атынан озінді??#1241;уекелділікпе?жоне ?#1199;ліктік жауапкершілікпен атқаратын ?#1199;мы??#1241;не қызме??#1257;рсет? тауа?сату жолыме?ө?есебін?пайд?табаты?жеке ?#1241;сіпкерлерд?#1187; занд?үйымшылдық формасын?#1187; бірі??#1257;рсетед?.
Жоғарыд?корі?отырғанымызда? ?#1241;сіпкерлі?қызметпен айналысаты?субъектлер саны, ?#1241;сіпкерлікт?#1187; ?#1199;рлер?өте ?#1257;? яғни оларды жіктей келс олардың кызметін реттейті?салық ?#1199;рлерін?тоқталаты?болс?#1179;, оларғ? егер олар занд??#1199;?#1171;?болаты?болс?қазіргі қолданыст?#1171;?салық зандыл?#1171;ын??#1241;йкес корпоративті табы?салығ?салынады, жеке ?#1199;?#1171;?болс?жеке табы?салығ??#1241;не ?#1199;гінг?танд?барл?#1179; косіпкерлі?қызме??#1199;рлерін?арнаул?салықрежиміқолданылады.
Арнаул?салық режимі?қолдана отырып мемлекет ?#1241;сіпкерлі?кызметтің дамуын? осіп-оркендеуін?жағда?жасайд?жоне оларды салықтық реттсп отырудан да қүры қалмайд?Енді ?#1171;ан толығыр?#1179; тоқталаты?болс?#1179;, өтпел?ксзеңді басына?кешірі?отырған Қ?мемлекет үші?жеке кіші жоне орта бизнесті дамытуда аталмы?салық салу режимінің тигізе?өсері ерекше болм?#1179;. ?#1199;?салық салу одісін салық толеушілердің белгіл?бі??#1199;рлер?ған?қолданады, соныме?бірг?салық ?#1199;рлерін, яғни, олсумсттік салықты, корпоративті табы?салығын, толе??#1257;зіне?салық салынаты?жеке табы?салығын қоспағанда жеке табы?салығын теле?ме?есептеуд?#1187; ?#1187;айлаты?#1171;ан ?#1241;ртібін қолданады. Ол- біржолғ?тало?негізінд? патент негізінд?, ?#1187;айлаты?#1171;ан декларац? негізінд?болады.
Салық салу объектіс?болы? салық ?#1257;леушілердің Қ?территор?сы аумағындағ?салық кезең?ішінде та?#1179;ан табысы болы?табылады.
Салық салудың ?#1187;айлаты?#1171;ан жағдайы?колданушыларда міндетті ?#1199;рд?томендег?шартты ?#1241;рселер болу?кере?
• орнала?#1179;ан жері бойынш?аумақтық салық орагандарынд?мемлекетті?тіркеудс болу?кере?
• бекітілген үлгід?отініш?болу?кере?
• лиценз?ла?#1171;?жататы?қызметт??#1199;зеге асыр?барысынд?лиценз?сы болу?кере?
• мемлекетті?тіркеуге байланысты алымдары толену?кере?
• банктегі шоты туралы моліме?болу?кере?
• сондай-?#1179; ба?#1179;?да бюджетпс?есеп айырысқан?туралы қүжаттар?болу?шарт.
Сондай-?#1179;, кіші бизнес субъектлер??#1257;менд?корсетілге?салық толе?тортібін?#1187; біреуі?ған?тандап алад? олар ?#1257;мендегідей:
1. Жалп?#1171;?бірдей белгіленге??#1241;ртіп;
2. Біржолғ?тало?негізіндег?АС?
3. Патент негізіндег?АС?
4. ?#1187;айлаты?#1171;ан декларац? негізіндег?АС?
?#1201;лард?#1187; ә?#1179;айсысына жеке жеке ан?#1179;тама береті?болс?#1179;, бі?жо?#1171;?тало?i> — арнаул?салық режимі?қолдану қ?#1179;?#1171;ын куәландыратын ?#1241;не ?#1257;ле?козіне?үсталатын жеке табы?салығын қоспағанда жеке табы?салығ?бойынш?бюджетпе?есет?айырыс?фактісін растайты?қүжа?
Патентарнаул?салық режимі?қолдану қүқ?#1171;ын куәландыратын ?#1257;не салық сомаларының бюджетке ?#1257;ленген фактісін растайты?қүжа?
Тіркелге?жиынтық салық салу ?#1257;ртібімен салық толеушілер бірыңғай ?#1187;айлатылеан декларац?ныкорсетуі кере?Ол жы?басынд?бекітілген салық ставкасы?әрбір салық объектісін?қолдану арқыл?ан?#1179;та?#1171;?болады.Салық ставкасы?салық органдар?берген деректер негізінд?жергілікті өкілетт?органдар бекітеді ?#1241;не ол әкімшілік аумақтық бірлік аумағында орнала?#1179;ан салық ?#1257;леушілер үші?бірыңғай болы?табылады. ТЖСС сомасы есепті айда?кейінг?айдың 20-на?кешіктірілме? ай сайы?салық салу объектлерінің орнала?#1179;ан жері бойынш??#1257;ленуге тиіс.
Жеке сақтандыруд?#1187; экономикал?#1179; ?#1241;ні ?#1241;не функциялары. Жеке сақтандыруд?#1187; сыныптамас? Жеке сақ?ру адамның ?#1199;ліктік қыз?#1171;ушыл?#1179;тары?қорғау, өмірмен, денсаулықпе? ?#1187;бе?қабілеттілігіме? зейнет?#1179;ымен қамсыздандыруме?байл/ты ??жеке сақ?рудың ?#1199;рл?әдістерімен ?? Қ?ның Азаматтық Кодексін?#1187; 809 бабына ?#1241;йкес жеке сақ?руғ?өмірд? ?#1201;мы?қабілеттілігі? денсаулықты ??адамме?байл/ты ?? ?#1199;мкіншіліктерін сақ?ру жатадыЖеке сақ?руғ?жа?#1179;ызылатын адамда?субъекті:1)16 жастан бастап ?#1201;мы?#1179;?қабілетті де, қабілетсіздер де сақтандырыл?алад?2)1 топт?#1171;??#1199;гедектер сақ?руғ?жа?#1179;ызылмайд?Жеке сақ?рудың сыныпталуы:1)?#1241;уеке??#1257;лемі ?ша: сақ?ру мерзімін?дейі?өмі??#1199;ру???қайты?болу жағдайы?сақ?ру, ?#1199;гедектікке ұшыра????#1201;мы?қабілеттілігіне?айырылуына?сақ?ру, медициналық шығындард?сақ?ру;2)Жеке сақ?рудың қосалқ?салала?#1171;??#1257;ліну??ша: өмірд?сақ?ру, жазатайы?жағдайдан сақ?ру;3)Шарттағ??#1201;?#1171;алардың саны ?ша: жеке, ұжымд?#1179;;4)Сақ?руме?қам?ет?мерзім??ша: қысқ?мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді;5)Сақ?руме?қам?ет??#1257;лемдер ?ша: сақ?ру сомалары?бі?мезетт??#1257;ле? сақ?ру сомалары?рент?формасында ?#1257;ле?6)Сақ?ру сыйақылар??ша: сақ?ру бірден ?#1257;ле? сақ?ру ?#1257;лемдерін жы?сайы??#1257;ле? сақ?ру сыйақыларын ай сайы??#1257;ле?Жеке баст?сақтандыруд?#1187; са?алуа??#1199;рлер?ба? өмірд?аралас сақтандыр? балалард?сақтандыр? некені сақтандыр? шаруашыл?#1179; ?#1199;ргізуш?субъектіле?есебінен олардың қызметкерлері?сақтандыр? әуе, темі?жо? теңіз, ішкі су ?#1241;не обылысарал?#1179;, халықарал?#1179; автомобиль ?#1257;лігінің жолаушыларын сақтандыр? ?#1241;не ???Жеке баст?сақтандыруд?#1187; аталған ?#1199;рлер?жолаушыларды сақтандырудан ба?#1179;ас?ерікті нысанд??#1199;ргізілед? Міндетті нысанд?сондай-?#1179; ?#1257;лі?құралдарын?#1187; иелері азаматтық–құқ?#1179;тық жауаптыл?#1171;? әскер?қызметшілердің жеке құрамы, ішкі істе?органдарын?#1187;, ұлттық қауіпсіздік, салық службасы қызметкерлері сақтандырылад?
Жеке табы?салығ?салық салу қ?#1171;идалар??#1241;не құру ерекшеліктер? ЖТ?/b>жеке ?#1201;?#1171;алардың ?#1187; бірінш?кезект??#1257;лейтін салығ?болы?саналады, себебі, та?#1179;ан табыстарынан ?се табы??#1257;здерін?#1187; бі??#1257;лігі?салық ретінд?аудары?отырад?Салық механизмін?#1187; қызметі белгіл?қ?#1171;идаларғ??#1199;йені?іске асырылад? Қ?ның Салық кодекс?салық ісін мынада?қ?#1171;идаларғ?/b> негізделіп ?#1199;ргізуі?тала?етед?1)Міндеттілі?қ?#1171;идас?бойынш?салық ?#1257;леуш?салықтық міндетті толық ?#1241;не белгіленге?мерзімде орындауы тиіс.2)Нақтылық қ?#1171;идас?бойынш?Қ?ғ?бюджетке ?#1257;ленеті??#1257;лемдер ме?салықта?нақты болу?тиіс.3)Әділеттілік қ?#1171;идас?бойынш?Қ?да салық салу жалп?#1171;?бірдей ?#1241;не міндетті болады, жеке ?#1199;рдег?жеңілді?жаса?#1171;??#1201;қса?етілмейд?4)Біртұтаст?#1179; қ?#1171;идас?бойынш?Қ-сы аумағында жалп?#1171;?бірдей салық ?#1199;йесі қолданылады.5)Жариялылық қ?#1171;идас?бойынш?салықты реттеуші нормативті?құқ?#1179;тық кесімдер ресм?басылымдарда жарық ?#1257;рд?Жеке табы?салығ?2007 жылдан бастап та?#1179;ан табысының ?#1257;лшерін?байланысты емес жалп?#1171;?бірдей 10%-дық ставка ?#1257;лшер?белгіленді.
Жеке ?#1201;?#1171;аларды жалп?#1171;?бірдей декларац?лауд?#1187; алғышарттар?Жалп?#1171;?бірдей декларац?ла?#1171;??#1257;шудің мақсаты ?#1257;леңкелі экономикамен ?#1241;не сыбайлас же?#1179;орлықпе??#1199;ре?үші?жеке ?#1201;?#1171;алардың табыстар?ме??#1199;лкін?тиімді бақылау ?#1199;йесі?құру, сондай-?#1179; салық ?#1241;не бюджетке ?#1257;ленеті?ба?#1179;?да міндетті ?#1257;лемдерді жинауд?қамтамасы?етудег?мемлекеттің ?#1257;лі??#1199;шейт?болы?табылады.
Жалп?#1171;?бірдей декларац?ла?#1171;??#1257;шуді қамтамасы?ет?бойынш?негізг?міндетте?
жалп?#1171;?бірдей декларац?лауд?енгізудің әдістемелік негіздерін әзірлеу ?#1241;не оларды заңнамалық қамтамасы?ет?
жеке ?#1201;?#1171;алардың декларац?лары?қабылда?#1171;??#1241;не өңдеуг?мемлекетті?органдарды дайындау бойынш?іс-шарала??#1199;ргіз?
кірістер ме??#1199;лікт?декларац?лауд?#1187; халық үші?ан?#1171;ұрлым қолайлы ?#1241;сімі?жаса?
жалп?#1171;?бірдей декларац?ла?#1171;??#1257;шу ?#1241;селелері бойынш?халықты кең ауқымда ?#1179;параттандыру;
декларац?ны толтыр??#1241;не табы?ет?бойынш?халыққ?мемлекет тарапына?әдістемелік ?#1257;ме??#1257;рсет?
жеке ?#1201;?#1171;алар декларац?сы?тиімді камералд?#1179; бақылау ?#1199;йесі?құру болы?табылады.
жеке ?#1201;?#1171;аларды декларац? табы?ет?мерзімін?#1187; басталған?туралы ?#1201;?#1171;ыл?#1179;ты орны бойынш?қалал?#1179; телефондарын?автоматт?#1179; дауыст?#1179; хабарламалар арқыл? ұялы телефондарғ?СМ?хабарлам??#1199;рінд? ?#1201;қарал?#1179; ?#1179;пара?құралдарын?хабарландырула?беру арқыл?алды?ал??#1179;параттандыру ?#1199;йесі қарастырылаты?болады.
Декларац?лард?жаса??#1241;не табы?ет?бойынш?халыққ??#1257;ме??#1257;рсет??#1241;сілдер?ретінд?декларац?лард?жаса?бойынш?әдістемелік ұсынымдар әзірленетін болады, ?#1201;?ретт??#1201;ндай әдістемелік ұсынымдар жеке ?#1201;?#1171;алардың тегі?пайдалан??#1199;мкіндігі үші?салық қызметі органдарын?#1187; сайтында орналастырылуы тиіс бағдарламал?#1179; қамтамасы?ет??#1199;рінд?іске асырылатын болады, салық органдарын салық ?#1257;леушілерге тегі?тарату үші?декларац? бланкілеріме??#1241;не оларды жаса?бойынш?әдістемелік ұсынымдарме?қамтамасы?ет?қажет.
Жалп?#1171;?бірдей декларац?ла?#1171;??#1257;шу жеке ?#1201;?#1171;аларды салықтық әкімшілендіруді 100 пайы?#1171;?қамтуғ??#1199;мкінді?береді, ?#1201;?жеке ?#1201;?#1171;алардың салықты толық ?#1257;леуі?қамтамасы?етед? ?#1241;тижесінд?жеке табы?салығ?бойынш?бюджет ?#1199;сімдерін?#1187; ?#1187; ?#1257;менг?өсімі 10 пайызд?құрайтын болады.
Же?салығын?#1187; экономикал?#1179; мазмұны ?#1241;не құру негіздер?. Салық салу мақсатынд?жерлер мынада?санаттарғ? ауыл шаруашыл?#1179; мақсатынд?#1171;?жерлерге; елді мекенд?жерлерін? өнеркәсі? ?#1257;лі?, байланыс, қорғаныс ?#1241;не өзг?де ауыл шаруашыл?#1179; емес мақсатт?#1171;?жерлерге; ерекше қорғалатын табиғ?аумақтық жерлерге;,су қорлары жерлер? запаст?#1171;?жерлерге ?#1257;лінеді. Елді мекендер жерлер?салық салу мақсаты үші?мынандай ек?то?#1179;??#1257;лінеді: 1. ?#1201;?#1171;ын ү?қор? соның ішінде олардың жанынд?#1171;?құрылыстар орма?ме?ғимаратта?орнала?#1179;ан жерлер; 2. ?#1201;?#1171;ын ү?қор? соның ішінде олардың жанынд?#1171;?құрылыстар ме?ғимаратта?орнала?#1179;ан жерлер. Салық ?#1257;леушілер:жеке меншік құқ?#1171;ындағ? ?#1201;рақты же?пайдалан?құқ?#1171;ындағ?заңды ?#1241;не жеке ?#1201;?#1171;алар. Салық ?#1257;леуш?еместе? мемлекетті?мекемеле? бірыңғай же?салығын ?#1257;леушілер шару?ферм? қожал?#1179;тарына арна?#1171;ан арнайы салық режимі қолданылыты?же?учаскілері; Ұлы Отан соғысын?қатысушылар,?#1199;гедектер?#1257;?балалы аналар, діни бірлестіктер ?#1241;не ?? же?учаскісі ?? Салық объктісі болмайтындар: елді мекендег?ортақ пайдаланатын жерлер, мемлекетті?автомобиль жолдар? Қ?Үкіметінің шешімі бойынш?консервацияла?#1171;ан объектілер орнала?#1179;ан жерлер, инвестиц?лық жобала??? же?/p>