Төменгі кеуде және бел омыртқаларының сынығын емдеу

Омыртақаларды консервативті емдеу әдістерінң ішіндегі ең кең қолданылатындары: функциональды әдіс,сонынан корсет салу арқылы бірсәтті репозиция;

Функциональдя әдіс аз дәрежелі компрессияда ( омыртқа денесінің 1/ 3не дейін ) омыртқа өзегінің ішіндегісінің қысылуы бомаған жағдайда қолданылады. Бұл әдісті толығымен В. В. Гориневской и Е. Ф. Древинг негіздеді. .Сынық иммобилизациясын омыртқаны бойлық тарту арқылы төсектік режимде жүргізеді.Омыртқаны толығымен босату үшін физиологиялық лордоз астына арнайы валик қояды. (рис. 9).Бірінші күннен бастап науқас,бұлшықетті корсетін нығайту үшін ЕДШмен айналысу керек Омыртқа деформациясы ығысқан аймақты компенсаторлы түрде қисайту арқылы түзетіледі. Төсектік режим 1,5 – 2 ай . Науқас белсенділік танытса корсет салынбайды, қатқыл ортез арқылы ұстап тұруға болады. 4–6 ай ішінде науқас еңбекке жарамдылығын анықтайды, бірақ бір жыл ішінде вертикальды жүктемеге қатаң шектеу қойылады.

Рис. 9. иілген жазықтықта тарту

Түзету (реклинация - )сынған омыртқаны омыртқа бағанын форсирленген жағдайда жазып, экстензионнды корсет немесе ортез салу арқылы жасайды. (рис. 10). Манипуляцияны жергілікті анестезия арқылы жүргізеді, себебі репозиция кезінде неврологиялық бұзылысты анықтауға болады. Ең тиімді әдіс Белер бойынша анестезия (сынған омыртқа астындағы сүйір аралық кеністікке 2 –4 см, 20 мл 0,5 % новокаин ерітіндісін енгіземіз. ). Жергілікті анестезияны анальгетиктермен де жасайды. . Репозицины арнайы ортопедиялық столда жасайды.Омыртқа экстензиясын иілімді өзгерту арқылы науқас астына серіппелі пластина қою арқылы жүргізеді. Поверх пластин накладывают корсет, затем пластины удаляют. Репозицияны әр биіктіктегі столда (Ватсон – Джонс–Белер) әдісі , іште жатқан науқастың аяғын жоғары тарту. (Дэвис әдісі ).

Рис. 10. ортопедиялық столда омыртқаның компрессиялы сынығынның репозициясы.

Корсет рентгеннен кейін және бірсәтті репозициядан кейін омыртқа толық жазылған кезде салады. Корсет салудың ең негізгі мақсаты – омыртқаны бүгуге жол бермейтін қалыпта, яғни омыртқа толық жазылған күйде бекіту. Корсеттің үш тірек нүктесі болу керек: төс, симфиз, максимальды лордоз аймағындағы бел бөлімі. Дене ашық болуды қадағалау керек. Бұл әрекет, тынысты тарылтпайды, арқаға физиотерапевтік гигиеналық процедура , массаж жасауға қолайлы. Корсетті Юмашев, Силин ,Таламбума әдісі бойынша салады. (рис. 11). Бұл корсеттің басқаларынан ерекшелігі гипс бинт терінің орамы корсетке күшті жүктеме түсіру арқылы жасалады,материал аз кетеді, денеде ашық орын көп және корсет салмағы азаяды.

Рис. 11. Юмашев—Силин — Таламбум бойынша корсет салу : а —цифрами показана очередность туров гипсового бинта)

Бірінші күннен бастап физиотерапия, массаж, ЕДШ тағайындалады . Ходить в корсете разрешают с 3-й недели после репозициядан кейін 3 аптадан кейін корсетпен жүруге болады. Отыруға кешіректеу 1,5 – 2 айдан кейін . корсетті 4 – 6 айдан кейін шешеді. Сонынан ортез киеді. Еңбекке жарамдылығы 1 жылдан кейін қалпына келеді. Реклинацияны төсекте қатты щитте жасайды. 1 – 2 апта аралығында омыртқа жазуын металл реклинатор арқылы немесе пневмореклинатор арқылы Г.С.Юмашев бойынша (рис. 12). Пневмореклинатор басқа конструкцияға қарағанда науқастарға женіл тиеді. Реклинациямен бірге ЕДШ, массаж и физиотерапия жүргізіледі. 15 – 20 тәулікте экстензионнды корсет салынады.

Рис . 12. омыртқа компрессиялы сынығының металл реклинатормен репозициясы. (а), пневмореклинатор Юмашев(б)

Оперативті емі.. Омыртқа денесінің аздаған компрессиясын консервативті емдеуге болады, бірақ кейіннен жүктемеден, жұмыстан кейін асқынуы әбден мүмкін. Омыртқаладың сынған фрагменттері омыртқа өзегіне қарай жетіп, екіншілік миело- радикулопатияға әкеледі.

XX ғ екінші жартысында омыртқа фиксациясының ең негізіг әдісі ретінде сүйір өсіндісінің пластиналы фиксациясы қолданылады. (рис. 13, а). Бұл пластиналар бес омыртқа денгейінде омыртқаны тежейді, бұл омыртқа биомеханикаға әсер етеді,. Харрингтон бойынша Омыртқа доғалары арқылы Фиксация жарақатты ушықтырады, (рис. 13, б) жұлын түбіршелерін зақымдап, имплантант миграциясына әкеледі. Рой-Камилл әдісі жаңа фиксатор арқылы бекіту (рис. 13, в), омыртқа денелері арқылы бекіту , және бірнеше сегменттерді қозғалтпайды.

Рис. 13.омыртқа сынығы фиксация:сы а — пластина б —Харрингтон фиксаторы ; в —Рой-Камилл бойынша ; г —Юмашев—Силин бойынша

Екі омыртқа сегментін тежеу арқылы бекіту әдісі Юмашев–Силин бойынша. (рис. 13, г). Бұл азинвазивті операцияның негізгі қағидасы науқастарды 4 – 6 тәулікте аяғына тұрғызады.

Омыртқаның Транспедикулярлы фиксациясы. Бұл әдіс ортакеуде және бел омыртқаларын бекітуші ен негізгі, кең тараған әдісі, жоғары тұрақтылықты және көп сегментті шектемейтін әдіс болып табылады. Омыртқа аяқшалары арқылы интраоперациялы рентгенкөрсеткіш арқылы сынған омыртқа асты мен жоғары бөлімінен омыртқа денесіне винт енгізеді. Арнайы құралдар арқылы омыртқа реклинациясы мен тракциясын жасайды. (рис. 14Репозициядан кейігні пайда болған қуысты алломатериалмен (цемент, керамика кейджбен рис.19,д).толтырады. төсектік режим жіптер шешілгенге дейін (12 т ), содан науқас активизациясы үшін отырған немес жүргенде шешілетін корсет алты апта ,7 аптада жүзуге баруға болады6 аптадан кейін еңбекке жарамды болады.

Рис. 14. I бел омыртқасының сынығының Репозициясы мен транспедикулярлы фиксациясы.: а —репозицияға дейінгі сынық ; б — омыртқа аяқтары арқылы винт өткізу; в — реклинация; г — дистракция; д —репозиция мен фиксациядан кейінгі сынық ; е — конструкция USSмуляж.