Орташа табыс (AP – average revenue)– бұл: өнім бірлігіне табыс

Ндірушіде неғұрлым ұзақ уақыт аралығы бар болса, онда соғұрлым жоғарылау дәрежеде ұсыныс шамасы бағаға байланысты өзгеруі мүмкін, яғни ұзақ мерзімді кезеңдерде ұсыныс икемді, сондай – ақ ұсыныс қисық сызығы көлденең – бұл: баға бойынша ұсыныс икемділігіне қатысты ұзақ уақыт аралығы фактор жөн ереже

Ндірушінің тепе – теңдігі(оптимумы) – бұл: болып тұрған қорлардың (ресурстардың) барында өндірістің ең көп көлеміне жеткенде қамтамасыз етіледі.

98)Өндіріс факторларының шекті икемділігі – бұл: Өндіріс факторларының шекті икемділігі – бұл: коэффициенті талданатын фактордың бір пайыздық өзгеруіне көлем әсерінің шамасын көрсетеді. Ол талданатын фактор шекті өнімнің орташа өніміне деген қатысына тең:

Е_L= MP_L/AP

E_K= MP_K/AP_K

99) Өндіріс факторларының шекті табыстылығы - бұл: фактордың қосымша бірлігін(шекті өнімді) пайдаланудан алынған қосымша табысқа деген көбейтіндісі ретінде өлшенеді:MRP=MP*MR; ; ; мұндағы ∆Q/∆L)*(∆R/∆Q)=∆R/∆L; ∆R/∆K

100) Өнімнің қосымша өткізілген бірлігі пайданы өсірмеген жағдайда фирма ең жоғарғы пайданы түсіре алады, яғни ∆П/∆Q=0; П=TR-TС, ∆П/∆Q=∆TR/∆Q-∆TС/∆Q, сондықтан ∆TR/∆Q=∆TС/∆Q, мұндағы ∆TR/∆Q- валдық табыс қисық сызығының бұрыштық коэффиценті; ∆TС/∆Q – валдық шығындар қисық сызығының бұрыштық коэффиценті бұл:Валдық (жалпы) табыс пен валдық (жалпы) шығындарды салыстыру қағидасы.

101) Өнімнің қосымша өткізілген бірлігі пайданы өсірмеген жағдайда фирма ең жоғарғы пайданы түсіре алады, яғни ∆TR/∆Q=TC/∆Q, өйткені ∆TR/∆Q=MR, ал TC/∆Q=MC, онда MR=MC – бұл:Шекті табыс пен шекті шығындарды салыстыру қағидасы

102)Сатушы осы берілген баға бойынша алуға дайын тауарлар саны – бұл: ответ тападым)

Сатушылардың көптеген саны, олар жағынан бақылаудың аздығы, кіру кедергілердің жоғы, өнімдердің әр түрлілігі, стратегиялық бағыттың жоқтығы – бұл:Монополиялық бәсекелестік нарығы

104.Сатып алушы осы берілген баға бойынша алуғадайын тауарлар саны – бұл:сұраныс
105. Сатып алушылар негізінде көптеу тауарларды төмен бағамен алғанды ұнату – бұл:сатып алушының психологиясы
106. Сатып алушыларда тауар туралы аз мәлімет болғанда (ақпараттың бейсимметриясы), олар бағаға қарап, тауарды сынайды, сондай – ақ, тауарлардың төмен бағасы сәйкес сапасы туралы белгі беріп, сұраныс заңы әрекетіне қарама – қарсы(қайшы) әсер тудыратын – бұл: Бағасы бойынша сапасы жөнінде айтылатын тауарлар

107.Сноб әсері,яғни "топтан ерекшелену" тілекпен себептелген сұраныс.Ол "көпке қосылу әсеріне" қарсы бағытта әрекет жасайды.Яғни, "көпке қосылу әсері" көппен қосылу себебінен туған сұраныс,бұл тауарды басқалар сатып алса,мен де олардан қалмаймын деген тілек.

108.Сұраныс деп тұтынушылардың белгілі бір өнімді таңдау және сатып алу қабілетін айтады.

109. Сұраныс заңы – товар бағасы мен сұраныс көлемі арасындағы кері байланыс.Егер товардың бағасы жоғары болса, ол товарға сұраным азаяды және керісінше, егер товардың бағасы төмен болса, ол товарға сұраным көбейеді.

110.Бағасы бойынша сапасы жөнінде айтылатын тауарлар:Сатып алушыларда тауар туралы аз мәлімет болғанда,олар бағаға қарап,тауарды сынайды.Тауардың төмен бағасы сәйкес сапасы туралы белгі беріп,сұраныс заңының әрекетіне қарама-қарсы әсер тудырады.

111.Бай сатып алушыларға көзделген тауарлар немесе әдемілік,салтанат заттары,олардың тартымдылығы-бағасында.Бұл тауарлар мәртебелі,қадірлі болып саналады да,бай ауқатты сатып алушылардың "көпшілік алдында көрсету үшін",үлкен әсер ету үшін сатып алынады.Сондықтан,оларға бағаның түсуі тартымдылығын азайтып,сату көлемін кемітеді.

112.“Гиффен товарлары”-на сұраным.
Ағылшын экономисті Гиффен мына жағдайды аңғарған. Кедей таптар тағам товарларына бағасына қарамай сұранымды өсірген. Әсіресе нанға сұранымды. Аш қалмау үшін кедей адамдар нанға сұранымды көбірек жасаған. Бұл көрініс нанның бағасы жоғары жағдайда да қайталанған. Өйткені олар ашығып қалмау қамын ойлаған. Бұл көріністі “Гиффен көрінісі”, немесе “Гиффен товарларына” сұранымның ерекшелігі деп аталған.

113.Инфляциялық күтулер-инфляция кезінде бағалардың көтерілуі сұраныстың үлкеюіне әкелуі мүмкін,себебі тұтынушылар келешекте бағалардың одан да жоғарылауын күтеді.

114.Алмасу әсері-тауардың бағасын көтергеннен ол қымбат зат болып саналады да,тұтынушы арзандау ауыстырушы-тауарларды алуын ұнатады.

115.Кемитін(азаятын) шекті пайдалылық заңы-оған сәйкес,тауардың келесі даналары тұтынушы үшін азайған пайдалылыққа ие болады,демек, оларға баға кеміген жағдайда алынады.

116.Кіріс(табыс) әсерінің мәні:тұтынушының тұрақты кірісі шартында тауар бағасының төмендеуі оны сатып алу қабілетін жоғарылатады да көп тауарды сатып алуға мүмкіндігі болады.

117.Сатып алушының психологиясы-сатып алушылар негізінде көптеу тауарларды төмен бағамен алғанды ұнатады.

118.Бірлікті икемділігі бар сұраныс-бағаның пайыздық өзгеруі сұраныстың бірдей пайыздық өзгеруімен бірге жүреді,ал икемділік коэффициенті 1-ге тең.

119.Мүлде икемді сұраныс-бағаның аз ғана өзгеруінде де сұраныс айтарлықтай өзгереді.Бұндай сұраныс бәсекелестік нарығында немесе инфляция жағдайында болуы мүмкін.Икемділік коэффициенті шексіздікке ұмтылады,ал сұраныстың қисық сызығы абцисс осіне жарыспалы түзу сызығына ұқсайды.

120.Мүлде икемсіз сұраныс-бұл жағдайда икемділік коэффициенті нөлге тең,өйткені бағаның ешқандай өзгерісі сұраныстың өзгерісіне әкелмейді. Бұндай сұраныс өмірлік тұрмыста ең қажетті тауарларға жиі байқалады, оларды кейбір тұтынушылар бағасының өсуіне қарамастан сатып алады, мысалы,дәрі-дәрмектер.

120)Сұраныс икемділігінің « мүлде икемсіз түр(лер)і – бұл: бұл жағдайда икемділік коэффициенті нөлге тең, өйткені бағаның ешқандай өзгерісі сұраныстың өзгерісіне әкелмейді (сұраныс бағадан тәуелсіз). Бұндай сұраныс өмірлік тұрмыста ең қажетті тауарларға жиі байқалады, оларды кейбір тұтынушылар бағасының өсуіне қарамастан сатып алады, мысалы, дәрі-дәрмектер

121)Сұраныс икемділігінің «сұраныс баға бойынша икемді емес(икемсіз)» түр(лер)і – бұл: егер бағаның көп пайыздық өзгеруі сұраныстың аз пайыздық өзгеруіне әкелсе, ал икемділік коэффициенті 1-ден аз

122)Сұраныс икемділігінің «сұраныс баға бойынша икемді» түр(лер)і – бұл: сұраныс шамасының өзгеруіне баға өзгеру ықпалының дәрежесін көрсетеді. , егер бағаның аз пайыздық өзгеруі сұраныстың көп пайыздық өзгеруіне әкелсе. Икемділік коэффициенті бұл жағдайда 1-ден көп

123)Сұраныс қисық сызығының көмегімен өндірушілер тауарлардың осы санын сатып алғысы келетін ең жоғарғы баға – сұраныс бағасы туралы айта алатын,ал ол сатып алушының кіріс (табыс) шамасымен анықтайтын – бұл: Сұраныс қисық сызығының практикалық мәні

124)Сұраныс қисық сызығының практикалық мәні – бұл: оның көмегімен өндірушілер тауарлардың осы санын сатып алғысы келетін ең жоғарғы баға – сұраныс бағасы туралы айта алады. Ол сатып алушының кіріс (табыс) шамасымен анықталады.

125.Cұраныс міндеті бұл:

Сұраныс міндеті – тауарға сұраныс пен оның шамасы мен көлемін анықтайтын факторлар араларындағы тәуелділік. Оны мына түрде көрсетуге болады:

Qd = f (P, I, T, Ps, Pс, N)

126. Сұраныс пен баға арасындағы кері тәуекелділік (оның шамасын анықтайтын негізгі факторы) және теріс ылдиі (еңкіші) бар сұраныс қисық сызығы түрінде көрсетіледі (бейнелейтін) бұл; D

Cұраныстың қисық сызығы Q

127.Сұраныс пен баға бірге өседі,табыс бойынша сұраныстың икемділік коэффиценті Е1=1,бұл

Қажетті тауарлар

128. Сұраныс табыстан жылдамдау, тездеу өседі ал табыс бойынша сұраныстың икемділік коэффиценті Е1˃1 бұл

Сән-салтанаат тауарлары

129.Сұраныс шамасының өзгеруіне баға өзгеру ықпалының дәрежесін көрсетеді де бағаның пайыздық өзгеру нәтижесінде сұраныстың пайыздық өзгеру түрімен білінеді,ал мәні келесі жалпы формула бойынша есептеледі:сұраныстың пайыздық өзгеруі/бағаның пайыздық өзгеруі бұл :

Еd = [ ΔQ/ ΔР] ∙ [Р0 / Q0] немесе Еd = [ ΔQ/ ΔР] ∙ [Р1 / Q1],

130.Сұраныстың баға бойынша тура икемділігі(сұраныстың баға икемділігі) бұл-

Сұраныс шамасының өзгеруіне баға өзгеру ықпалының дәрежесін көрсетеді.

Икемділік бағаның пайыздық өзгеру нәтижесінде сұраныстың пайыздық өзгеру түрімен білінеді.

131.СҰРАНЫСТЫҢ ТАБЫС ӨЗГЕРУІНЕ ДЕГЕН СЕЗІМТАЛДЫҒЫН АНЫҚТАЙДЫ ЖӘНЕ ТАБЫС БОЙЫНША СҰРАНЫСТЫҢ ИКЕМДІЛІГІНІҢ КОЭФФИЦИЕНТІ КЕЛЕСІДЕЙ ЕСЕПТЕЛЕДІ: E=[(∆Q/Q)*100%]/[(∆I)*100%]=(∆Q/∆I)*I/Q , МҰНДА І-ТАБЫС –БҰЛ

Кейбір тауарлар үшін табыс бойынша сұраныс икемділігінің коэффициенті өз белгісін өзгертеді.

132. СҰРАНЫСТЫҢ ТУРА,АЙҚАС ИКЕМДІЛІГІ КОЭФФИЦИЕНТТЕРІ МЕН ТАБЫС БОЙЫНША СҰРАНЫС ИКЕМДІЛІГІ АРАЛАРЫНДАҒЫ ӨЗАРА БАЙЛАНЫС ЖӨНІНДЕГІ ЕРЕЖЕ(ЛЕР)-БҰЛ: Сән-салтанат, әдемілік тауарлары

133.Сұраныстың тура,айқас икемділігі коэффиценттері мен табыс бойынша сұраныс икемділігі бұл:Сән-салтанат,әдемілік тауарлары

134.Сызық оның кез келген нукте бағалардың осы деңгейінде тұтынушы өз бюджетінің шеңберінде сатып алуға мүмкіндігі бар тауарлардың ең жоғары көлемін көрсетеді, I=PxX+PyY-тқтынушының табысы Х және У тауарларын сатып алуға кететін шығындар сомасына тең бұл: Бюджеттік шектеудің туріне

135. Табыс әсері және Ауысу әсері:Слуцкийдің теңдеуі бұл:Слуцкий нақты табысты:тұрақты болады,егер тұтынушының табысы өзгермей,оған тауарлардың бұрынғы жиынтығын жаңа бағамен сатып алуға берсе Е0-Е2. X/P=(X/P)sort-X(X/I)

Табыс әсері - X(X/I)

Ауысу әсері -(X/P)sotr

136. Табыс бойынша сұраныстың икемділігі бұл: E=[Q(Q)*100%] / [(I)*100%] =(Q/I)*I/Q коэфиценті

137.Табыс бойынша сұраныстың икемділігіне қатысты ең қажетті тауарлар жөніндегі ережелер бұл : Табыстың өсуімен салыстырғанда,оларға деген сұраныс аздау,ал табыс бойынша икемділік коэф.тең : 0<E1<1

138.Табыс бойынша сұраныстың икемділігіне қатысты қажетті тауарлар жөніндегі ережелер бұл : Оларға деген сұраныс табыспен бірге өседі,икемділік коэф. Е1=1

139.Табыс бойынша сұраныстың икемділігіне қытысты нормаға сәйкес стандартты тауарлар жөніндегі ережелер бұл: табыстың өсуімен сұранысы жоғарылайды,икемділік коэф оң сан

140. Табыс бойынша сұраныстың икемділігіне қатысты сапасыз (сапасы төмен) тауарлар жөнінде ереже бұл:табыс бойынша сұраныстың теріс икемлідігін көрсететін табыс бойынша икемділік коэффициенті 0(нөлден аз), яғни табыстың өсуімен сұранысының төмендеуі.

141. Табыс бойынша сұраныстың икемділігіне қатысты сән-салтанат, әдемілік тауарлар жөніндегі ережелер бұл: оларға деген сұраныс табыстан жылдамдау, тездеу өседі, икемділік коэффициенті Е1>1. (Бай сатып алушыларға көзделген тауарлар)

142. Табыс бойынша сұраныстың теріс икемділігін көрсететін немесе табыс бойынша икемділік коэффициенті 0 тең, яғни табыстың өсуімен сұранысы төмендейді бұл : тауар сапасыз деп саналады.

143.табыс деңгейінің өзгеруінің тұтыну құрылымына тигізетін ықпалы, Энгельдің тұтыну заңы:халықтың тамақ өнімдеріне шығындар үлесі бойынша жоғары дәрежедегі дәлдікпен халықтың әл-ауқатының деңгейі жөнінде айтуға болады: ол неғұрлым жоғары, соғұрлым халық кедей. Бұл заң жақсы көрсетілген: ең алдымен тамақ өнімдерімен қанығу орын алады, сонан соң өнеркәсіа тауарларымен, ең соңында жоғары сапалы тауарлар мен қызмет көрсетулер.

144.Табыстың өсуімен салыстырғанда, оларға деген сұраныс аздау, ал табыс бойынша сұраныстың икемділік коэффициенті –ге тең бұл: 0<Е1>1; ең қажетті тауарлар

145. Табыстың өсуімен сұранысы жоғарылайтын немесе табыс бойынша сұраныстың икемділік коэффициенті оң сан бұл:тауарлар нормаға сәйкес деп саналады.

146.Таза бәсекелестік нарығы: Баға бәсекелестігі,сатушылар жағынан бағаларға бақылаудың жоғы, сатушылар мен сатып алушылар санының көптігі, стандартталған өнім, нарықтық ақпараттың толық мөлдірлігі мен қажеттілігі, шығу және кіру кедергілердің жоғы, фирмалардың тәуелсіздігі тән.

147. Таза жеке игіліктер бұл: тұтынуға қол жететін және тек өз иесіне ғана пайдалылық әкелетін игіліктер

148. Таза монополия нарығы:тұрпатты нарықтың сипаты – нарық ұсынысының жалғыз ғана өндіруші-монополистің қолында толық шоғырлануы, бірегей өнім, кіру кедергілері(экономикалық, ауқым әсерімен себептелген, заң-патенттер, лицензиялар және басқалар), монополистің бағаларды толық бақылауы.

149.Талғаусыздық қисық сызықтары:қисық сызық, оның әр нүктесінде 2 игіліктің жиынтығы бар, олардың пайдалылығы бірдей, сондықтан тұтынушыға қайсысын таңдаса да бәрібір.

150.Талғаусыздық қисық сызығы координаталарының басында ойыс, батыңқы бұл: тұтынушы неғұрлым көп тауарға ие болған сайын, соғұрлым көпке ие болғысы келетін ахуал.

151. Тауар бағасы мен оған деген ұсыныс шамасы арасындағы тура тәуекелділік, ал оның қисық сызығы оңды ылдиы және еңкіштігі бар бұл: ұсыныс заңы деп аталады

152.Тауар неғұрлым қажетті болса, соғұрлым оған сұраныс икемділігі аздау бұл:баға бойынша икемділікке қатысты ереже

153. Тауарға сұраныс пен оның бағасы және көлемін анықтайтын факторлар араларындағы тәуекелділік бұл: сұраныс қисығы

154. Тауарды сатып алса, мен де олардан қалмаймын деген тілек бұл:көпке қосылу әсері,көппен болу себебімен

155.тауарды сатып басқалар алғанда басқалардан ерекшеленемін деген тілек бұл:«Сноб» әсері, топтан ерекшелену

156. Тауардың бағасын көтергеннен ол қымбат зат болып саналады да, тұтынушы арзандау ауыстырушы тауарларды алуын ұнатады бұл: кіріс (табыс) әсері және ауысу әсері

157. тауардың келесі даналары тұтынушы үшін азайған пайдалылыққа ие болады (керегі аздау қажеттілікті қанағаттандырады), демек оларға баға кеміген жағдайда ғана сатып алу бұл:кемитін (азаятын) шекті пайдалылық заңымен

158. Тауардың орнын алмастырушылары неғұрлым көп, соғұрлым оған деген сұраныс икемді, өйткені баға өскен жағдайда оы арзандауымен ауыстыруға болады бұл:баға бойынша икемділікке қатысты ереже

159. Тауардың тұтыну қасиеттері мен оның пайдалылығымен себептелген сұраныс бұл: Функционалды сұраныс

160. Тепе-теңдіктен ауытқу нақты нарық бағасының тепе-тең бағасынан ауытқу нәтижесінде болады, мәселен нақты нарық бағасытеңсалмақты баға деңгейінен төмен белгіленді дейік.Бұл жағдайда сұраныс ұсыныстан асып , сұраныс артылып қаланды ол сатып алушылар арасында бәсекелестікті туғызып, нарық бағасын теңсалмақты баға деңгейіне дейін жоғары итермелейді, бұл: Вальрас моделі

Тепе-теңдіктен ауытқу ұсыныс нақты шамасының тепе-тең шамасынан ауытқуынан болады,мәселен егер ұсыныс нақты шамасы жоғарылап кетеді ( ).Жоғары баға ұсыныстың өсуіне әкеледі бұл:Маршалл бойынша тепе-теңдік

162,технологиялық ауысу нормасы ( -marginal rate of technical substitution) бұл:басқа факторлардың өзгерістеріне байланысты бір фактордың қажет сандық өзгерістерін көрсететін шама (тұрақты шығару көлемінде) (marginal rate of technical substitution):

163,технологиялық аусыудың шекті нормасы факторлардың шекті өнімдерімен байланысы бұл:норма олардың кері өзара қатынасына тең.

164технологиялық ауысудың шекті нормасы факторлардың шекті өнімдерімен кері өзара қатынасына тең =(-∆K/∆L) ( / ), мұнда -еңбектің шекті өнімі (marginal product), еңбекті пайдаланудың бірлікке өзгеруінің нәтижесінде жиынтық өнімнің өзгеруі; -капиталдың шекті өнімі-капиталды пайдаланудың бірлікке өзгеру нәтижесінде фирма жиынтық өнімінің өзгертуі бұл:МР_K– капиталдың шекті өнімі – капиталды пайдаланудың бірлікке өзгеру нәтижесінде фирма жиынтық өнімінің өзгеруі. Бұл капиталдың еңбекпен ауысу барысында шекті өнімінің өсіп, ал еңбектің шекті өнімі түсетінін, яғни капитал бірлігінің қайтарымы өсіп, еңбек бірлігінің қайтарымы түсетінін білдіреді. Демек, MRTS_LKшамасы төмендейді де, изокванта түзеледі. Сәйкес ахуал капиталды еңбекпен ауыстырғанда пайда болады.

165. тұтынушы игіліктердің барлық жиынтықтарын реттеп,таңдап ,салыстырады(А жиынтығы, В немесе С жиынтығы) осындай салыстырудың нәтижесінде біреуін не бірнешеуін таңдайды, тіпті ешқайсысын да алмауы мүмкін бұл: