КСІПТІК ПРАКТИКА БАДАРЛАМАСЫНЫ МАЗМНЫ
АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
И.Стбаев атындаы аза лтты Техникалы Университеті
«БЕКІТЕМІН»
ГжМГІИ директоры
Е.Т.Бесимбаев
Ж
КСІПТІК ПРАКТИКА БАДАРЛАМАСЫ
оу-ндірістік практикасы бойынша
5В070600-Геология жне пайдалы азба кенорындарын барлау мамандыына арналан
Геология жне мнай-газ ісі институты
Мнай жне газ геологиясы кафедрасы
Екінші курс
Тртінші семестр
Алматы, 2013
Бадарлама мнай жне газ геологиясы кафедрасында талыланды
« ____ » __________________ 2013 ж. № ____хаттама
Кафедра мегерушісі ______________________ Г.Ж. Жолтаев
Геология жне мнай-газ ісі институтыны ылыми-дістемелік кеесімен малданды
«_____» _____________2013ж
ГжМГІИ ылыми-дістемелік кеесіні траасы:
______________________
растырандар: профессор Г.Ж.Жолтаев
доцент С.Г.Нрслтанова
аа оытушы Ермекбаева Г.
КСІПТІК ПРАКТИКА БАДАРЛАМАСЫНЫ МАЗМНЫ
1. Кіріспе
2. Практиканы масаты мен міндеті
3. Жалпы мліметтер
4. Практика мазмны
5. Есепті мазмны мен рамы
6. Есепті рсімдеуге ойылатын талаптар
7. дебиеттер тізімі
ОУ-НДІРІСТІК ПРАКТИКАСЫНЫ БАДАРЛАМАСЫ
Практиканы масаты-студенттерді «Ксіпшілік мнай-газ геологиясы» курсы бойынша алан теориялы білімдерін ныайту жне тередету, сондай-а йымдаы практикалы тсілдерді жне арнайы ксіптік зерттеулерді техникасы мен дістемесін иемдену болып табылады.
Ксіптік практиканы студент ндірісте туі тиіс. Бл практиканы бадарлама талаптарыны орындалуын амтамасыз ете алмайтын мнай барлау экспедициясында, іздеу жне геологиялы-тсіру партиялары мен экспедицияларында туге рсат етілмейді. Практиканы бір ндірісте екі немесе одан да кп студент болып ту рсат етіледі, егер де ндірісте бірнеше (екіден кп) жеке ндірістік ауматар болса.
ндірістік практика студентті ксіптік ндірістік жмыса коллекторлар мен ауматы техник, мнай ндіру бойынша операторлар жне ыманы зерттеу бойынша операторлар ретінде жеке атысуымен (штатты лауазымда) жзеге асырылады.
Практикада жргенде студент ксіпорынны тртібіне толытай баынуа жне оан тапсырылан ндірістік жне оамды жмыстарды орындауа міндетті.
Студент практика тетін жерге келгенде, ндірісті геологиялы бліміне баруы тиіс жне ксіпорын атынан таайындалан практика жетекшісінен кеес алу ажет. Студентті ндірістік практикасыны басарылуы ксіпорынны геологиялы блімі тарапынан жзеге асырылады. Практиканы жетекшісі ретінде жоары білікті инженер таайындалады, оны міндеті осы бадарламаны студентімен жмысты орындалуын баылау жне олабыс ету болып табылады. Практиканы аяталуынан 1 апта брын студент жетекшісіне практиканы есебін крсету керек жне одан мінездеме мен жмысы туралы жазбаша пікір алуы ажет.
Студент практика тетін орыннан барлау жмыстарыны нтижелерімен, ксіпті жылды (тосанды) есептерімен танысуы керек жне зі тапсырма алан, болашата ксіптік жобаны негізіне тиесілі болатын обьектілер бойынша наты геологиялы ксіпшілік мліметтерді жинауы ажет.
Студент кнделікті жмысты жне жеке адаалауларды практикаа кетер алдында кафедрадан алан кнделікке жазып отыруы керек.
ндірістік практика барысында студент міндетті:
1. ндірісті даму перспективасына кіл аудара отырып ксіптік жмысты жобасы мен рылымымен танысу;
2. Кенорынны геологиялы рылысын жне Жер ойнауындаы мнай мен газды жиналу шартын зерттеу, німді горизонттарды зерттеу дістемесімен танысу,німді горизонттарды рылысыны,оларды кеуектілігіні, ткізгіштігіні,гидротімділігі,пьезотімділігі сипаттамасы болатын арнайы карталарды,схемаларды,корреляцияларды жне баса да жаттарды руа атысу;
3. Мнай жне газ ымаларыны зерттелу дістерімен, аспап жмысыны принципі мен рылысымен танысу,бл ретте: зерттеу нтижелерін деп йрену;
4. ндіруді арындату масатында абата сер ету дістерімен жне ндіру процесіні геологиялы жаттамасымен, ксіпшілік есептемені трімен танысу; ндірісте (немесе аумата) олданылатын бірттас кенорынны жне жекеленген мнайгазды горизонттарды ндіру жйесін оларды геологиялы негізіне кіл аудара отырып зерттеу;
5.Жер ойнауын орау жне ауіпсіздік техникасыны сратарымен танысу.
Студент кнделікке жазбаларды осы аталан пунктерді орындалу млшеріне сйкес жасау керек.
Практиканы аяталуынан 1 апта брын студент есептеме жасайды, онда ндіріс атынан практика жетекшісі тарапынан ол койылып жне баа ойылады. Есептеме клемі 20-30 бет мтіннен (ааз пішіні А4), ажетті графикалы мліметтер мен суреттерден трады.
ЕСЕПТІ ЛГІЛІК ЖОБАСЫ
КІРІСПЕ
Студентті жмыс орыны.Студент зі жеке не орындады жне ол андай операциялара атысты (клемі 3-5 бет).
I Блім. Жмыс ауданы туралы жалпы мліметтер.
Бл блімде жобаланан ауматы кімшілік-географиялы жадайы белгіленеді, жаын елді мекендер,жндеу базасы жне жабдытау,ауданды жне облысты орталытар,оларды жмыс обьектісінен алынуы, жол желісі, жобалы жмысты жргізілуін амтамасыз ететін транспорт трлері,орогидрография туралы ысаша мліметтер (ауданны бедері,оны блінуі,салыстырмалы жне абсолютті ктерілуі,гидрожеліні сипаттамасы,техникалы жне ауыз сумен амтамасыз ету кздері, жне сазды ерітіндіні дайындауа арналан саз), климатты жалпы сипаттамасы (желді баытынан басым болатын ыс жне жаз мезгілдеріні орта айлы жне максималды температуралары, жауын-шашынны жылды млшері, жылу беру маусымыны затыы), сімдік жне жануарлар лемі крсетіледі. Блім соында халы туралы мліметтер, оларды тыыздыы, айналысатын ксіптеріні трлері, ауданны ысаша экономикалы сипаттамасы келтіріледі. Бл блімні графикалы мліметі ретінде ауданды жне облысты орталытар, жол жне озендік желі, жобаланан аума салынан шолу картасы болып табылады.
Блімні клемі олжазба мтініні (2-3 беті)
II Блім. Ауданны геологиялы-геофизикалы зерттелуі.
Хронологиялы реттілікте жобаланан жмыс аумаы мен ауданны ысаша геологиялы-геофизикалы зерттелу тарихы ондаы мнай мен газа олайлы рылымдарды ашылан стінен бастап сипатталады. рылымды алаш кім, ашан, андай діспен (геологиялы тсірілім, рылымды-іздеу брылауы, сейсмобарлау т.б) ашаны, жне одан андай геологиялы-геофизикалы мліметтер алынаны крсетіледі. Ондаы брыны жне азіргі уаыта дейінгі геологиялы-геофизикалы жмыстар (талдап тексеру жмыстары) туралы мліметтер келтіріледі. Блім соында мнай мен газа іздеу-барлау ымаларын оюа рылымны даярлыын, іздеу (барлау), брыланан немесе азіргі уаытта брыланып жатан ымаларды санын, олармен андай стратиграфиялы кешендер ашылып жне зерттелгенін, мнай мен газды айындалуы туралы ысаша мліметтер крсетіледі.
Блімні клемі олжазба мтініні (2-3 беті)
III Блім. Литологиялы-стратиграфиялы сипаттама
Блімде ауданны имасын райтын тзілімдерді литологиялы-стратиграфиялы сипаттамасы (кнесінен жасына дейін) келтіріледі. Сипаттаманы жобаны масатты тапсырмасымен ерте аныталан (тередік жобалы ыма) жобаланан горизонтты тзілімдері болатын кне білінімдерден бастау керек.
Жеке стратиграфиялы кешендерді литологиялы сипаттамасы жікабата дейін мына слба бойынша жргізіледі: топ–жйе–блім–жікабат (мысалы: мезозой тобы–юра жйесі–орта блім–бат жікабаты). Жікабаттарды литологиялы сипаттамасыны соында (блім мен жйені жеке жадайында) оларды алыдытары келтіріледі.
Стратиграфияны мтіндік сипаттамасы ГТЖ-ы геологиялы бліміні графикалы суретіне сйкес жазылуы керек. Блімні клемі жобаны масатты тапсырмасына байланысты болып келеді (жобалы горизонтты, жобаланан ыманы тередігі), біра олжазба мтініні 6-8 бетінен аспауы керек. Ауданны литологиялы-стратиграфиялы имасы беріледі.
IV Блім. Тектоника
Бл блімні басында жобаланан ауданны (рылымны) айматы тектоникалы жадайы крсетіледі жне жобаланып отыран обьект орналасан I жне II реттегі рылымды элементтерге ысаша сипаттама беріледі. Содан кейін беріліп отыран рылымды карта жне геологиялы-геофизикалы профиль бойынша жобаланан рылымны рылысы туралы егжей-тегжейлі сипаттау керек. Сипаттамада рылымны трі (атниклиналь, брахиантиклиналь, тзкмбезді рылым жне т.б), созылымы, соы тйыталан изогипс бойынша лшемі, амплитудасы, абат,анаттары жне периклиналь рылыстары крсетіледі. Сондай-а рылым шегіндегі тектоникалы бзылыстар , (сіресе, атты тектоникалы бзылыстар болан жадайда) оларды типі, созылымы, лау брыштары жне лысымаларды жазытытары сипатталады, жекеленген блоктар мен жазытара блінген атпарларды блінімдері крсетіледі.
Блімні крсету графигі ретінде брыланан,брыланып жатан жне жобалы барлау ымалары,геофизикалы немесе геологиялы профильдер салынан німді горизонт бойынша рылымды карталар, уаыт бойынша ималар, корреляциялы слбалар алынады.
V Блім. Мнайгаздылы
Блімде жалпы трде ауданны жне ауматы мнайгаздылыы ысаша баяндалады, жобаланып отыран обьектіге іргелес жатан танымал кенорындар туралы мліметтер келтіріледі, айматы мнайгаздылы кешендер, кеніш трлері жне мнайгаздылы горизонттарды коллекторлары, клбеу жатысыны тередігі крсетіледі, мнай мен газды физико-химиялы асиеттері туралы ысаша мліметтер келтіріледі. Блімні соында брыны келтірілген мліметтер мен жобаланан ауданда наты ашылан мнайгаздылыты тура белгісі негізінде, сондай-а кршілес мнайлы жне газдылы кенорындармен салыстыру негізінде жобаланан ауданны мнайгаздылыыны алдаы перспективалары туралы тсініктер беріледі.
Кенорынны геологиялы рылысы (клемі 5-8 бет). иманы ысаша литологиялы-стратиграфиялы сипаттамасы жне кенорынны тектоникалы рылысы. Мнай мен газ жатысыны шарттары.
німді горизонтты геологиялы ксіпшілік сипаттамасы (клемі 8-10 бет). Студент тадаан німді горизонтты рылысы, оны стратиграфиялы жадайы: горизонт пен коллекторды литологиялы рамы: кеуектілігі, ткізгіштігі, жарылымдылыы, коллекторды мнай мен газа анытылыы (кесте трінде); кеніш жмысыны тртібі; абатты жне беткейлік шарттарда осы горизонттан алынан мнай, газ жне суды физико-химиялы сипаттамасы егжей-тегжейлі сипатталады. Блім рылымды карталармен, толы геологиялы профильмен, мнай мен газа аныан тиімді алыдытар картасымен, кеуектілікпен, мтастылыымен т.б. суреттеледі.
Кенорынды пайдалануды геологиялы баылаулары клемі (5-10 бет). Мнайлылы, газдылы, пьезометриялы баылау жне айдау ымаларын зерттеу. ндірісте олданылатын ымаларды зерттелу дістеріне жне зерттеу дістеріні нтижелерін деу дістеріне ысаша сипаттама беріледі. Тптік жне абатты ысым мен температураны, мнай,газ, суды дебитін лшеу. німділік коэффициентін орнату жне газды факторды анытау. Міндетті трде индекаторлы исытыты, ысымды алпына келтіру исытыын, бірнеше ыма бойынша динамограммаларды, слбаларды жне фотографиялы тсірілімдерді осымша енгізу керек.
Мнайлы (газды) горизонтты ( абатты) пайдалануды баылау. абат жмысыны тртібіне, мнай мен газ дебитіні уаыт бойынша згерісіне, пайдалану барысында абат ысымыны згерісіне тсінік беріледі. ндірісте олданылатын ндіру интенсификациясыны дістеріне геологиялы тсінік беріледі. Крсету графигі ретінде кенорынны зерттелуіне байланысты изопахит картасы, изобар картасы, ндіру графиктері т.б. олданылады.
VI Блім. Гидрогеология
Бл блімде барлау ымаларымен ашылуы жобаланып отыран ауданны немесе ауматы шгінді тыс имасыны барлы сулы кешендері ( тменнен жоары) сипатталады.
рбір сулы кешенні сипаттамасы мына слба бойынша жргізіледі: стратиграфиялы жне суды кіріктіруші таужыныстар мен суды ткізбейтін таужыныстарды литологиялы сипаттамасы, су типі мен минерализациясы, оларды туліктік дебиті жне сулы горизонттарды жатыс тередігі. Ауыз жне техникалы сумен амтамасыз етуге арналан обьект ретінде ащы жне тщы суы бар сулы горизонттара ерекше кіл аудару керек.
Блімні клемі 2 бет олжазба мтіні.
Есепті соында алфавиттік реттілікпен жасалан пайдаланылан млімет орлары мен дебиеттер тізімі жазылады.
Сонымен атар міндетті трде мтіндік (кестелер) жне графикалы (фототсірілім, суреттер жне т.б.) осымшаларды тізімін жасау керек. рбір осымша нмірленуі керек.
Барлы келтірілген мліметтерді студент зімен бірге келуі тиіс немесе бекітілген тртіп бойынша ндірісті геологиялы блімі арылы институтты мекен-жайына жіберуі керек.
Практикадан келген со студент есепті жне барлы жинаан мліметтерді кафедраа келуі керек, оу басталан со, он кндік мерзім ішінде комиссия алдында егер ажет болан жадайда (малімдерді басаруымен) орайды.
Жинаталан мліметтер кейіннен «Мнайгаз ксіпшілік геология жне орды есептеу» пні бойынша курсты жобаны жасауа олданылады. Есеппен бірге кнделік, иемденген квалификациясы крсетілген жмыс орнынан ндірістік-оамды сипаттама жне студент жмысы туралы пікір крсетіледі. Кнделік практиканы ндірістегі жетекшісімен ол ойылуы керек.
Дебиеттер тізімі
1. Бакиров А.А. и др."Теоретические основы и методы поисков и разведки скоплений нефти и газа". Учебник. 3-е издaние.М., Высшая школа, 1987.
2. Аксёнов А.А. и др. Современная методика поисков месторождений нефти и газа. М., Наука, 1981.
3. Бакиров А.А. и др. Системные исследования при прогнозировании нефтегазоносности недр. М., Недра, 1986.
4. Брод И.О. Методика поисков залежей нефти и газа. М., МГУ.1956.
5. Бaкиров А.А. и дp. Геологические условия формирования и размещения зон нефтегазонакопления. М., Недра,1982.
6. Гришин Ф.А. Промышленная оценка месторождений нефти и газа.
М., Heдpa, 1975.
7. Зыкин М.Я. и др. Методика ускоренной разведки газовых месторождений. М.,Недра, 1984.
8. Арабаджи А.С. и др. Математические методы, ЭВМ в поисково-разведочных работах. М., Heдpa, 1988.
9. Белов Е.В., Шмайс И.И. Методическое руководство к учебным играм по курсу «Теоретические основы и методы поисков и разведки нефтяных и газовых месторождений.» КазПТИ, .Алма-Ата, 1980.
10. Бакиров А.А. и др. Методические указания к лабораторным занятиям по курсу «Теоретические основы и методы поисков и разведки скоплений нефти газа». МИНХ и ГП, М., 1983.
11. Шмайс И.И., Гайковой П.Т. Методическое руководство для составления курсового проекта по курсу "Теоретические основы и методы поисков и разведки нефтяных и газовых месторождений". КазПТИ, Алма-Ата, 1984.
12. Шмайс И.И., Гайковой П. Т. Методические указания по составлению курсового проекта "Теоретические основы и методы поисков и разведки нефти и газа". КазПТИ, Алма-Ата,. 1988.
13. Шмайс И.И. Учебное пособие. Перспективы нефтегазоносности больших глубин. КазПТИ, Алма-Ата, 1989.
14. Жолтаев Г. Ж., Шмайс И.И.,Гайковой П.Т. Методические указания для составления дипломного проекта по спец.0805. КазПТИ, Алма-Ата, 1990.
15. Жолтаев Г.Ж., Парагульгов Т.Х. «Геология нефтегазоносных областей Казахстана» (Геология и нефтегазоносность Южно-Торгайской впадины). Учебное пособие. Алматы, 1998.
16. М.М Иванова, И.П. Чоловский Нефтегазопромысловая геология. М.:Недра, 2000г.
17. Ш.К. Гиматудинов., Физика нефтяного и газового пласта.М., «Недра» 1986г.
18. Э.С. Воцалевский, З.Е.Булекбаев, Б.А. Искужиев, С.М.Камалов, М.Н. Коростыжевский, Б.М.Куандыков, Н.Е. Куантаев, О.Н.Марченко, Н.Г.Матлошинский, А.Ш. Нажметдинов, Г.П.Филипьев, И.В.Шабатин Р.С.Шахабаев, К.С.Шудабаев., Справочник «Месторождения нефти и газа Казахстана» Алматы Минеральные ресурсы Казахстана, 1999г.
19. Н.Е.Быков, М.И.Максимов, А.Я. Фурсов., Справочник по нефтепромысловой гелогии., Москва «Недра»,1981г.
20. Форест Грей., Добыча нефти М., ЗАО «Олимп-Бизнес» 2001г.
21. Г.Ж. Жолтаев, С.Г. Нурсултанова, Г.Е. Ермекбаева., Геологические основы разработки месторождений нефти и газа (Методические указания к лабораторным работам) Алматы КазНТУ,2003г.
22. И. П. Чоловский. Спутник нефтегазопромыслового геолога, справочник. – М., Недра, 1989.
23. И. Г. Пермяков, Е. А. Щерик. Общая нефтяная и нефтепромысловая геология . – М., Недра, 1964.
24. М. И. Максимов. Геологические основы разработки нефтяных месторождений. – М., Недра, 1975.
25. Габриэлянц Г.А. Геология, поиски и разведка нефтяных и газовых месторождений. М.: Недра, 2000
26. Краткая энциклопедия нефтегазовой геологии/ под ред. Р.И. Вяхирева, М., изд-во Академия горных наук, 1998
27. Словарь по геологии нефти и газа. Л., Недра, 1988
28. Л.К. Киинов., Разработка месторождений парафинистых и вязких нефтей в Западном Казахстане., М., ВНИИОЭНГ,1996г.
29. А.С. Айдарбеков., Теории и практика разработки нефтяного месторождения Кумколь.- Алматы: «ылым»»,1999г.
30. Классификация запасов месторождений, перспективных и прогнозных ресурсов нефти и природного углеводородного газа Республики Казахстан. Министерство энергетики и прогнозных ресурсов РК 1997г.
31. Постановление Правительства Республики Казахстан «Об утверждении единых правил разработки нефтяных и газовых месторождений Республики Казахстан» от 18 июня 1996г.,№745., Минеральные ресурсы Казахстана №13-14 (34-35) 16 октября 1996г.
32. Жолтаев Г.Ж. Парагульгов Т.Х. Геология нефтегазоносных областей Казахстана (Геология и нефтегазоносность Южно-Торгайской впадины). Учебное пособие. Алматы ИИА «Айкос», 1998
33. Нефтяная энциклопедия Казахстана. Казмунайгаз, 2005
34. Марабаев Ж.И., Жолтаев Г.Ж. и др. Геологическое строение и перспективы нефтегазоносности Северного и Среднего Каспия. – А., Казмунайгаз, 2005 г.
Аламтор ресурсы
1. Научная библиотека Российского государственного университета нефти и газа им. И.М. Губкина – www.gubkin.ru
2. Научная библиотека МГУ – www.lib.msu.su
3. Геология нефти и газа – www.geoinform.ru
4. Geological Society of America Bulletin – www/ geosociety.org/pubs/journals.ru