Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау тртібі

Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау аидаларын бекіту туралы

азастан Республикасы Денсаулы сатау жне леуметтік даму министріні 2015 жылы 24 суірдегі № 262 бйрыы. азастан Республикасыны ділет министрлігінде 2015 жылы 26 мамырда № 11191 тіркелді

"ділет" апаратты-ыты жйесі, 05.06.2015 ж.; "Егемен азастан" 03.03.2016 ж. № 42 (28770); "Казахстанская правда" от 03.03.2016 г. № 42 (28168)

«Халы денсаулыы жне денсаулы сатау жйесі туралы» азастан Республикасыны 2009 жылы 18 ыркйектегі Кодексіні 78-бабыны 1-тармаына сйкес БЙЫРАМЫН:
1. оса беріліп отыран Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау аидалары бекітілсін.
2. азастан Республикасы Денсаулы сатау жне леуметтік даму министрлігіні Медициналы жне фармацевтикалы ызметті баылау комитеті занамамен белгіленген тртіппен:
1) осы бйрыты азастан Республикасы ділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бйрыты азастан Республикасы ділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін кнтізбелік он кн ішінде мерзімдік баспа басылымдарында жне «ділет» апаратты-ыты жйесінде ресми жариялауа жіберілуін;
3) осы бйрыты азастан Республикасы Денсаулы сатау жне леуметтік даму министрлігіні интернет-ресурсында орналастырылуын амтамасыз етсін.
3. Осы бйрыты орындалуын баылау азастан Республикасыны Денсаулы сатау жне леуметтік даму вице-министрі А.В. Цойа жктелсін.
4. Осы бйры алашы ресми жарияланан кнінен кейін олданыса енгізіледі.

азастан Республикасыны
Денсаулы сатау жне
леуметтік даму министрі Т. Дйсенова

азастан Республикасы
Денсаулы сатау жне
леуметтік даму министріні
2015 жылы 24 суірдегі
№ 262 бйрыымен бекітілген

Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау аидалары

Жалпы ережелер

1. Осы Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау аидалары (бдан рі - аидалар) «Халы денсаулыы жне денсаулы сатау жйесі туралы» азастан Республикасыны 2009 жылы 18 ыркйектегі Кодексіні 78-бабыны 1-тармаына сйкес зірленген, олар дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау тртібін айындайды.
2. Осы аидаларда мынадай терминдер мен анытамалар пайдаланылады:
1) айаспа контаминациясы – ндіру немесе сатау процесінде бастапы материалды, аралы німні немесе соы німні зге бастапы материалмен немесе німмен ластануы;
2) айма – дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы абылдау, сатау жне ткізу процесінде р трлі функцияларды арнайы орындау шін арналан й-жай немесе й-жайды блігі;
3) белгілі бір температура кезінде сатау:
тере салындату -15⁰С тмен;
тоазытышта +2⁰С-ден +8⁰С-ге дейін;
салын жерде +8⁰С-ден +15⁰С-ге дейін;
блме температурасы жадайында +15⁰С-ден +25⁰С-ге дейін;
4) дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау – жарамдылы мерзімі ішінде оларды ауіпсіздігіні, тиімділігі мен сапасыны саталуын амтамасыз ететін жадайларда німді орналастыру (оймаа жинау);
5) дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдарды сапасы мен ауіпсіздігін баылау жніндегі нормативтік жат – дрілік затты, медициналы масаттаы бйымдарды сапасына, сондай-а оларды ауіпсіздігі мен сапасыны бірдей лшемдерін амтамасыз ететін оны анытау дістемелеріне ойылатын талаптар кешенін белгілейтін жат;
6) дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы тасымалдау – оларды саталуы мен ттастыын, оршаан орта факторларыны серінен орауды, ажетті температуралы режимні (сатау талаптарыны) саталуын амтамасыз ететін, сондай-а жалан німге жол бермейтін жадайларда клік ралыны кмегімен дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы бір ттынушыдан екіншісіне тасымалдау, жеткізу;
7) дрілік затты жарамдылы мерзімі - мерзімі ткеннен кейін дрілік затты олдануа болмайтын кн;
8) дрілік затты аптамасы - дрілік затты блінуден жне шыынынан орауды амтамасыз ететін, сондай-а оршаан ортаны ластаудан сатайтын рал немесе ралдар кешені;
9) дрілік субстанция - шыу тегіне арамастан, дрілік препараттарды ндіруге жне дайындауа арналан белгілі бір фармакологиялы белсенділігі бар зат немесе заттарды оспасы;
10) дезинфекция – бйымны стігі абатындаы немесе бйымдаы микроазаларды патогенді трлерін термиялы, химиялы дістермен жне ралдармен жою процесі;
11) денсаулы сатау субъектісі – денсаулы сатау йымдары, сондай-а жекеше медициналы практикамен жне фармацевтикалы ызметпен айналысатын жеке тлалар;
12) дератизация – инфекциялы ауруларды кзі немесе оларды тасымалдаушы болып табылатын кеміргіштерді жою;
13) араы жерде сатау - дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы жары тспейтін жерде сатау;
14) ра жерде сатау - дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы ауаны салыстармалы ылалдылыы 65 пайыздан аспайтын й-жайларда сатау;
15) медициналы крсетілетін ызметтер – наты адама атысты профилактикалы, диагностикалы, емдік немесе оалту баыты бар денсаулы сатау субъектілеріні іс-рекетт;
16) медициналы йым – медициналы крсетілетін ызметтерді крсететін денсаулы сатау йымы;
17) медициналы техниканы пайдалану жаты – медициналы техниканы ндіруші ттынушылар шін зірлейтін, медициналы техниканы, оны рамдас бліктеріні рылымы, іс-рекет аидаттары, лшемдері, сипаттамалары (асиеттері) туралы мліметтерді; медициналы техниканы дрыс жне ауіпсіз пайдалану (масатты пайдалану, техникалы ызмет крсету, сатау жне тасымалдау) шін ажетті нсауларды; кдеге жарату жніндегі мліметтерді; бйымды ндіруші, жеткізуші жне оларды кепілдікті міндеттеру туралы апаратты амтитын жат;
18) сатау й-жайы - дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатауа арналан, арнайы блінген жне жабдыталан ндірістік й-жай;
19) табалау - ттынушыа арналан апарат бар жне дрілік заттарды затбелгілеріне (жапсырмаларына), контрзатбелгілеріне, кольереткаларына, жазба белгілеріне, аптамасына жне тікелей медициналы масаттаы бйым мен медициналы техникаа жазылан мтін, тауарлы белгілер, шартты белгілер жне суреттер;
20) термоконтейнер - жоары температураны серінен орауды ажет ететін дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдарды тасымалдауа арналан жылу ткізбейтін асиеті жне тыыз жабылатын апаы бар контейнер (жшік немесе смке), мнда отайлы температуралы режим (+2⁰С-ден +8⁰С дейін) оны уысына орналастырылан мздатылан тоазытыш элементтеріні кмегімен амтамасыз етіледі;
21) тоазытыш блме (камера) - 0⁰С жоары ажетті температуралы режимді сатап труды амтамасыз ететін тоазытыш жабдыпен жабдыталан арнайы герметиктелген камера;
22) тоазытыш элемент (бдан рі - тоазытыш элемент) - тыынмен тмшаланып жабылатын, су юа арналан жне олданар алдында мздатылып, контейнерлерде +2⁰С-ден +8⁰С-ге дейінгі шекте температураны стап тру шін ызмет ететін тртбрышты нысандаы пластик немесе металл ыдыс;
23) шатыстыру – дрілік заттарды бірнеше трлерін ртрлі серияларын/партияларын араластыру немесе сатау, тасымалдау кезінде німні бір трін басасымен ауыстыру.
3. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау мен тасымалдау:
1) сапасы мен ауіпсіздігін баылау жніндегі нормативтік-техникалы жатта (бдан рі – нормативтік жат) азастан Республикасы Денсаулы сатау министріні 2009 жылы 19 арашадаы № 754 бйрыымен бекітілген Дрілік заттарды сапасы мен ауіпсіздігін баылау жніндегі нормативтік-техникалы жатты жасау, келісу жне сараптау ережесіні 3-тармаыны 4) тармашасына сйкес (Нормативтік ыты кесімдерді мемлекеттік тіркеуді тізіліміне № 5915 болып енгізілді), дрілік заттар мен медициналы масаттаы бйымдара арналан медициналы олдану жніндегі нсаулыта, пайдалану жаттарында (медициналы техника шін) ндіруші белгілеген шарттара сйкес, аптамаларыны табалануында крсетілетін оларды толы жарамдылы мерзімі ішінде ауіпсіздігіні, тиімділігіні жне сапасыны саталуын амтамасыз ететін;
2) дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы саталуын амтамасыз ететін жадайларда жзеге асырылады.
4. Дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника олара андай да бір сер етуге жол бермеу шін баса німнен блек саталады, жарыты, температураны, ылалды жне баса да сырты факторларды серінен оралады.
5. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатауды жзеге асыратын объектілерде денсаулы сатау субъектісіні басшысы дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника сапасыны саталуын амтамасыз етуге жауапты тланы таайындайды.
6. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау процесінде кемінде айына бір рет дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы аптамасыны (ыдысыны) жадайын жне оларды сырты згерістерін кзбен ру арылы сапасын баылау жзеге асырылады.
7. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатауды жзеге асыратын субъектілер ааз жне электронды жеткізіште жарамдылы мерзімдерін есепке алуды жргізеді.
Жарамдылы мерзімі ткен, сондай-а жарамсыз, кері айтарылан немесе айтарылан дрілік заттар блек немесе ошауланып саталады.
8. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау:
медициналы-санитариялы алашы жне (немесе) консультациялы-диагностикалы кмек крсететін денсаулы сатау йымдарындаы дріхана, дріхана пункттеріні, жылжымалы дріхана пункттеріні, оптика, медициналы техника жне медициналы масаттаы бйымдар дкендеріні;
медициналы йымны – блімшелердегі, кабинеттердегі жне мейіргерлерді посттарындаы;
дріхана оймаларыны, дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы уаытша сатау оймаларыны, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника оймасыны, дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы ндіру жніндегі йымдарыны сатау й-жайларында жзеге асырылады.
9. Барлы дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар оларды физикалы жне физикалы-химиялы асиеттеріне, олара р трлі сырты орта факторларыны сер етуіне байланысты мыналара:
1) жары серінен сатауды талап ететін;
2) ылалдан сатауды талап ететін;
3) буланып шудан сатауды талап ететін;
4) жоары температураны серінен сатауды талап ететін;
5) тмен температураны серінен сатауды талап ететін;
6) оршаан ортадаы газдарды серінен сатауды талап ететін;
7) иісі бар, бояыш;
8) ртке ауіпті жне жарылуа ауіпті болып блінеді.

Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау тртібі

10. Дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатау й-жайларын (айматарын) жобалау, салу, оларды рамы, аудандарыны клемі, жаратандырылуы жне оларды пайдалану дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы р трлі топтарыны саталуын, оларды сатау жне олармен жмыс істеу шарттарын амтамасыз етеді.
Орындалатын жмыстара байланысты, сатау й-жайлары (айматары) зара байланысты, шатыстыруа, сондай-а бгде адамдарды кіріуне жол берілмейді.
Сатау й-жайлары (айматары) дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы абылдау, сатау, тсіру операцияларыны жзеге асырылуын амтамасыз етеді. Жргізілетін барлы операцияларды длдігі мен ауіпсіздігін амтамасыз ету шін сатау й-жайлары (айматары) жарыпен амтамасыз етіледі.
Сатау й-жайларында орналастырылан дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы бір уаытта сатауа болатын клемі сатау й-жайлары ауданыны 75 пайызынан аспауа тиіс.
11. Дрілік заттарды сатау й-жайларын (айматарын) рлеу тегіс болуа жне ылалды тазалау ммкіндігіне жол берілуге тиіс. й-жай едендеріні стігі абаты механизация ралдарыны жне дезинфекциялаушы ралдарды пайдалана отырып, ылалды жинау серіне тзімді болуа тиіс.
й-жайларды жне сатауа арналан жабдыты тазалыы саталады. Жинау (тазарту) шін олданылатын жабды, мккмал жне материалдар, сондай-а жуыш жне дезинфекциялаушы ралдар блек сатау й-жайында (аймаында) саталады жне олар контаминация кзі болмайтындай етіп олданылады.
12. Сатау й-жайларында (айматарында) дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника зауыт немесе клік аптамасында саталады.
Зауыт немесе клік аптамасы бзылан жадайда дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар материалды шкафтарда, срелерде, паллеттерде, сейфтерде сырты затбелгісімен (табасымен) ттыну жне/немесе ашы зауыт аптамасында саталады.
13. Дрілік заттар мен медициналы масаттара арналан осымша материал желдетілетін ра й-жайларда блек шкафтарда зауыт аптамасында саталады. Зауыт аптамасы ашыланнан кейін осымша материалды бліп салынан немесе алан саны полиэтилен, ааз пакеттерде немесе алы ааздан жасалан аптарда саталады.
14. Сатау й-жайлары (айматары) жндіктерді, кеміргіштерді немесе баса жануарларды кіруінен сатауды амтамасыз ететіндей етіп жобаланады жне жабдыталады, зиянкестерді профилактикалы баылау бадарламасы бар.
15. Жмысшылара арналан демалыс блмелері, киім ілгіштер, жуынатын блмелер мен дретханалар сатау й-жайларынан (айматарынан) блінген. Сатау й-жайларында (айматарында) тама німдері, сусындар, темекі бйымдары, сондай-а жеке пайдалануа арналан дрілік заттар саталмайды.
Сатау аймаында жмыс істейтін ызметкерлер атаратын жмысына сйкес келетін орау немесе жмыс киімін киеді. ауіпті дрілік заттармен, соны ішінде жоары белсенді, уытты, аллергиялы материалдармен жмыс істейтін ызметкерлерге жеке орау ралдары беріледі. ауіпті дрілік заттармен жмыс істейтін персонал арнайы нсаулытан теді.
Сатау й-жайларында, соны ішінде тоазытыш блмелерде (камераларда) температуралы ауыту айматарына (салындату жйесіне тікелей жаын орналасан немесе салын ауа аыны бар айматар) алдын ала тестілеу жргізіліп, оны нтижелері бойынша жаттар ресімделіп, температура мен ылалдылы саталып отырады.
16. Дрілік заттарды сатау й-жайлары ажетті жабдыпен жне мккмалмен:
дрілік заттарды, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техниканы сатауа арналан стелаждармен, поддондармен, шкафтармен;
температуралы режимді стайтын технологиялы жабдыпен;
температура мен ылалды тіркеуге арналан аспаптармен;
жкті арту-тсіру жмыстарына арналан механизация ралдарымен;
санитариялы режимді амтамасыз етуге арналан дезинфекциялы ралдармен жне жинау мккмалымен;
санитариялы-гигиеналы режимді, ебекті орауды, ауіпсіздік техникасын, рт ауіпсіздігін, оршаан ортаны орауды жне дрілік заттарды саталуын амтамасыз ететін баса да жабдыпен жне мккмалмен амтамасыз етіледі.
17. Тоазытыш камералары, тоазытыш рылылары, тоазытыштар жабды ішіндегі температураны баылауа арналан аспаптармен (электронды аспаптар, термометрлер) жаратандырылан.
18. Дрілік заттарды сатау шарттарын баылау немесе мониторингілеу шін олданылатын жабды (лшеу ралдары) калибрленеді (тексеріледі). Жабдыты (лшеу ралдарын) тексеру «лшем бірлігін амтамасыз ету туралы» 2000 жылы 7 маусымдаы азастан Республикасы Заыны 1-бабыны 18)-тармашасына сйкес кемінде жылына бір рет жргізіледі.
19. Жабдыты жндеу, ызмет крсету, тексеру жне калибрлеу бойынша операциялар дрілік заттарды сапасы теріс серге шырамайтындай етіп жзеге асырылады.
Тоазытыш жабдыы, тоазытыш блмесі (камерасы) жарамсыз болан немесе электр уаты шкен жадайларда, ттенше жадайларда шыл іс-шаралар жоспары зірленеді жне бекітіледі.
20. Жабды жарамды кйінде олданылады жне тиісті тазалыта сталады. Жабдыты тазарту жне дезинфекциялау зірленген жне бекітілген нсаулыа сйкес жзеге асырылады.
21. Сатау й-жайлары ауа температурасын, ылалдылыын баылауа арналан тиісті жабдыпен (термометрлермен, гидрометрлермен, ауа температурасы мен ылалдылыын баылайтын ралдарды баса трлерімен) амтамасыз етіледі. Жабды й-жайларды ішкі абыраларында жылды суы жне жылы мезгілдеріндегі температуралы ауыту айматарын тестілеу нтижелері бойынша ызатын аспаптардан алысыра орналастырылады. Жабдыты пайдалану оан оса берілген нсаулыа сйкес жзеге асырылады.
22. Сатау й-жайларындаы ауа температурасы мен ылалдылыыны баылануын тексеру мерзімділігі кемінде тулігіне бір рет жзеге асырылады. рбір сатау й-жайында осы аидалара осымшаа сйкес нысан бойынша ауа температурасы мен салыстырмалы ылалдылыын есепке алу журналы жргізіледі.
23. Сатай й-жайларында дрілік заттар:
1) фармакологиялы топтары бойынша;
2) олданылу тсіліне арай (ішкі, сырты);
3) агрегатты жадайына арай;
4) физикалы-химиялы асиеттеріне жне сырты ортаны р трлі факторларыны серіне сйкес блек саталады.
Дрілік заттар, дрілік субстанциялар, материалдар ластауа, шатыстыру жне айкаспа контаминациясына жол бермейтіндей етіп саталады.
24. Сапа мен ауіпсіздікке сйкес келмейді деп танылан дрілік заттар, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника (жарамсыз, жарамдылы мерзімі ткен, жалан, олдануа тыйым салынан, медицинада олдануды тотата тру жне басалар) алан німнен ошауланан жне засыз олдану рсатынан оралан арнайы блінген жерде сатауа орналастырылады. Мндай нім «Одан рі пайдалануа жатпайды» деп белгіленеді.
25. Дрілік препараттарды дайындауа ыы бар дріханаларды ндірістік й-жайларында дрілік субстанциялар температуралы режим сатала отырып, эмаль немесе шыны ыдыста саталады.
26. Дрілік заттар ыы бар персонала ана кіруге рсат етілген, блінген жне наты белгіленген айматарда тиісті трде саталады.
27. Айналысы туралы шешім лі абылданбаан, жарамдылы мерзімі ткен, айтарылан, жеткізу шін жарамды санатынан алынан, олара атысты жалан деген кмн бар, кері айтарылан жне бас тартылан дрілік заттарды алан німнен засыз олдану рсатынан оралан, арнайы блінген жерде (аймата) физикалы ошауландырылан немесе баса сенімді балама тсілінде (мысалы, электронды) сатау ажет.
німні жне оларды сатау орындарыны наты белгілері бар.
28. абылдау, карантин, жарамсыз, тсіру жне сатау айматарыны блінуі амтамасыз етіледі.
29. абылдау жне тсіру айматарында ауа райы жадайларыны серінен орау амтамасыз етіледі.
абылдау жне тсіру айматары жабдыпен (желдету/кондиционер жйесі, гигрометр, термометр) амтамасыз етіледі.
абылдау аймаында сатауа орналастырар алдында келіп тсетін німді контейнерлерден тазартуа арналан айма пен жабды кзделген.
Алынан німді тексеру шін пайдаланылатын баылау айматары блінген жне тиісті жабдыпен амтамасыз етілген.
30. Дрілік заттар карантинде саталатын й-жайды наты белгілері бар, оан кіру шектеулі. Физикалы ошаулауды алмастыратын кез келген жйе олдану рсатыны шектелуін орауды амтамасыз етеді.
31. Бастапы материалдарды сынамаларын іріктеу шін тиісті баылау жадайлары бар жеке й-жай блінеді. німді сатау й-жайында сынамаларды іріктеу жадайында ластануды немесе айаспасу контаминациясыны алдын алу жніндегі іс-шаралар белгіленеді. Сынамаларды іріктеуге арналан й-жайларды жинау бойынша тиісті рсімдер бар.
32. Жары серіне сезімтал дрілік субстанцияларды араы й-жай ішіндегі жарытан орайтын материалдардан жасалан ыдыста (сарылт тсті шыны ыдыста, металл ыдыста, алюминий фольгадан немесе ара, оыр не сарылт тстерге боялан полимер материалдардан жасалан аптамада) немесе жарыты туінен орайтын тыыз жабылатын есіктері бар шкафтарда сатау ажет.
Жарыты серінен орауды талап ететін дрілік заттар табии жарытан орауды амтамасыз ететін й-жайларда немесе арнайы жабдыталан орындарда саталады, бірінші немесе екінші аптамада апталан дрілік заттарды крсетілген дрілік препараттара тікелей кн жарыыны тсуіне жол бермеу шін шаралар абылданан жадайда шкафтарда немесе срелерде сатау ажет.
33. Жарыа ерекше сезімтал дрілік субстанцияларды (кміс нитраты, кміс препараттары, прозерин, физостигмин салицилаты жне олара састар) сатау шін шыны ыдыса жары тспейтін ара ааз жабыстырады жне іші ара бояумен боялан, тыыз жабылатын шкафа салады.
34. Атмосфералы су буларыны серінен орауды талап ететін дрілік субстанцияларды ра, салын жерде, су буларын ткізбейтін материалдардан (шыны, металл, алюминий фольгасы, абырасы алы пластмасса ыдыста) жасалан тыыз бекітілген ыдыста сатайды.
35. Аны гигроскопиялы асиеттері бар дрілік субстанцияларды ра й-жайда стіне парафин йылан, герметикалы тыыны бар шыны ыдыста сатайды. Мндай дрілік заттары бар ыдысты жабу кезінде мойны мен тыыны дрыстап сртіледі.
36. Дрілік заттарды саталуын дрілік затты екінші аптамасына жазылан сатандыру жазбалары тріндегі талаптара сйкес йымдастыру ажет.
37. рамында шпатын заттары бар дрілік субстанциялар салын жерде, шпалы заттарды ткізбейтін материалдардан жасалан герметикалы тыындалан ыдыста (шыны, металл, алюминий фольгада) сатайды.
38. рамында шпалы заттары бар дрілік субстанцияларды аптау, тыындау нормативтік жаттарды талаптарына сйкес келетін ыдыста жзеге асырылады.
39. Жоары температура серінен орауды талап ететін дрілік заттар блмедегі (+15 - +25⁰С), салын (+8 - +15⁰С) температурада саталады. Кейбір жадайларда сатауды анарлым тмен температурасы талап етіледі (0⁰ - +10⁰С), бл затбелгіде, медициналы олдану жніндегі нсаулыта, нормативтік жатта крсетіледі.
40. Тмен температура серінен орауды талап ететін дрілік заттарды санына атаннан кейін физикалы-химиялы жадайы згеретін жне кейін блме температурасына дейін жылытан кезде алпына келмейтін дрілік заттар жатады.
Тмен температураны серінен орауды талап ететін дрілік заттарды сатау дрілік затты бірінші жне екінші аптамасында крсетілген температуралы режимге сйкес жзеге асырылады.
41. Формальдегидті (формалин) 40 пайызды ерітіндісі +9⁰С тмен болмайтын температурада саталады. Тнба пайда болан кезде блме температурасында стайды, кейін ерітіндіні аызып, формальдегидті наты рамына сйкес пайдаланады.
42. Мзды сірке ышылы +9⁰С тмен болмайтын температурада саталады. Тнба пайда болан кезде ышылды тнба ерігенге дейін блме температурасында стайды. Тнба ерімеген жадайда ышылды сйы блігін аызып жібереді жне сірке ышылыны наты рамына сйкес пайдаланады.
43. Медициналы ою майлар +10⁰С тмен болмайтын температурада саталады. Тнба пайда болан кезде оларды блме температурасында стайды, деканттайды жне нормативтік жатты барлы талаптарына сйкестігіне тексереді.
44. оршаан ортадаы газдарды серінен згеретін дрілік заттар тобына мыналарды жатызады:
1) ауадаы оттегімен рекеттесетін дрілік заттар: шектеусіз оттегі арасында байланысы бар алифатты атардаы трлі осындылар, шектеусіз оттегі арасында байланысы бар жанама алифатты топтардаы циклды заттар, фенольды, полифенолды, морфии жне оны алмастырылмаан гидроксильді топтары бар туынды заттар, рамында ккірт бар гетерогенді жне гетероциклды осындылар, ферменттер мен органикалы препараттар;
2) ауаны кмір ышыл газымен рекеттесетін дрілік заттар: сілтілі металдар мен лсіз органикалы ышылдарды тздары (барбитал-натрий, гексенал жне басалары), рамында кп атомды аминдері бар препараттар (эуфиллин), магний оксиді жне магний пероксиді, натрий гидроксиді, калий гидроксиді жне басалар;
3) газдарды серінен орауды талап ететін дрілік субстанцияларды жне дрілік заттарды балк-німін газ тпейтін материалдардан тмшаланып тыындалан, ммкіндігінше лы толтырылан ыдыста сатайды;
4) ауадаы оттегімен жеіл ышылданатын дрілік субстанцияларды жне дрілік заттарды балк-німін ра й-жайда тмшаланып тыындалан, парафин йылан шыны ыдыста сатайды;
5) дрілік субстанциялар мен дрілік заттарды балк-німін жне барбитур ышылдарыны натрий тздарын сатау жадайларын жасауа ерекше назар аудару ажет, оларды тмшаланып тыындалан, парафин йылан, суды атмосфералы булары мен кмір ышылы газын ткізбейтін материалдардан жасалан ыдыста сатайды.
45. Иісті дрілік заттарды дрілік субстанциялары мен олардан дайындалан дрілік нысандарды дріханаларда ошауланан тмшаланып жабылан, иіс ткізбейтін ыдыста атаулары бойынша блек сатау ажет.
46. Бояйтын дрілік заттар тобына ыдыста, тыындалатын ралдарда, жабдытар мен баса заттарда деттегі санитариялы-гигиеналы деу кезінде жуылмайтын боялан із алдыратын заттар, оларды ерітінділері, оспалары, препараттары жне басалары жатады.
47. Бояйтын заттарды дрілік субстанцияларын арнайы шкафта тыыз тыындалан ыдыста, атаулары бойынша блек сатайды. Бояйтын дрілік заттармен жмыс істеу шін рбір атау шін арнайы нтатаыш, баса млік блінеді. Дріханаларда бояйтын заттарды дрілік субстанцияларынан дайындалан дрілік нысандар тыыз тыындалан ыдыста блек среде сатайды.
48. рамында эфир майлары бар дрілік сімдік шикізаты жасы тыындалан ыдыста ошауланып саталады.
49. Гигроскопикалы асиеттері бар шптерді, жапыратарды, жемістер мен тамырлар тмшаланып тыындалан жне ажет болан жадайда парафин йылан (жалбыз жапыратары, бйрек шайы, тікенек тамыры) шыны немесе металл ыдыста сатайды.
50. сімдік жиналымдарын дрілік шикізатты сатауды жалпы аидаларын сатай отырып, саталады.
51. Дрілік сімдік шикізаты нормативтік жат талаптарына сйкес мерзімдік баылауа жатады. алыпты бояуын, иісін жне сер ететін заттарыны талап етілетін млшерін жоалтан, сондай-а кгерген шптер, тамырлар, тамыр сабатары, тымдар, жемістер жарамсыз болады. амба зиянкестері болан кезде шикізатты заымдану дегейіне байланысты жарамсыз болып табылады немесе айта деу мен баылаудан кейін пайдаланады.
52. Сатау кезінде рамында жрек гликозидтері бар дрілік сімдік шикізатына ерекше назар аудару ажет. Олар шін сатауды анарлым ата мерзімдері белгіленген жне биологиялы белсенділігін айта баылау кзделген.
53. Улы жне кшті сер ететін дрілік сімдік шикізатын жеке й-жайда немесе лыпталан блек шкафта сатайды.
54. лшеніп оралан дрілік сімдікті дрілік сімдік шикізатын сатау ерекшеліктерін жне аптамада жне ттынушылара арналан дрілік затты олдану жніндегі нсаулыта (адатпа-осымша пара) крсетілген сатау шарттарын сатай отырып сатайды.
лшеніп оралмаан дрілік сімдік шикізаты ра (ылалдылы 50%-дан аспайды), жасы желдетілетін й-жайда, тыыз жабылан ыдыста саталады.
лшеніп оралмаан, рамында эфир майлары бар дрілік сімдік шикізаты жасы тыындалан ыдыста ошау саталады. рамында жрек гликозидтері бар дрілік сімдік шикізатын сатау биологиялы белсенділікке айта баылау туралы талаптарды сатай отырып жзеге асырылады.
лшеніп оралмаан, рамында улы заттары бар дрілік сімдік шикізаты жеке й-жайда немесе лыпталан блек шкафта саталады.
55. Ота аупі бар, жарылу аупі бар, жеіл ттанатын жне тез жаныш дрілік заттар жне араластыранда, ысылаанда жне жоары температураны серінен ттану жне жарылыс тудыратын осындыларды тзетін дрілік заттар оларды физикалы-химиялы жне ртке ауіпті асиеттері мен аптама сипатына сйкес бір-бірінен алы, ота тзімді абыралармен (алалармен) ошауланан й-жайлара (бліктерге) блінетін ойма й-жайларында біртектілік принципі бойынша саталады.
56. Жеіл ттанатын заттарды сатауа арналан жеке оймалар болмаан жадайда оларды крші й-жайлардан міндетті трде ошауланан жне рт ауіпсіздігі талаптарына сай келетін жалпы жанбайтын рылыстарда сатауа рсат беріледі. Бл й-жайлар сору-шыару желдеткіштерімен амтамасыз етіледі.
57. ртке аупі бар дрілік заттарды сатау баса дрілік заттардан блек жзеге асырылады.
Ота аупі бар жне жарылу аупі бар дрілік заттарды сатауа арналан й-жайлар жанбайтын жне орныты срелермен жне тырлармен амтамасыз етіледі. Жеіл ттаныш жне тез жаныш сйытытарды ені кемінде 0,7 метр жне биіктігі кемінде 1,2 метр есіктері бар осымша салынан жанбайтын шкафтарда сатауа рсат беріледі.
Тез ттанатын дрілік заттарды сйытытарды ыдыстардан булануыны алдын алу шін тыыз жабылан, берік, шыны немесе металл ыдыста сатайды.
Жарылу аупі бар дрілік заттарды сатау кезінде оларды шамен ластануына арсы шараларды абылдау ажет.
58. Жеіл ттанатын сйытытар баса топтардан блек имаратта шыны немесе металл ыдыста ошау саталады.
59. ндірістік сатау й-жайларында жеіл ттаныш жне тез жаныш сйытарды арнайы металл жшікте жылыту аспаптары мен шыатын жерлерден ошау жалпы 3 килограмнан аспайтын млшерде сатауа рсат етіледі.
60. Жеіл ттаныш сйытарды сатауа арналан контейнерлер шыныдан немесе металдан жасалады, сйыты шып кетуін болдырмау шін олар апатармен тыыз жабылады. Жеіл ттаныш жне жаныш заттарды ашы контейнерлерде жне баса материалдардан жасалан контейнерлерде сатауа болмайды.
61. Жеіл ттаныш жне жаныш сйытар толтырылан бтелкелерді, баллондар мен баса да ірі сыйымдылытарды соылардан орайтын ыдыста баллон тырларда бір атарда сатайды.
Оларды р трлі тсеу материалдарын пайдалана отырып, биіктігі бойынша бірнеше атарда сатауа жол берілмейді. Крсетілген дрілік заттарды жылыту аспаптарында сатауа жол берілмейді. Среден немесе штабельден жылыту элементіне дейінгі араашыты 1 м-ден кем болмауы тиіс.
Жмыс орындарында бл заттарды тыыз жабылан контейнерлерде ауысымды ажеттіліктен аспайтын млшерде сатайды.
62. Жеіл ттаныш жне жаныш дрілік заттарды:
1) толтыру дегейі клемні 90 пайызынан аспайтын лы толтырылан контейнерде сатауа болмайды. Yлкен млшердегі спирттер клемні 95 пайызынан аспайтындай етіп толтырылатын металл ыдыстарда саталады;
2) минералды ышылдармен (ккірт, азот жне баса ышылдармен), тыыздалан жне сйытылан газдармен, жеіл жанатын заттармен, сондай-а органикалы заттармен осыланда жарылыш аупі бар оспалар (калий хлораты, калий перманганаты) беретін органикалы емес тздармен бірге сатауа болмайды.
63. Жаныш жне жарылыш аупі бар заттар алы абатты сыйымдылытарда (бтелкелерде, банкілерде, барабандарда) саталуы тиіс, ажет болан жадайда тыындара парафин йылады.
64. Медициналы эфир мен наркоза арналан эфирді фабрикалы аптамада, араы салын жерде, отпен жылыту аспаптарынан алыста сатайды.
65. Кальций гипохлориді жанбайды, біра сйы май трізді органикалы німдермен байланысан кезде оларды жануына келуі ммкін, ал аммиакпен жне аммоний тздарымен байланысан кезде жарылуа келуі ммкін, сондытан оны сатау сипатталан асиеттері ескеріле отырып, ошау жзеге асырылады.
66. Жеіл ттаныш сйытарды сатау кезінде контейнерлерді жай-кйін, оларды тмшалануы мен дрыстыын траты баылап отыру керек. Бастапы аптаманы бзыланы аныталан жадайда ондаы зат дереу баса ыдыса айта йылады.
67. Жеіл ттаныш сйытардан босаан ыдысты біраз уаыт жасы желдетілген й-жайда немесе кшеде ашы алдыран жн.
68. Жарылыш аупі бар дрілік заттара жарылыс пайда болуына бейім дрілік заттар жатады.
Жарылыш аупі бар дрілік заттарды ошау оймада ртке арсы абыралармен жне бліктермен блінген арнайы й-жайларда (бліктерде), тыыз жабылан контейнерлерде сатайды.
69. Жарылыш аупі бар дрілік заттарды сатаан кезде оларды жарылуын туызуы ммкін шамен ластануына арсы шараларды олдану ажет.
70. лшеніп оралмаан калий перманганатын арнаулы бліктерде, аылтыр контейнерлерде, жмыс орындарында - тыындары сртілген штангластарда, баса органикалы заттардан блек сатайды.
Калий перманганатын ккіртпен, органикалы майлармен, эфирлермен, спиртпен, глицеринмен, органикалы ышылдармен жне органикалы заттармен, сондай-а жеіл ттаныш жне жаныш заттармен бірге сатауа болмайды.
71. лшеп оралмаан нитроглицерин ерітіндісін шаын, жасы тыындалан шыны немесе металл контейнерлерде оттан алыс, саты шараларын сатай отырып салын, араы жерде сатайды. Нитроглицеринмен жмысты теріге тигенде улануды жне нитроглицерин тгілгенде туындайтын жарылысты болдырмау масатында ерекше сатыпен жргізу ажет. Нитроглицерин сілкуден, соудан жне спирт ерітінділерін тгуден жарылуа келуі ммкін. Нитроглицерині бар ыдысты жылжытуды жне осы препаратты лшеуді нитроглицеринні тгілуіне жне булануына, сондай-а оны теріге тиіп кетуіне жол бермейтін ерекше жадайларды жзеге асыру ажет.
72. Эфирді сатаан жадайда (сіресе ауа кірген жадайда) сілкігенде, рыланда, йкелгенде немесе температура артан жадайда жарылыс туызуы ммкін пероксидтер алыптасады, сондытан жарылуа жол бермеу масатында эфирмен жмыс істеу ерекше сатыпен жргізіледі.
73. Жарылыш аупі жне жаныш аупі бар заттарды ышылдармен жне сілтілік заттармен бірге сатауа болмайды.
74. Азот жне ккірт ышылдарын сатаан кезде оларды аашпен, сабанмен жне баса органикалы заттармен жанасуына жол бермейтін шаралар абылданады.
75. Жарылыш аупі жне жаныш аупі бар заттарды сатау й-жайларына керосин шамдармен жне балауыздармен кіруге жол берілмейді. Электр шамдарын ана пайдалануа болады.
76. Оттегі жне жаныш газдары бар баллондарды бірге сатауа, сондай-а бл баллондарды материалды блмелер мен дріхана оймаларында сатауа болмайды.
77. Оттегі мен жаныш газдары бар баллондарды жылу кздерінен, олара май мен баса да майлы заттарды тсуінен орайды жне ошауландырылан й-жайларда немесе жабы алаларда сатайды.
78. Медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника физикалы жне физикалы-химиялы асиеттеріне арай мынадай топтара блінеді:
1) резеке бйымдары;
2) пластмассадан жасалан бйымдар;
3) тау, тігу жне осалы ралдары;
4) кзге салынатын жне оны тзейтін линзалар;
5) медициналы аспаптар, рылылар, аспаптар, аппаратура.
79. Сатау й-жайларында резеке бйымдарды сапасын сатау шін мынадай шарттарды сатау ажет:
1) кебуден, згеруден жне трін згертуден сатау шін ауаны салыстырмалы ылалдылыын кемінде 65 пайызда стау;
2) мынадай химиялы заттарды: йодты, хлороформны, хлорлы аммонийді, лизолды, формалинні, ышылдарды, органикалы ерітінділерді, майлайтын майларды, сілтілерді, дезинфекциялайтын ралдарды, нафталинні серінен ошаулау;
3) жарытан, сіресе тікелей кн сулесінен орау;
4) ауаны жоары (+20⁰С-дан астам) жне тмен (0⁰С-ден тмен) температурасынан орау;
5) ауа аынынан (тпе желден, механикалы желдетуден) орау;
6) механикалы блінуден (оны ішінде жаншылудан, иілуден, оралудан, созылудан жне таы басадан орау ажет.
80. Резеке бйымдарды жекелеген трлерін сатауда мынадай ерекшеліктер ескеріле отырып, жзеге асырылады:
1) медициналы техниканы жиынтыына кіретін, алынатын резеке бліктері медициналы техника аптамасыны ттастыы бзылмай баса блшектерден оларды блек алу ммкін болан жадайда баса материалдан жасалан бліктерден блек саталады;
2) атмосфералы факторларды ерекше сезінгіш бйымдарды (созылыш катетерлер, буждар, олаптар, саусаа кигіштер, резеке бинттер, резеке тыындар) блек й-жайларда тыыз жабылан ораптарда сатайды;
3) резекеленген матаны (бір жаты жне екі жаты) арнаулы тырлара ілінген рулондарда клбеу кйде сатайды. Резекеленген матаны срелерде, паллеті бар срелерде бес атардан асырмай жатызылан кйде сатауа болады;
4) созылыш лак бйымдарын (катетерлерді, буждарды, сгілерді) резекеге араанда ра й-жайда сатайды. Ескіру белгісі стігі абатыны жмсаруы жне желіміні ашылуы болып табылады. Мндай бйымдар жарамсыз деп танылады.
81. Дріхана оймаларыны сатау й-жайларында (айматарында) резеке бйымдарды зауыт аптамасында сатауа болады.
82. Пластмасс бйымдары ашы от жанбайтын, шатын заттарды булары жо, желдетілетін, араы, ра й-жайларда, жылыту жйесінен бір метрден кем емес ашытыта саталады. Электр ралдары мен ажыратыштар шына арсы (ртке арсы) болып дайындалады. Целлофан, целлулоидты, аминопласт бйымдары саталатын й-жайларда ауаны салыстырмалы ылалдыы 65 пайыздан аспауы тиіс.
83. Кзге салынатын жне оны тзейтін линзаларды сатау нормативтік-техникалы жатта, медициналы олдану жніндегі нсаулыта крсетілген жадайларда ттыну аптамасында жзеге асырылады.
84. Тау ралдарын ра, желдетілетін й-жайда тазалыты сатай отырып шкафтарда, жшіктерде, срелерде, паллеттері бар срелерде жне тырларда сатайды.
Зарарсыздандырылан тау материалдары (бинттер, дке салфеткалар, мата) зауытты ыдыста блінбеген алашы аптамада саталады.
Зарарсыздандырылмаан тау материалы зауыт ыдысында немесе тыыз ааза апталан трде саталады.
85. Медициналы ралдар, рылылар, аспаптар жылытылатын ра й-жайларда блме температурасында саталады. Сатау й-жайларындаы температура мен ауаны салыстырмалы ылалдылыы крт ауытымауы ажет. Салыстырмалы ауа ылалдылыы 60 пайыздан аспауа тиіс. Ылалдылыы жоары климатты айматарда сатау й-жайындаы салыстырмалы ауа ылалдылыына 70 пайыза дейін рсат етіледі.
86. Дріхана йымдарында, медициналы масаттаы бйымдар мен медициналы техника дкендерінде:
медициналы аспаптар атаулары бойынша жшіктерде, шкафтарда, апатары бар ораптарда оларда саталан ралдарды атаулары крсетіле отырып саталады;
мыс, жез, нейзельбер жне алайыдан жасаландарды оспаанда коррозияа арсы майлаусыз алынан медициналы аспаптар мен металл бйымдарын вазелинні жа абатымен немесе зге жапа материалымен майлайды. Медициналы аспаптарда оларды арау, срту, майлау жне тазалау кезінде коррозияны пайда болуына жол бермеу шін оларды оралмаан жне дымыл олмен стауа болмайды. Барлы жмысты ралды дке салфеткамен, пинцетпен стап жргізу ажет. Майланан ралдар жа парафинирленген ааза оралып саталады;
кесетін ралдарды (скальпельдер, пышатар) тотыу мен тпей алуды болдырмау шін жшіктерді немесе пеналдарды арнаулы яшытар салып сатайды;
аптамасыз саталатын аспаптар механикалы блінуден оралуы керек, ал ткір кесетін детальдар ааза оралып іргелес заттарды жанасуынан оралуа тиіс;
металл бйымдарын суы жерден жылы жерге ауыстыранда оларды сатау шін деуді (срту, майлау) жне орналастыруды аспаптар «кепкеннен» кейін жргізу ажет;
боялан металл бйымдарында тот басу пайда болан жадайда олар алынып тасталады, ал бйым айта боялады;
кміс жне нейзильберлі аспаптарды стігі жаы арайан жадайда резекемен, ккіртпен жне ккірті бар оспалармен бірге сатауа жол берілмейді;
металл медициналы аспаптарды бір біріні стінде, сондай-а резеке бйымдары оларды ажырамас блігі болып табылатын жадайларды оспаанда, дрілік заттармен жне резеке бйымдармен бірге сатауа болмайды.