Дріс №14. Тозуа тзімді материалдар балымасымен беріктендіруші деу

Машина блшектерін беттік беріктендіруді тиімді дістеріні бірі пайдаланулы асиеттері жоары материалдарды балымасын ю. Бл діс немді, йткені балыма тек арынды ажалу жадайында жмыс істейтін беттерге ана йылады, детте баытылан материалды массасы бкіл блшекті массасыны азана лесін райды.

Беріктендірілген блшектерді шыдам мерзімі балытылып йылан материалды асиеттерімен аныталады, сондытан жабыстырылатын материал немесе орытпа блшекті пайдалану шартын жне олданылатын балыма ю дісін ескере тадалады.

Баытылып йылатын материалдарды мына топтары кп олданылады:

1) марганецпен, хроммен, никельмен, вольфраммен, молибденмен оспаланан болаттар;

2) вольфрамды, молбиденді темір негізіндегі орытпалар шойындар жне рамында хромы, вольфрамы, кобальты, молибдені кп орытпалар;

3) вольфрам, кобальт, никель негізіндегі орытпалар

Е кп тараан оспаланан болат сымды (ГОСТ 10543-63) механикаландырылан электрдоалы балытып ю. Тозуа тзімділігі мен коррозияа тзімділігін арттыру шін жиі хромы кп Св-10х13, Св -0,8х14ГТ, Св-10х17Т маркалы сымдар олданылады.

ол-доалы жне газбен балыма ю кезінде абразивтік ажалу шартында жмыс істейтін блшектерді беріктендіру шін жылулы деусіз HRC 57-63 аттылытарын амтамасыз ететін Т590, Т620, БХ-2, 13КН маркалы электродтарды пайдалану сынылады.

Балымы ю жмыстарыны німділігі мен сапасы электрод сымны орнына металл таспаны пайдалананда маызды жоарылайды. 7Х15ГС жне 43 маркалы таспалар балыма йылан металды НRС 45-53 аттылыын амтамасыз етеді жне абразивтік ажалу шартында жмыс істейтін блшектерді тзімділігін арттыруда зін жасы крсететі.

Беріктерндіру шін кбіне сормайт №1 (ЦС-1), сормайт №2 (ЦС-2) сталинит жне Висхом-9 оспалары олданылады.

Сормайт №1 (рамы 25-31% Сr, 3-5% Ni) абразивтік ажалу шартында соысыз кшсалма кезінде жмыс істейтін блшектерді беріктендіру шін сынылады. Сормайт №2 (рамы 13-17% Сr, 1,3-2,2 %Ni) ттырлыы жоары, сондытан соылы кшсалма кезінде жмыс істейтін блшектерді беріктендіруге сынылады. ЦС-1 электроды баытылып йылан бетті аттылыы НRC 48-54, ал ЦС-2-ні аттылыы НRC 39-45. ЦС-2 абатты кейін шынытырумен аттылыын НRC 56-60 жеткізуге болады.

Тйіршіктелген атты орытпалар Сталинит пен Висхом-9 бір немесе бірнеше металдарды кміртекпен механикалы оспасы болып табылады. Бндай балыма юды ол электродоалы пісірумен жасайды, ол шін блшекті бетін ыздырылан бураны жа абатымен жне орытпа шихтасы абатымен жабады. Кмір электродты иреледетіп озай отырып шихтаны негізгі металмен байланысуын амтамасыз етеді. Балытылан абатты аттылыы жоары боландытан (HRC 52-62) бндай балыма юды кейіннен механикалы деуді ажет етпейтін блшектер шін пайдаланады.

Білік блшектеріні жмысшы беттеріне а шойынны тозуа тзімді абатын йкелей балыма юды болашаы зор. Балыма ю шін мынандай рамдаы а шойын жоасы пайдаланылады (%): 2,63 С, 1,05 Si, 0,04 Сr, 0,5 Мn, 0,11 Р, 0,11 S. Зерттеулер а шойынны балыттылан абатыны тозуа тзімділігі шынытырылан болат 45-тікінен жоары екенін крсетті.

Вольфрам, кобальт жне никель негізіндегі орытпалар соылы кшсалма, жоары ысым жне температура жне коррозия жадайында жмыс істейтін блшектерді беріктендіруге олданылады. Болашаы бар орытпалар релит ТЗ, вокар. Релит ТЗ оспаланан вольфрам карбидіне жатады. рамы: 95,5-96% вольфрам, 3,8-4,2% байланысан кміртек, 0,2% кп емес баса оспалар. Бл орытпа газ жандырышымен балытылады.

Вокар – тйіршіктелген атты орытпа. Тйірлеріні лшемдері 1-3 мм химиялы рамы: 9-10% С, 85-87 W, 3% дейін Si, 2% дейін е. Вокар электрдоалы пісіріліп балытылады.

В2К жне ВЗК стеллиттері кобальт негізідегі оспаланан орытпалар. Олар тозуа тзімділігіні жоарылыымен, жоарылатылан ттырлыымен сипатталады жне жоары температурада арынды ажалатын блшектерді беріктендіруге олданылады. Блар электрдоалы жне газбен пісірумен балытылады.

Стиллиттреге никель негізііндегі оспаланан орытпалар ВХН1 жне ВХН2 да жатады. Бл орытпалар жоары температурада за уаыт жмыс істейтін блшектерді беріктендіруге олданылады.

Беттік беріктендіру дістерін енгізу блшектерді пайдаланулы сипаттамаларын маызды жоарылатуа ммкіндік береді.

Беріктендіру дісін тадау блшекті рылымымен, оны пайдалану сипатымен, ндіріс ерекшеліктерімен, сондай-а олданылатын материалды нына, беріктендіру процесіні німділігіне, ндірістік топтамасына жне мір затыына туелді техника-экономикалы крсеткіштерімен аныталады. детте, технологиялы процесті енгізуді экономикалы тиімділігі блшекті зіндік ныны тмендеуімен бааланады. Ол мына формулармен аныталады.

(14.1)