Frqsizlik yrilri

Faydallq funksiyasnn xüsusiyytlrindn bhs edrkn axrnc xüsusiyyt gör mtlrin çox kiçik vahidlr bölün bilcyi v bir-birlri il davaml olaraq vzln bilcyini bir frziyy kimi ifad etmidik. Bunu frqsizlik yrilrini ld etmk üçün birinci frziyy olaraq nzr alacq.

Digr trfdn, yen mt toplusunun "n" sayda mhdud mtlrdn meydana gldiyini, ancaq biz tqdiqatlarda iki dyinlrdn istifad etdiyimiz üçün frqsizlik yrilrini ld etmk üçün d yalnz iki mt arasnda tdqiqat aparacaq. Yni ikinci frziyymiz mt saynn iki (X, Y mtlrind istehlak edildiyi) olduudur.

ndi is istehlakçnn X v Y mtlrindn istehlak etdiyi miqdarlar koordinat xttlrind göstrk v yen istehlakçnn hr iki mtnin istehlakndan ld etdiyi ümumi faydall hesablaya bildiyimizi frz edirik (Burada faydalln miqdar nzriyysindn istifad etdiyimiz aydndr).

mtlrin, sonsuz kiçik miqdarlarda bir-birlri il vz oluna bilcyini frz etdiyimiz gör, bu nöqtlri sonsuz miqdarda artrmaq mümkündür. Bu nöqtlri birldirdiyimiz zaman ld etdiyimiz yriy frqsizlik ya da etinaszlq yrisi adn veririk. Bu yri üzrindki A v B kimi iki nöqtnin tmsil etdiyi mt bölgüsü istehlakçya, trif gör eyni ümumi faydallq verdiyi üçün bu yriy brabr faydallq, digr trfdn is A v B vziyytlrinin istehlakçnn ümümi faydall baxmndan frqsiz olduu üçün d frqsizlik yrisi adn veririk.

Baqa cür ifad etsk, frqsizlik yrisi, istehlakçya müyyn bir ümumi faydallq tmin edn iki mtnin müxtlif istehlak bölgülrini göstrn nöqtlrin hndsi yeridir.

Frqsizlik yrilrinin Xüsusiyytlri

Frqsizlik yrilrinin, faydallq funksiyasnn xüsusiyytlri nzr alnmaqla qbul olunan be xüsusiyyti vardr:

· Frqsizlik yrisi üzrindki hr nöqt, isehlakçya eyni ümumi faydallq tmin edn istehlak bölgülrini göstrir.

· mt müstvisinin hr nöqtsindn bir frqsizlik yrisi keçr v frqli frqsizlik yrilri arasnda ordinat nöqtsindn (sfr nöqtsindn) n uzaqda olan n yüksk faydallq tmin edr.

· Frqsizlik yrilri sla bir-birini ksmzlr.

· Frqsizlik yrilri mnfi (neqativ-azalan) meyllilikddir.

· Frqsizlik yrilri ordinat nöqtsin gör xaric knar yrillrdir.

Mt müstvisinin hr nöqtsindn bir frqsizlik yrisi keçr v frqli frqsizlik yrilri arasnda ordinat nöqtsindn (sfr nöqtsindn) n uzaqda olan n yüksk faydallq tmin edr.

Faydallq funksiyasnn birinci xüsusiyyti, yni ümumi faydalln istehlak ediln mtlrin artan v davaml bir funksiyas olduu xüsusiyyti frqsizlik yrilrinin ikinci xüsusiyytini açqlamaqdadr. Buna gör d, XY müstvisinin hr nöqtsindn bir frqsizlik yrisi keçr v bu yrilr sfr nöqtsindn uzaqladqca daha yüksk mcmu faydan tmsil edrlr.

stehlakç istehlak etdiyi mt miqdarn artrd vaxt daha yüksk faydallq ld etdiyi üçün A nöqtsinin sa yuxarsnda qalan ADCB sahsindki hr nöqt, A nöqtsin gör daha çox istehlak miqdarn göstrrir. Yni C, B v D nöqtlrind ld ediln ümumi faydalln hr biri A nöqtsindki ümumi faydadan çoxdur. Bu sbbdn, iki frqli mt müstvisini ifad edn i v ii frqsizlik yrilrindn arasnda daha yüksk istehlak miqdarn v ümumi faydall göstrn ii frqsizlik yrisi daha az istehlak miqdarn v ümumi faydall göstrn i yrisin paralel qaydada sa trfd yerlir v sfr nöqtsindn daha uzaqdadr.