BAI II MUA RÔI NC
Trc hêt chung ta th tim hiêu mua rôi nc la gi?
Mua rôi nc la môt hinh thc nghê thuât sân khâu co t lâu i. Mua rôi phôi hp ky thuât va nghê thuât tao hinh con rôi vi ky thuât va nghê thuât iêu khiên con rôi. Con rôi la phng tiên chu yêu trong nghê thuât mua rôi, no thê hiên trên sân khâu tri tng tng phong phu cua con ngi vê thc tê khach quan. Khan gia thng không nhin thây diên viên iêu khiên con rôi. Mua rôi phuc vu moi tâng lp nhân dân, moi la tuôi, c biêt la tre em.
Mua rôi nc la môt hinh thc nghê thuât sân khâu c san cua Viêt Nam. Sân khâu biêu diên cua con rôi la mt nc ao, hô hay môt bê nc rông. Con rôi c lam bng gô hay chât liêu không thâm nc. Buông cua diên viên ng gia hô hay môt phia cua b hô. Trc mt diên viên iêu khiên co môt tâm man che, ng trong nhin ra thây ro con rôi va khan gia nhng khan gia t ngoai nhin vao thi không nhin thây diên viên. Diên viên iêu khiên ng di nc, cho ca hai tay xuông nc qua man che lam cho con rôi hoat ông bng hê thông dây hoc nhng chiêc sao dai khoang hai, ba met. Nc che cac loai sao, dây va thiêt bi iêu khiên.
Nôi dung cac v mua rôi nc thng phan anh cuôc sông, sinh hoat nông thôn Viêt Nam, thê hiên c m cua ngi dân Viêt Nam.
Chng han nh v “Cao bt vit”. Chung ta hay hinh dung ra canh mt nc trên môt chiêc ao lang. Hai v chông ngi chn vit i ra cung vi môt con cho va môt an vit. an vit bi trên mt ao. V chông ông chn vit bt cua. Môt con cao chay ên, cho uôi theo cao, cao tha vit chay khp mt ao rôi treo lên cây. Cuôi cung ông ba cu va cho uôi c cao, cu c con vit…
Nghê thuât mua rôi nc Viêt Nam bt nguôn t tro chi cua nhân dân lao ông Viêt Nam. Môt sô di tich vn hoa tim c cho thây rng mua rôi nc xuât hiên t thi nha Ly khoang thê ky XI vung Sn Tây (nay thuôc tinh Ha Sn Binh), ni co nhiêu iêu kiên biêu diên mua rôi nc. Luc âu, ây chi la tro chi trong môt gia inh hay vai gia inh vi nhau. Sau o mua rôi nc c biêt ên khp ni, phat triên rc r nhât vao thi nha Trân khoang thê ky XIII – XIV. Tiêc la trong nhiêu thi ky lich s, mua rôi nc a không c chu y ên nên môt sô ni truyên thông mua rôi nc dân tôc bi mât i. Trong nhng nm gân ây, nghê thuât mua rôi nc ang c dân dân phuc hôi va phat triên.
Nghê thuât mua rôi nc hoat ông thanh tng ôi, tng oan. Nôi tiêng nhât la cac oan mua rôi nc Thai Binh, Ha Sn Binh, Ha Nam Ninh. Thi gian va qua oan mua rôi nc Viêt Nam a biêu diên thanh công tai nhiêu nc, nhât la môt sô nc Tây Âu, ni co nhiêu Viêt kiêu sinh sông.
ôi vi thê gii, mua rôi nc Viêt Nam la môt ong gop ôc ao va ây sang tao vao kho tang nghê thuât sân khâu cua nhân loai.
T MI
| mua rôi | кукла, марионетка (тж. con rôi) театр кукол |
| mua rôi nc lâu i | театр кукол на воде древний, многовековый, давний |
| t lâu i | испокон веков |
| phôi hp | сочетать(ся), координировать |
| tng tng tri tng tng | [мысленно] представлять себе, воображать, фантазировать воображение, фантазия |
| diên viên | артист, актер |
| tâng lp | слой (социальный) |
| tâng lp nhân dân | слои населения |
| la tuôi | возраст; поколение |
| c sc | самобытный, своеобразный |
| ao | пруд |
| bê nc | водоем, бассейн, резервуар |
| thâm | впитываться (во что-л.), пропитать(ся), впитывать [в себя]; промокать; промокаемый |
| không thâm nc | водонепроницаемый |
| dây | веревка, бечевка, шнур |
| sao | шест, жердь |
| sinh hoat | условия жизни, жизнь, быт |
| cao | лиса |
| an | стая, стадо, табун, рой |
| kêu lên | закричать |
| theo uôi | гнаться |
| treo | взбираться, карабкаться; влезать, залезать, лазить |
| uôi tha | прогонять нести, тащить в зубах; отпускать, выпускать |
| luc âu | в первое время, вначале, сначала |
| rc r | яркий; перен. блестящий,блистательный, зд. бурный |
| bi mât i | потеряться, утратиться |
| phuc hôi | восстанавливать(ся), возрождать(ся) |
| oan | труппа |
| thi gian va qua | в последнее (за последнее) время |
| thanh công | успешно завершиться, увенчаться успехом; успешный |
| Viêt kiêu | вьетнамцы (эмигранты), постоянно проживающие за границей |
| ong gop | делать вклад, вносить лепту; вклад, лепта |
| kho tang | кладовая, сокровищница |
Bai tâp 17. Tra li nhng câu hoi sau ây.
1. Mua rôi nc la gi?
2. Mua rôi phôi hp nhng gi?
3. Sân khâu biêu diên mua rôi nc nh thê nao?
4. Con rôi nc lam bng gi?
5. Anh / chi hay ta buông diên viên mua rôi nc.
6. Diên viên iêu khiên con rôi bng cach nao?
7. Nôi dung cac v mua rôi nc phan anh nhng gi?
8. Anh / chi hay kê lai nôi dung v “Cao bt vit”.
9. Nghê thuât mua rôi nc Viêt Nam xuât hiên khi nao? Phat triên rc r nhât vao thi gian nao?
10. Vi sao môt sô ni truyên thông mua rôi nc dân tôc a bi mât i?
11. Thi gian va qua oan mua rôi nc Viêt Nam a biêu diên thanh công âu?
12. Vi sao co thê noi mua rôi nc Viêt Nam la môt ong gop quan trong vao kho tang nghê thuât sân khâu cua nhân loai?
13. Viêt kiêu la ai? Hiên co bao nhiêu Viêt kiêu tai nc ngoai? nc nao?
Bai tâp 18. Dich viêt lai bai oc.
NG PHAP
...xuât hiên vung Sn Tây, ni co nhiêu iêu kiên biêu diên mua rôi nc.
Trong tiêng Viêt co nhng oan câu m rông cho môt t (hay cum t – словосочетание) chi ia iêm hoc thi gian. oan câu m rông cho t chi ia iêm m âu bng t “ni”, con oan câu m rông cho t chi thi gian m âu bng t “khi”. Vi du: Chung tôi a i thm Huê, ni con gi lai c nhiêu công trinh kiên truc co gia tri thuôc thi nha Nguyên. Chung tôi gp nhau lân âu tiên vao mua he nm 1995, khitôi va mi ra trng.
Bai tâp 19. Kêt hp hai câu cho trc thanh môt câu rôi dich ra tiêng Nga.
Mâu:Chung tôi a i thm Huê. Huê con gi lai c nhiêu công trinh kiên truc co gia tri thuôc nha Nguyên. =>Chung tôi a i thm Huê, ni con gi lai c nhiêu công trinh kiên truc co gia tri thuôc nha Nguyên..
1. Anh ây cho chung tôi xem nhng bc anh chup canh b biên Vung Tâu. ây ngi ta khai thac dâu la. 2. Tôi nh mai buôi binh minh hôm ây. Vao luc o trc mt chung tôi hiên ra canh vinh Ha Long di nhng tia nng mt tri âu tiên. 3. oan ai biêu muôn i thm thanh phô trên sông Neva. ây co nhiêu công trinh kiên truc, di tich lich s, bao tang nôi tiêng thê gii. 4. Cuôn sach gii thiêu lich s Viêt Nam, thi ky âu thê ky XVII. Luc o Thiên Chua giao bt âu c a vao Viêt Nam. 5. Trong chuyên tham quan thanh phô ây, chung tôi sông khach san gân trung tâm thanh phô. o co nhng khu buôn ban sâm uât. 6. Chung tôi ên Ha Nôi vao thang 11. Vao thi gian nay nhng t gio mua ông bc âu tiên bao mua ông ti gân. 7. Anh ây kê cho chung tôi nghe vê miên ông bng sông Cu Long. ây co nhng canh ông phi nhiêu co bay thng canh, nhng vn cây n qua bôn mua xanh tôt. 8. Cô không bao gi quên c cai buôi chiêu mua thu nm ây. Hôm o hai ngi chi gp nhau trong vai phut rôi chia tay nhau mai mai. 9. Chung tôi nhât inh se ên thm lai trai Artek. ây mi nm vê trc chung tôi a sông nhng ngay he thât ep. 10. Cô hay nhc ên nhng ngay thc tâp s pham. Luc o lân âu tiên trong i cô ng giang bai trc hoc sinh.
Bai tâp 20. Dich ra tiêng Viêt.
1. Недалеко от этой станции находится деревня, где я родился и вырос. 2. Я хорошо помню то утро, когда я покинул этот городок. 3. Мы вошли в сад, где все деревья были в цвету (n hoa). 4. Мой друг рассказал мне о городе на берегу Дуная, где прошли его студенческие годы. 5. Я часто вспоминаю то воскресенье, когда мы вместе ездили за город. 6. Все смотрели на тот берег реки, где дети пели и танцевали у костра. 7. Я никогда не забуду тот осенний вечер, когда я ее увидел в последний раз. 8. Он не раз приезжал в тот южный город, где он провел счастливые годы молодости (nhng nm tuôi tre). 9. Нам надолго запомнились те летние дни, когда мы вместе работали в студенческом стройотряде. 10. Они вошли в большую, светлую комнату, где их уже ждали.
Bai tâp 21 (lam trong lp di s hng dân cua giao viên). Dich ra tiêng Nga nhng oan trich trong t iên Viêt – Viêt.
I. ...ky thuât va nghê thuât iêu khiên con rôi.
iêu khiên – lam cho qua trinh hoat ông diên ra ung quy luât, ungquy tc: iêu khiên may. iêu khiên con tau vu tru. Trong tai (судья) iêu khiên trân âu (матч, состязание).
II. Khan gia thng không nhin thây diên viên iêu khiên con rôi.
Diên viên – ngi thê hiên biêu diên nghê thuât trên sân khâu hay man anh: Diên viên cai lng. Diên viên iên anh.
III. Sân khâu biêu diên cua con rôi la mt nc ao.
Ao – chô ao sâu xuông ât ê gi nc nuôi ca, trông rau v.v.: Ao rau muông.
Ta vê ta tm ao ta
Du trong du uc (мутный), ao nha vân hn.
(tuc ng)
IV. Nôi dung … thng phan anh cuôc sông, sinh hoat nông thôn Viêt Nam.
Sinh hoat – nhng hoat ông thuôc vê i sông hang ngay cua môtngi hay môt công ông(община) ngi (noi khai quat): Sinh hoat vât chât va tinh thân. Sinh hoat gia inh.
II. ...mua rôi nc Viêt Nam la môt ong gop ôc ao va ây sang tao.
ong gop – gop phân vao công viêc chung (noi khai quat): ong gop phân minh vao công cuôc xây dng ât nc. Co nhiêu y kiên ong gop.
Bai tâp 22. Nghe lai bai oc qua bng ghi âm va viêt theo.
Bai tâp 23. Ghi cac câu trong bng ghi âm va dich ra tiêng Nga.
Bai tâp 24. Phân biêt nghia ba t “muôn” 1) хотеть, 2) того и гляди, вот-вот, “th”, (пробовать) va “inh” (намереваться, собираться). Dich ra tiêng Nga.
1. Anh ôm a môt tuân nay, chng muôn n gi ca. 2. Tôi bi mât chia khoa phong, th m bng chia khoa khac nhng không c. 3. Chung tôi inh he nay ra biên nghi mat. 4. Câu th hoi Tiên xem, co thê câu ây biêt. 5. Cô ây muôn c ngôi môt minh, không muôn tiêp xuc vi ai ca. 6. Anh th nh lai xem co ung câu chuyên xây ra nh vây không? 7. Câu inh bao gi mi lây v? 8. Chung ta c th noi vi ông ây, chc la ông ây se ông y. 9. Tri nhiêu mây en qua, chc lai muôn ma. 10. Anh ây bc vao phong, inh noi vi chung tôi môt iêu gi o nhng sau lai thôi không noi na. 11. Nêu câu inh i vi chung minh thi nhanh lên! 12. Ba ây cam thây ngi muôn ôm nên a i nm.
Bai tâp 25. Ghi nh cac nghia khac nhau cua t “th”. Dich ra tiêng Nga.
1. Anh nêm th mon canh ca xem a u chua cha! 2. Trc khi oc ê ghi vao bng ghi âm, chung ta phai oc th môt lân. 3. Cô lam n cho tôi i th ôi giây mâu nâu kia! 4. Nha may ô tô co môt khu vc rât rông ê th cac loai xe mi. 5. Trng ta mi c cung câp thiêt bi hoc tiêng, ky s Sidorov ang cho thiêt bi hoat ông th. 6. Trong khi kham sc khoe, môt trong nhng công viêc không thê thiêu c la th mau (кровь). 7. Ông giam ôc giao cho ngi ky s mi c nhân vao lam viêc cha chiêc may ê th trinh ô nghê nghiêp cua anh ta. 8. Viêc nay rât phc tap, nhng c ê tôi th lam xem sao.
Bai tâp 26. Kêt hp n vi trong côt A vi n vi trong cac côt I, II, III ê tao thanh cac t va cum t.
| A | I | II | III | |
| my | canh | thuât | ông | |
| lâp | thanh | ban | tuôi | |
| nc | tang | hinh | trong | |
| quat | khai | to | ich | |
| hiên | nay | vât | bao | |
| mc | thc | gii | man | |
| ô | treo | ông | tiêng | |
| ky | bôt | a | thê | |
| tac | phâm | ng | nghi | |
| biêu | thiên | tiêu | khoa | |
| kiên | xây | truc | thanh | |
| nôi | quy | phân | tao | |
| hôi | inh | khc | hoa | |
| ôi | theo | trao | tiên | |
| vi | pham | hinh | ngoai | |
| bây | dip | trng | riêng | |
| cao | ng | si | tranh | |
| yêu | xin | chu | dân | |
| danh | sinh | ghi | hoa | |
| chiên | khang | tiêp | nôt | |
| lu | nghê | trao | ky | |
| ê | vân | hoi | luân | |
| kêt | y | phng | thuc | |
| sinh | hy | ca | biêu | |
| hng | hiên | dân | tiên |
Bai tâp 27 (lam trong phong hoc tiêng).
1. Nghe cac câu trong bng ghi âm va dich ra tiêng Nga.
2. Nghe cac câu tiêng Viêt va noi theo.
3.1. Nghe cac câu tiêng Nga va dich ra tiêng Viêt.
3.2. Nghe cac câu tiêng Viêt va noi theo.
BAI OC NHA
TRANH LANG HÔ
T ngay con it tuôi, tôi a thich nhng tranh ln, ga, chuôt, êch, tranh cây da, tranh tô n cua lang Hô. Môi lân Têt ên, ng trc nhng cai chiêu bay tranh lang Hô giai trên cac lê phô Ha Nôi, long tôi thâm thia môt nôi biêt n ôi vi nhng ngi nghê si tao hinh cua nhân dân. Ho a em vao cuôc sông môt cach nhin thuân phac, cang ngm cang thây am a, lanh manh, hom hinh va ti vui. Phai yêu mên cuôc i trông trot chn nuôi lm mi khc c nhng tranh ln ray co khoay âm dng rât co duyên, mi ve c nhng an ga con tng bng nh ca mua bên ga mai me.
Ky thuât tranh lang Hô a at ti s trang tri tinh tê: nhng bô tranh tô n ao mâu, quân hoa chanh nên en linh cua môt th mau en rât Viêt Nam. Mau en không pha bng thuôc ma luyên bng bôt than cua rm nêp, than cua coi chiêu va than cua la tre mua thu rung la. Cai mau trng iêp cung la môt s sang tao gop vao kho tang mau sc cua dân tôc trong hôi hoa. Mau trng ây cang ngm cang a nhin; nhng hat cat iêp trng nhâp nhanh muôn ngan hat phân lam tng thêm ve thâm thuy cua khuôn mt, tng thêm sinh sông cho dang ngi trong tranh.
NGUYÊN TUÂN
(Trich “Bên Hô va lang tranh”)
Chu giai:
- Lang Hô tc lang ông Hô thuôc huyên Thuân Thanh, tinh Ha Bc, môt lang co nghê lam tranh t lâu i. Môt bô tranh lang Hô co khoang 30 bc tranh khac nhau. Cac tranh nay khc vao ban gô va in nhiêu mau trên giây do. Hiên nay tranh lang Hô c nhiêu nc trên thê gii a thich.
- Nghê si tao hinh: ây chi nhng ngi sang tao ra nhng bc tranh.
- Thuân phac: hoan toan chât phac, môc mac.
- Tranh ln ray: tranh ve con ln ng bên bui ray. Ray la môt th cây a trông ni ât âm, gân giông nh cây so, dung lam thc n cho ln.
- Khoay âm dng: Khoay ve trên minh con ln, khoay hinh tron gia co net cong ch S chia hinh tron lam ôi.
- Tranh tô n: tranh ve nhng ngi con gai ep ang mua hoc thôi sao.
- Linh: môt th lua en bong.
- Mau trng iêp: mau trng do bôt lây vo iêp trôn lân vi hô loang nâu bng bôt gao nêp tao thanh.
Câu hoi gi y:
1. Tranh lang Hô thng ve nhng ê tai rât quen thuôc trong cuôc sông hng ngay lang quê Viêt Nam. Anh / chi hay kê tên môt vai bc tranh.
2. Tim nhng t noi ro long khâm phuc va biêt n cua tac gia ôi vi nhng ngi ve tranh. Tai sao tac gia lai biêt n nhng ngi sang tao ra cac tranh o?
3. Trong cac mau sc cua tranh, tac gia ca ngi nhng mau gi? Nhng mau o co gi khac thng?
4. Anh / chi co nhân xet gi vê cach t câu tac gia trong oan hai?
“HOANG T”
o ac âm thanh cua an bâu bng nhng thiêt bi iên t, ngi ta phat hiên kha nng phat âm cua chiêc an môt dây nay rât rông, vt hn môt sô nhac cu cô iên. No co thê phat ra cac âm thanh rât cao va rât trâm, co thê anh 45 âm môt luc nh hp âm hoc chi anh môt na âm thôi.
Âm thanh an ba bâu mêm mai uôn ln, co kha nng diên ta tinh cam ky diêu. Ngi ta goi no la “hoang t trong nhac cu”.
Câu hoi:
an bâu la nhac cu dân tôc cua Viêt Nam. o la an môt dây. Anh / chi con biêt nhng loai an dây nao khac? Chung co mây dây?