ЖИА, атеросклерозбен байланысты перифериялы антамырларыны аурулары, цереброваскуляры аурулар

Гиперлипедемиясы, семіздігі, ант диабеті немесе ЖИА-ы бар жаын тумаластар

Аз озалысты мір салты

Поликистозды анабезі синдромы

Эректильді дисфункция

• Зр ышылы алмасуыны бзылысы(гиперурикемия немесе подагра)

• йелдердегі менопаузалы кезе

Диагностикалы критерийлер

Негізгі белгісі: орталы(абдоминальды) типті семіздік – йелдердегі бел айналымы 80 см-ден жоары, ерлерде 94 см-ден жоары (европеоидтар шін). Сонымен атар, семіздік дрежесін жне жрек-антамыр асынуларыны дрежесін анытау шін дене массасыны индексін лшейді.

Дене массасыны типі ДМИ (кг/м²) осымша ауруларды ауіп дрежесі

Дене массасыны дефициті <18,5 Тмен(баса аурулар ауіптілігі артан)

Алыпты дене массасы 18,5—24,9 алыпты

Арты дене массасы 25,0—29,9 Артан

Семіздік I дрежесі 30,0—34,9 Жоары

Семіздік II дрежесі 35,0—39,9 те жоары

Семіздік III дрежесі 40 Шектен тыс жоары

осымша критерийлер:

АГ (А>140/90 мм с. б.)

ТAГ (триацилглицерин) дегейіні артуы>1,7 ммоль/л

ЖТЛП ХС млшеріні тмендеуі <1,03 ммоль/л ерлерде; <1,29 ммоль/л у йелдерде

ТТЛП ХС млшеріні артуы >3,0 ммоль/л

Ашарына гипергликемия (ашарына ан плазмасындаы глюкоза> 6,1 ммоль/л)

Глюкозаа толеранттылыты бзылуы — глюкозаа толеранттылы сынамасынан со 2 сааттан кейінгі ан плазмасындаы глюкоза г >7,8 и <11,1 ммоль/л аралыында.

Бір негізгі жне екі осымша критерий МС диагнозын растайды.

ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ

Емдеу тактикасы - дрігермен аныталады.

Семіздік себебі эндокриндік жне неврологиялы патологиялар болса – негізгі ауруды емдеу. Семіздікті емдеу шін препараттар (орлистат, сибутрамин, рибонамант жне басалар) немесе семіздікті хирургиялы емі дрігермен таайындалады.

Семіздікті барлы фомасында сынылады:

1. мір салтын згерту:

- белсенді режим;

- рационны калориялылыын тмендету: майлы, ттті, картоп таамадырн шектеу, жеміс-жидектерді кбейту;

- таматану блікті болуы ажет: жиі, аздаан порциялармен (кніне 5-6 рет);

Зін зі баылау – емделушіні абылданан таам рамын баалауа, дене салмаыны динамикасын баалауа йрету (айына 1 рет лшеу).

2. Емделушіні оыту:

- емделушіде дене салмаын тмендетуге мотивацияны алыптастыру;

- мір салтын уаытша емес, траты трде згерту;

Емделушіні дрыс таматануа йрету.

Негізгі дрі дрмектер тізімі: Семіздікпен байланысты ауруларды осылуы пайда болса (ЖИА, артериалды гипертензия, антты диабет, миокард инфаркты, инсульт жне т.б.) – тиісті хаттама бойынша жрдем.

Осымша дрі дрмектер тізімі: Семіздікпен байланысты ауруларды осылуы пайда болса (ЖИА, артериалды гипертензия, антты диабет, миокард инфаркты, инсульт жне т.б.) – тиісті хаттама бойынша жрдем.

Алдын алу шаралары:

1. Салауатты мір салтын стану;

2 Спортпен шылдану;

3. Ккніс пен жемістерді кбірек жеу;

Арты салма осаныызды байаан сттен бастап, спорт жне ауіпсіз диетаны кмегімен арытауа тырысу керек. Егер сері болмаса, дрігерге аралаыз.

Аритмияларды трлері . Негізгі себептері. Экстрасистолияны анытамасы . Классификациясы. Клиникалы кріністері . Жрекшелік экстрасистолияны диагностикасы жне емі. Болжамы. Диспансеризациясы.

Жрек аритмиялары – жректі электр импульсіні жиілігіні, жйелілігіні жне пайда болу кзіні патологиялы згерістерімен сипатталатын кй. алыпты жрек ыраы жйелігімен сипатталады жне жректі жиырылу жылдамдыы 1 мин.та 60 пен 90 арасында болады. Сонымен атар, жректі озу кзі синус тйіні болып табылады. ЭКГ-даы Р тісшесі мен QRS комплексіні арасындаы реттілік згермеген, PQ аралыыны затыы 0,12 с пен 0,20 с арасында болады жне RR аралытарыны арасындаы алшаты оны орташа затыынан ± 10% арты згермейді. Бл крсеткіштерден кез-келген ауыту жрек аритмияларына жатады.

Этиологиясы жне патогенезі. Кез-келлген жрек ауруы жрек аритмиясыны себебі бола алады. Жрек ыраы бзылуыны алуан трлі себептерін 3 топа блуге болады: 1. Миокардта рылымды жне метаболизмдік згерістер мен жрек ызметіні реттелуін бзатын іштен туа болан жне жре пайда болан аурулар. 2. Экстракардиальды патологиялы процестерде (нейрогендік, гуморальды, эндокриндік реттеуді згеруі, электролит алмасуыны, ышыл – негіз кйіні згеруі) жрек – тамыр жйесіні реттелуіні бзылуы: неврозда, психопатияда, вегетативтік дисфункция синдромында болатын психогендік серлер; ОНЖ мен вегетативтік нерв жйесі заымдананда болатын нейрогендік серлер; асазан – ішек жолы заымдананда (т тасы ауруы, диафрагма жарыы т.б.) байалатын рефлекторлы факторлар; эндокриндік жне зат алмасу ауруларында болатын серлер; интоксикацияларда жне т.б. болатын серлер. 3. Жрек ызметіні реттелуін бзатын физикалы жне химиялы серлер: кофеинге, никотинге, алкогольге т.б. асыра сезімталды; дрілерді аритмогендік серлері; гипоксия; гипо жне гипертермия; механикалы серлер (жараат, вибрация); иондаушы радиация, те жоары жиіліктегі электр алаы т.б.

Жрек аритмияларыны классификациясы : І. Импульс тзілуді бзылуы А. СА – тйіні автоматизміні бзылуы (номотопты аритмиялар):1. Синустік тахикардия 2. Синустік брадикардия. 3. Синустік аритмия 4. Синус тйіні лсіздігі синдромы Б. Эктопиялы орталытар автоматизміні басым болуынан туындайтын эктопиялы (гетеротопты) ритмдер: 1. Баяу (орнын басушы) сырып кету комплекстері мен ыратары: а) жрекшелік б) АВ – рамынан в) арыншалы 2. Тездетілген эктопиялы ритмдер (пароксизмальды емес тахикардиялар): а) жрекшелік.б) АВ – рамынан.в) арыншалы 3. Суправентрикулярлы ритм жетекшісіні кшпелілігі

В. озу толыныны айта ену механизмі басым боланнан туындайтын эктопиялы (гетеротопиялы) ритмдер:1. Экстрасистолия:а) жрекшелік ; б) АВ – рамынан ; в) арыншалы 2. Пароксизмальды тахикардия: а) жрекшелік; б) АВ – рамынан в) арыншалы 3. Жрекшелер дірілі 4. Жрекшелер жыбыры (фибрилляциясы) 5. арыншаларды дірілі мен жыбыры (фибрилляциясы)

ІІ ткізгіштікті бзылуы 1. Синоатриальды блокада 2. Жрекше ішілік (жрекше аралы) блокада 3. Атрио-вентрикулярлы блокада а) І дрежес б) ІІ дрежесі в) ІІІ дрежесі (толы АВ-блокада) 4. арыншаішілік блокадалар (Гис будасы тарматарыны блокадасы): а) бір тарма блокадасы ( монофасцикулярлы блокада) Б) екі тарма блокадасы ( бифасцикулярлы блокада) в) ш тарма блокадасы ( трифасцикулярлы блокада) 5. арыншалар асистолиясы 6. арыншаларды мезгілінен брын озу синдромы: а) Вольф – Паркинсон – Уайт (WPW) синдромы б) P-Q (R) аралыы ысаран синдром ІІІ Ритмні рама бзылыстары 1. Парасистолия 2. Шыар жер блокадасы бар эктопиялы ритмдер 3. Атриовентрикулярлы диссоциациялар

Экстрасистолия (ЭС) – жректі немесе оны бліктеріні мезгілінен брын озуы жне жиырылуы. Этиологиясы. Себептеріне арай экстрасистолияны функциональды, органикалы жне токсикалы трлерін бледі. Функциональды экстрасистолиялар гиперадренергиялы жне вагусты болып блінеді. Гиперадренергиялы экстрасистолия неврозда, эмоциональды стрес-терде, кейбір серлерге (кофеин, никотин) стеме сезімталды боланда туындайды. Вагусты немесе нейрорефлекторлы ЭС парасимпатикалы нерв жйесі тонусыны рефлекторлы ктерілгенінде пайда болады. Органикалы ЭС миокардтаы тере морфологиялы згерістер нтижесінде (ЖИА, АГ, жрек ааулары, миокардиттер, кардиомиопатиялар, ан айналысы жетіспеушілігі т.б.) туындайды. Улану текті эС ызба кйлерде, дигиталиспен улананда, маскнемдікте, антиаритмиялы препараттар серінен пайда болады.

Классификациясы 1. Эктопиялы оша орнына арай: арыншастілік жне арыншалы ЭС. 2. Экстрасистолия ошатарыны санына арай: монотопты жне политопты ЭС. 3. Экстрасистолияны тріне арай: моноформды жне полиформды ЭС. 4. Тыыздыына арай: бірен-саран, жптасан, топтасан ЭС жне тахикардия парок- сизмдері. 5. Кезеділігіне арай: спорадиялы жне жйелі ЭС. 6. Диастолада пайда болу мерзіміне арай: ерте, орташа2, кеш ЭС. 7. Жиілігіне арай: сирек, орташа жиілікті, жиі ЭС.

Клиникасы. Кбіне науас адам кеуде ішінде атты соыны сезеді, шалыс соу, жрек трып алан сияты сезімдер болады, бас айналуы, кеудені ауыруы, ентігу байалады. Пульсті тексергенде мезгілінен брын пайда болатын солылдар немесе кезекті пульсті тсіп алуы, сирегірек – пульс тапшылыы (дефицит) аныталады. Аускультацияда кезектен тыс лсіз тондар естіледі, одан белгілі бір зілістен кейін, экстрасистоладан кейінгі бірінші арыншалы комплекске сйкес келетін, жректі кшейген тондары естіледі. Функциональды экстрасистолалара тн белгілер: крініп тран органикалы патологияны болмауы, неврозды симптоматика белгілеріні болуы, ЭС-ны жйке тозуымен байланысыны болуы, вегетативтік нерв жйесі дисфункциясы белгілеріні болуы, функциональды экстрасистолаларды кш тскен кезде жойылып кетуі. Органикалы экстрасистолияларда органикалы ауруларды (ЖИА, ГА, жрек ааулары т.б.) белгілері болады.

Жрекшелік экстрасистолия – жрекшеде кезектен тыс пайда болан импульсті серінен жректі мезгілінен брын озуы. Жрекшелік экстрасистолияны ЭКГ-лы белгілері: 1. Р тісшесіні жне одан кейінгі QRST комплексіні мезгілінен брын кезектен тыс пайда болуы. 2. Экстрасистоладаы Р тісшесіні полярлыыны згеруі немесе деформациясы. 3. Синус тйінінен шыан QRST комплексіне сас згермеген арыншалы экстрасистолалы комплексті болуы. 4. Толы емес компенсаторлы зілісті болуы. Пайда болан орнына байланысты экстрасистолия р трлі болады. Жоары бліктен шыан экстрасистолиядаы Р тісшесі алыпты кйден онша згеше болмайды. Ортаы бліктен шыан экстрасистолиядаы Р тісшесі деформацияланан, тменгі бліктен шыан экстрасистолияда Р тісшесі теріс мнді болады. Сол жа жрекшеден шыан экстрасистолияда I, avL, V_5-6 тіркемелерінде теріс мнді Р тісшесі болады. О жа жрекшені тменгі жне ортаы блігінен шыан экстрасистолияда II, III, avF тіркемелерінде теріс мнді Р тісшесі болады, біра І стандартты тіркемеде – о мнді Р тісшесі болады.

Бгеттелген жрекше ЭС – бл жрекшеден шыатын, ЭКГ-да тек Р тісшесі болатын жне одан кейінгі экстрасистолалы арыншалы QRST комплексі болмайтын электросистолия.

Тек АВ– рамадан шыатын экстрасистола – АВ – рамасында орналасан автоматизмні гетеротопты ошаынан шыатын мезгілінен брын озуды нтижесінде пайда болатын кезектен тыс арыншалы комплекстер. АВ – рамасында пайда болан эктопиялы импульс екі баытта тарайды: жоарыдан тмен арыншаларды ткізгіш жйесі бойымен жне тменнен жоары (ретроградты) жрекшелер бойымен.

ЭКГ-лы белгілері: 1. ЭКГ-да кезектен тыс згермеген арыншалы QRS комплексіні пайда болуы. Ол синус тйінінен шыатын баса QRS комплексіне сас болады (абберация болмаан жадайда). 2. Экстрасистолалы QRS комплексінен кейін ІІ, ІІІ, avF тіркемелерінде теріс мнді Р тісшесіні болуы немесе Р тісшесіні болмауы (Р мен QRS бір-бірімен осылып кетуі). 3. Толы емес компенсаторлы зілісті болуы.

Егер экстрасистолалы импульс жрекшеден брын арыншаа жететін болса, теріс мнді Р тісшесі экстрасистолалы QRST комплексінен кейін орналасады. Егер импульс жрекше-лер мен арыншалара бір мезгілде жететін болса, онда Р тісшесі QRS комплексімен осылып кетіп, ЭКГ-да крінбейтін болады.

Емі. Дріні таайындаанда, оны андай эктопиялы ошатан шыатын экстрасистолияа сер ететінін ескереді. Тек арыншастілік ЭС немесе арыншастілік ЭС-а басым серлі дрілерге жататын-дар: верапамил 40-80 мг-нан тулігіне 3-4 рет; кардил 60 мг-нан тулігіне 3-4 рет; прокорум 50-100 мг-нан тулігіне 2-3 рет; корданум 50-100 мг-нан тулігіне 3 рет беріледі; спесикор 50-100 мг-нан тулігіне 1-2 рет беріледі арыншастілік экстрасистолияда тмендегідей сатылы ем олданылады: І саты немесе тадамалы дрілер – кальций антагонистері: верапамил, кардил, прокорум. ІІ саты немесе жаын резерв дрілері – бета адреноблокаторлар: корданум, спесикор, коргард , тенормин, вспектраль (ацебуталол), тобанум (хлоранолол). ІІІ саты немесе алыс резерв дрілері тмендегідей реттілікпен таайындалады: а) тиімділігі автоматизмні гетеротопты ошаыны орнына туелді бета – адре-ноблокаторлар: анаприлин, тразикор (окспренолол), вискен (пиндалол), бета – пресин (пентобуталол); б) боннекор (тирацизин); в) депо – хинидин дрілері – кинилентин (кинидин – дурулес, киникард, хинипэк). IV саты – антиаритмиялы дрілерді рама емі.

Болжамы: экстрасистолияда мір болжамы кп жадайда олайлы. Ебекке абілеттілік детте саталады, егер тек ауру миокардты ауыр заымымен байланысты болмаса. Кейде стамалар кенет бірнеше айа немесе жыла тотайды, егер себеп алса рецидив береді. Профилактикасы: стресстік жадайлардан аула болу;витамин жне калий микроэлементін колдану; магнийге бай диетаны стану; осалы ауруларды емдеу. Диспансеризациясы: жылына 2 рет. 1 рет консультация баылауы. ЖПД ден кейін 10 кннен кейін келу.

 

24. Жедел гломерулонефрит.Анытамасыы.Этиопатогенезі.Классификациясы.Клиникалы кріністері.Клиникалы хаттамаа сйкес жедел гломерулонефриттід диагностикасы жне емі.Диспансеризациясы.Дрігерлік ебек сараптамасы.Болжамы.Алдын-алу.

Жедел гломерулонефрит (ЖГН) – бйректерді тым уалайтын екі жаты иммунды абынуы; абыну процесі алдымен жне басым трде бйрек шуматарын, кейін зекшелер мен интерстициальды тінді жне бйрек тамырларын амтиды.

Этиологиясы жне патогенезі. Себебіне арай инфекциялы, инфекциялы емес, жйелі ауруларда кездесетін жне туа болатын гломерулонефриттерді трлерін бледі. Гломерулонефриттерді е жиі себебі деп А тобына (49 жне 12 штаммалары) жататын b-гемолитикалы стрептококті есептейді. ЖГН себебі стрептококтік инфекциямен байланысты аурулардан кейін (баспа, созылмалы тонзиллит, фурункулез, скарлатина, отит, синуситтер, тілме т.б.) жиі дамиды (74-78% жадайда). Гломерулонефрит баса инфекциялы процестермен бірге дамиды. Гломерулонефриттер экзо- жне эндогендік антигендер (сарысу, вакциналар, химиялы заттара стеме сезімталды немесе оларды ктере алмау, дрілер, жндіктер улары, сімдік тозадары, алкоголь. ЖЖ адамны з клеткаларыны ядролары, ісіктерді тіндері) серінен де туындайды. Гломерулонефриттер жйелі ауруларда да байалады. ГН іштен туа болан (тым уалайтын) синдромдар трінде кездеседі: Альпорт, Фабри синдромдары жне т.б.Патогенезіне арай гломерулонефритті аз иммунды вариантын ажыратады (тйінді периартерииттегі, Вегенер гранулематозындаы гломерулонефрит). Ауруды бл вариантында антиденелер нейтрофильдерді цитоплазмасына, протеиназаа жне нейтрофильдерді миелопероксидазасына арсы тзіліп, аырында эндотелийді, оны ішінде бйрек тамырларын заымдайды. Антиденелік гломерулонефритте (Гудпасчер синдромы) антиденелер шума капиллярларыны базальды мембранасына арсы, жиі зекшелерді базальды мембранасына арсы жне альвеолярлы-базальды мембранасына арсы тзіліп, осы базальды мембраналарды заымдайды. Гломерулонефрит патогенезінде микроциркуляцияны, анны реологиялы асиеттеріні бзылулары мен гиперкоагуляцияны бой крсетуі маызды роль атарады.

Классификациясы. Жедел гломерулонефритті жалпылай абылданан классификациясы жо. Кнделікті жмыста тмендегідей классификацияны олданады: Этиологиясына арай: а) стрептококктен кейінгі ЖГН б) инфекциядан кейінгі ЖГН:Клиникалы дамуына арай: а) жеке ЖГН (жедел нефриттік синдром, немесе баса инфекциядан кейін 1-4 апта ткен со пайда болан); б) зара дамыан ЖГН (ісіну мен АГ 1 айдан за, ал несептегі згерістер – 3 айдан за саталан). Морфологиясына арай: ЖГН-ке жедел жайылмалы пролиферативті гломерулонефрит сйкес келеді.

Клиникасы. Жедел гломерулонефритті клиникалы крінісі оны классикалы трінде айын крінеді жне оны белгілері несепте болатын згерістерге, несепті жедел тотауына (3-5% жадайда анурия байалады) туелді бой крсетеді. Несеп блуді жедел тотауы олигурияны, ісінуді, артериялы гипертензияны жне ентігуді тудырады. Ісіну – жедел гломерулонефритті е басты жне е жиі белгісі (науас адамдарды 70-90% байалады). Ісіну бйректік жне бйректік емес патогенетикалы факторларды серінен пайда болады Нефриттік ісінулерге тез пайда болу (кейде бірнеше саат, тулік) жне жайыла тарау (бетте, дене тласында, ая-олда) тн. Кбіне олар беттен басталады. Кейде ісіну сйытыы сірі уыстара жиналады. Нефроз синдромында болатын ісінуден айырмашылыы «жедел нефриттік» ісінулердегі натрий мен суды жиналуына оса гиперволемия жне брадикардия байалады. Жедел нефриттік ісінулер мен тері жамылысыны уыл тартуы науас адама ауруа тн пішін береді. Кейде «жасырын» ісінулер, яни кзге крінбейтін, пальпация тсілімен анытауа келмейтін ісінулер болады.. ЖГН-те артериялы гипертензия 70-87% жадайда кездеседі. Гипертензиялы синдром патогенезі тмендегідей: натрий хлориды мен суды блінуіні тез баяулауы гиперволемия, гипергидратация жне жректі айдалма ан клемін кбейтеді. Айдалма ан клеміні кбеюі А ктерілуін тудырады. Олигурия (туліктік несеп 400-500 мл) ауруды алашы кндері науас адамны кпшілігінде болады, анурия (туліктік несеп 100-200 мл) сирек кездеседі, 1-3 тулік саталады, кейін полиуриямен алмасады. Несепте болатын згерістерге протеинурия, гематурия, цилиндрурия жне лейкоцитурия жатады. Протеинурия барлы дерлік ауру адамда кездеседі жне оны млшері 1 г/л-ден 16-30 г/л дейінгі аралыта тербеліс береді. Протеинурияны е лкен млшері ауруды басында байалады, кейін ол біртіндеп азайып, 2-4 аптадан кейін, кейде 1-2 айдан кейін жойылып кетеді. Гематурия немесе эритроцитурия кбіне микрогематурия трінде кездеседі (кру алаындаы эритроцит саны 5-15-тен 50-100-ге дейін). Жедел гломерулонефритте несепте гиалинді, тйіршікті жне эритроциттік цилиндрлер болады. Жедел нефритте болатын лейкоцитурия шамалы болып келеді, ол несеп жолдарыны инфекциялы ауруларымен байланысты болмайды. Несепті салыстырмалы тыыздыы олигурияда алыпты кйде немесе аздап кбейген, полиурияда болмашы азайан.анны жалпы анализінде аздап лейкоцитоз, ЭТЖ- 20-50 мм/са. дейін жылдамдааны, диспротеинемия (a₁-a₂-глобулиндер, сирек g-глобулиндер кбейген) аныталады.

Диагностикалы шаралар тізімі 1.ЖЗА 2.Несептегі креатинин 3.ЖА 4. Креатинин 5. Несепнр 6. ан электролиттері 7. Жалпы ауыз 8. Трансаминазалар 9. Тимол сынамасы 10. андаы билирубин
11. Бйрек УДЗ 12. Бактериологиялы егуге жне/немесе антистрептолизин-О-а аранан жаынды алу
Диагностикалы критерийлер: Шаымдары жне анамнез:Алашы дамыан жедел нефритикалы синдром: жіті несепті тсіні згеруінен («ет жуан шайынды»), ісінулерді пайда болуы жне А ктерілуі (штік симптомы). Симптомдар стрептококты (фарингит) немесе баса инфекциядан кейін 1-4 аптадан со пайда болады. Инфекция ошаы, жалпы ауруды жіті кріністері орын алады. Лосу, су, бас ауыру (гипертониялы энцефалопатия, ми ісінуі). Олигурия, анурия, ішті ауыруы, бел аймаында ауырсыну. ызба (иммунокешенді абынуды, ошаты немесе жіті инфекцияны белсенділігі). Соларыншалы жрек жеткіліксіздігі (жиі гиперволемиялы) - ортопноэ, тахипноэ, тахикардия.
Физикальды зерттеулер:Перифериялы ісінулер (бетте, аята, денесінде), жрек шекараларыны кееюі, АГ, олигоанурия.

Зертханалы зерттеулер:Несепті тсі кофе, шай немесе «ет жуан шайынды» тстес (гематурия); эритроцитурия кезінде кзге крінерлік згерістер болмауы да ммкін (зертханалы зерттеу кезінде аныталатын микрогематурия); аздаан протеинурия тн 1-3г/тулігіне жне 3г/тулігінде жоары. Несеп тнбасын зерттегенде - згерген эритроциттер, эритроцитарлы цилиндрлер аныталады. Аздаан иммунопатологиялы процесстер крінісі: ЭТЖ-ны 20-30 мм/саат дейін жоарылауы, антистрептококкты АТ титріні жоарылауы (антистрептолизин-О, антистрептокиназа, антигиалуронидаза), С3 компонентінен жне жалпы криоглобулин азаюынан гипокомплементемия. СКФ тмендеуі, креатининні андаы шоырлануыны жоарылауы (азотемия). абынуды бейспецификалы крсеткіштері: СРА шоырлануыны, фибриноген жоарылап, жалпы ауызды, альбуминні тмендеуі; жеіл анемия болуы ммкін (гидремия серінен).
Белсенді нефритикала синдромнан кейін 6-8 апта ішінде анда С3 комплемент дегейі тмен болан жадайда, онда мндай крініс МПГН-ге сйкес болуы ммкін, нефробиоптатты патоморфологиялы зерттеуімен бйрек биопсиясын жргізуге крсеткіш болып табылады, бл нозологиялы диагноз оюа ммкіндік береді. Оны тек ата крсеткіштер бойынша ана жргізеді: созылмалы гломерулонефритпен салыстырмалы диагностика, соны ішінде днекер тінні жйелі ауруларында да, тез дамушы гломерулонефритпен, сонымен атар, мыналармен бірге жретін ауруды атипиялы аымында:· бір аптадан аса о динамикасыз· С3 комплементіні дегейі тмен болса· бйрек функциясыны тотаусыз тмендеуі (ЖПГН) Аспапты зерттеулер:Бйрек УДЗ: шеттері жылтыр, клемі згермеген немесе лкейген (ЖБЖ кезінде), эхогенділігі тмендегенЭКГ - АГ кезінде сол арынша жктемесі жне ыра бзылысы ммкін.
Бйрек биопсиясы крсеткіш бойынша. Биопсия нтижесі бойынша пациенттерді клиникалы жне лабораториялы кріністеріне байланысты саралау. Нефритикалы\нефротикалы синдром аныталан кезде люпус-нефрит болу ммкіндігі жоары екенін есте сатаан дрыс.
ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ. Дрі-дрмексіз емдеу [2,3,4,5,6]:
Бірінші тулікте тсектік тртіп, содан кейін палаталы, жалпы. Диета №7 (7а,7б): ас тзын (е басты натрийді) жне сйытыты (ішілген сйытыты алдыы кнні диурезі +300 мл бойынша есептеледі) жеткілікті колоражда жне рамындаы друментерде. Ісінулер болып, олар кбейе бастаанда, таамдаы ас тзы тулігіне 0,2-0,3г дейін, туліктік мзірге ауыз 0,5-0,8г/кг салмаына дейін шектеледі, соны ішінде жануар тектестер шектеледі.
Дрі-дрмекпен емдеу[2,3,4,5,6,7]:
1. Бйректегі микроциркуляцияны жасарту масатында антиагреганттар - дипиридамол 75мг/ту, табл.; пентоксифииллин 100мг/ту, ампула олданылады;
2. Антигипертензивті жне нефропротективті масатта ангиотензин айналдырушы фермент ингибиторлары - фозиноприл 20мг/ту, эналаприл - 20мг/ту, рамиприл 10мг/ту, кальций каналдарын тежеуші - амлодипин 10мг/ту, нифедипин 40мг/ту, табл. Бета-адренорецептор тежегіштері - бисопролол 10мг/ту, альфа жне бета адренорецептор тежегіштері - карведилол 25мг/ту, табл; ангиотензин II рецепторларыны антагонистері (лозартан 100мг/ту; телмисартан 80мг/ту, табл. жне т.б.) олданылады.
3. Ісінулер мен гипергидратациямен жне осылара атысты асынулармен кресу шін диуретиктер - ілмекті (фуросемид 2-3мг/кг/ту, амп); гидрохлортиазид (50-100 мг/ту) таб, сері болмаан жадайда – ультрасзу таайындалады.
4. Антибактериальді емді инфекция ошаы немесе жедел инфекциялы ауру болан кезде ошаты жою шін жне оздырыш эрадикациясы шін олданылады. Стрептококты ЖГН кезінде (аадан сртінді, стрептокока арсы антиденелер титріні жоарылауы)- бензилпенициллин 0,5-1,0 млн ХБ, тулігіне 6 рет 10 кн немесе цефалексин 50мг/кг/ту 2 абылдауа 10 кн) олданылады.
5. Синусит, пневмония кезінде тадау препараттары (маыздысынан бастап крсетілген) - амоксициллин+клавулон ышылы 500-750 мг ішке, тулігіне 2 рет 5-7 кн, цефаклор 40 мг/кг/ту 2 абылдауа 7 кн.
6. ß-лактамды антибиотиктерге аллергия кезінде антибиотиктерді макролидтер тобынан ДЗ таайындалады: азитромицин 250-500 мг тулігіне 1 рет 4 кн, спиромицин 150 мг тулігіне 2 рет 7 кн.
7. Айын азотемия жне гипокалиемия кезінде гемодиализ жргізіледі.
Емні баса трлері: жо.

ПРОФИЛАКТИКА.Жедел гломерулонефритті бірінші ретті профилактикасына денсаулыты шынытыру мен ныайту, стрептококк инфекциясымен жанасуды болдырмау жне стрептококк себепті ауруларды тиісті емін жасау жатады. Екінші ретті алдын алу шараларына ЖГН- айталауын болдырмау жне оны созылмалы гломерулонефритке ауысуыны алдын алу жатады.

Диспансерлеу. ЖГН-нен ауыран адамдар стационарлы емнен кейін 2 жыл бойы диспансерлік есепте болулары керек (учаскелік терапевт, немесе отбасы дрігері баылайды). Алашы 6 айда науасты ай сайын 1 рет арайды, алан 1 1/2 жыл уаытта 3 айда 1 рет арайды.

 

 

25.ан айналым жетіспеушілігі. Созылмалы жрек жетіспеушілігі. Этиопатогензі. Классификациясы. Амбулаторлы жадайда диагностикасы, жргізу тактикасы. Стационара, кндізгі стационара жатызу крсетілімі. Динамикалы баылау. Дрігерлік ебек сараптамасы. Алдын алу.

Жрек лсіздігі – жректі ызметі тіндерді метаболизмге ажет ан клемімен амтамасыз ете алмайтын кй немесе бл ажеттілікке жрек уыстарын анмен толтыру ысымын ктеру арылы ол жеткізілетін патологиялы кй.

Созылмалы жрек жетіспеушілігі-антамыр жйесіні азалар мен тіндерді тиісті ан жне оттегі млшерімен амтамасыз ете алмауынан пайда болатын синдром.

Диастолалы жрек лсіздігі деп сол жа арыншаны гипертрофия, фиброз немесе инфильтрация нтижесінде босасуыны жне анмен толуыны бзылып, ондаы соы диас-толалы ан ысымы ктеріліп, жрек лсіздігі белгілеріні пайда болуын айтады.

Сол жа арыншаны серпінділігі (икемділігі) азайып, оны анмен толуы нашарлаанда соы диастолалы ысым ктеріліп, ол айдайтын ан клемі азаяды. Мны нтижесінде сол жа жрекшедегі жне кіші ан айналымы шеберіндегі ысым ктеріледі. Кейін о арыншалы жрек лсіздігі дамуы ммкін.

Созылмалы систолалы жрек лсіздігі (ССЖ) – кш тскенде (кейін тыныш кйде) болатын ентігумен, тез шаршаумен, шеткі ісінулермен жне жрек ызметіні тыныш кйде бзылуы белгілерімен (мыс. аускультациялы белгілер, Эхо-КГ мліметтері) сипатталатын клиникалы синдром.

Этиологиясы жне патогенезі:

А. Айдалма ан клемі аз ССЖ:

І. Миокардты заымдануы:

- ЖИА (инфарктан кейінгі кардиосклероз, созылмалы миокард ишемиясы);

- Кардиомиопатиялар

- Миокардиттер

- Улы серлер (алкаголь, доксорубицин)

- Инфильтрациялы тзілістер (саркаидоз, амилоидоз)

- Эндокриндік аурулар

- оректену бзылыстары (В₁-витаминіні жетіспеушілігі)

ІІ. Миокарда шамадан тыс кш тсу:

- Артериялы гипертензия

- Жректі ревматизмдік ааулары

- Іштен туа болатын жрек ааулары

ІІІ. Аритмиялар:

- арыншастілік жне арыншалы тахикардиялар

- Жрекшелер фибрилляциясы

Б. Айдалма ан кбейген ССЖ:

- Анемиялар

- Сепсис

- Артериовенозды фистула

ауіпті факторлар: - Науас адамны дріден бас тартуы;

- Теріс мнді инотропты сері бар дрілерді беру;

- Миокардты метаболизмдік ажеттілігін кшейтетін кйлер: тиреотоксикоз, жктілік жне басалары;

- Дене массасыны арты болуы;

Классификациясы: азіргі кезде дрігерді кпшілігі екі классификацияны олданады:

1) 1935 ж. Н.Д.Стражеско мен В.Х.Василенко сынан жне ХІІ Бкілодаты терапевтер съезі абылдаан классификация;

2) Нью – Йорк Жрек Бірлестігі сынан жрек лсіздігіні классификациясы (NYHA, 1964).

Н.Д.Стражеско жне В.Х.Василенко классификациясы (1935).

-І сатысы – бастапы, бркеме саты, кш тскен кезінде ентігу, тахикардия, тез шаршаышты белгілеріні пайда болуымен сипатталады; бл белгілер кш тсу тотааннан кейін сау адамдармен салыстыранда анарлым баяу жойылады.

-ІІ сатысы – дене ызметіне абілеттікті орташа тмендеуі, болмашы кш тскенде сйкес емес ентігу мен тахикардияны пайда болуымен сипатталады. ІІ саты екі кезеге блінеді:

-ІІ сатыны А кезеі – жректі сол жаыны немесе о жаыны лсіздігіні (жетіспеушілігіні) белгілері бой крсетеді (анны кіші немесе лкен ан айналымы шеберінде іркілуі).

-ІІ сатыны Б кезеі – бивентрикулярлы жетіспеушілікпен, ан іркілуіні екі шеберде де болуымен сипатталады.

-ІІІ сатысы – гемодинамиканы ауыр бзылуымен, мшелерде айтымсыз ан іркілісі згерістеріні дамуымен жне жалпы дистрофиялы згерістермен, кейде титытап ждеумен сипатталады.

Нью – Йорк Жрек Бірлестігіні классификациясы (1964)

Трт функциональды класты бледі:

-І функциональды класс – жрек лсіздігіні белгілері жо. детте тсетін кш шектелмеген; сол жа арынша гипертрофиясы бар; тыныш кйде жне кш тскенде ЖИ алыпты кйде, кш тскенде сол жа арыншаны соы диастолалы ысымы мен соы диастолалы клемі кбейеді.

- ІІ функциональды класс – дене ызметі аздап шектелген: тыныш кйде науасты кіл-кйі анааттанарлы, біра детте тсетін кш тез шаршауды, жрек соуын, ентігу немесе ауырсынуды тудырады. ЖИ тыныш кйде алыпты млшерде; сол жа арыншаны соы диастолалы ысымы мен соы диастолалы клемі тыныш кйде жоарылаан.

-ІІІ функциональды класс – дене ызметі анарлым шектелген: тыныш кйде кіл-кй анааттанарлы, біра дегейі деттегіден тмен кшті тсуі клиникалы симптомдар пайда болуын тудырады. ЖИ тыныш кйде алыпты болып алуы ммкін, біра кш тскенде азаяды; сол жа арыншаны соы диастолалы ысымы мен соы диастолалы клемі тыныш кйде жне кш тскенде жоары дегейде; кпе артериясындаы ысым жне веналы ысым жоарылаан.

-IV функциональды класс – ешандай дене ызметін орындау ммкін емес, жрек лсіздігіні белгілері тыныш кйде аныталады, шамалы кш тскенде кшейе тседі. Кахексия, ой ызметіні нашарлауы, олигурия, гипотония болады; гемодинамика анарлым бзылан. ЖИ тыныш кйде тмендеген, шеткі тамырлы кедергі, сол жа арыншаны соы диастолалы ысымы, кпе артериясыны ысымы, веналы ысым анарлым ктерілген.

-Бл классификацияны Н.Д.Стражеско жне В.Х.Василенко классификациясымен салыстыранда шамамен мынандай атынасты байауа болады: І ФК – І сатыа, ІІ ФК – ІІ А сатыа, ІІІ ФК – ІІ Б сатыа, IV ФК – ІІІ сатыа сйкес келеді.

Амбулаториялы жадайда диагностикалауды жргізу тактикасы:

Анамнез: ртрлі себептерге байланысты жрек заымданулары.

Шаымдары: ентікпе (лсіздіктен-тншыуа дейін), лсіздік, тез шаршаышты,

Клиникалы кріністер: кпеде са кпіршікті, тйы сырылдар, бауыр лаюы, шеткі ісінулер, тахикардия, мойындыры тамырларыны шодырайып шыуы, шоыра ыраы, кардиомегалия.

Журек дисфункциясыны объективті кріністері: систолалы(жиырылуды тмендеуі), диастолалы (толымдылы ысымыны жоарылауы) жне аралас дисфункция.

Стационара кндізгі стационара жатызу крсетілімі:

-демелі ЖЖ, амбулаторлы жадайда емдеуге жадайды жотыы;

-Жедел коронарлы жне жедел сол арыншалы жеткіліксіздігі пайда боланда(жректік демікпе, кпе ісінуі);

-ЖЖ асынуына: пневмония, ыра бзылысы, тромбоэмболия осыланда;

-Симптоматикалы гипертензия, талма жадайлар.

Дрігерлік ебек сараптамасы: ебекке жарамсызды 10 кннен 14 кунге созылады. Егер тмен білікті жмыс немесе жмыс клемін азайту болса, III дрежелі мгедектік беріледі. СЖЖ-ні II жне III ФК кезіндегі уаытша ебекке жарамсызды 3-4 аптадан 2 айа дейін беріледі.

Диспансерлеу: Жрек лсіздігімен ауыратын науас адамдар диспансерлік есепте труы керек. Науас адамдарды арап тру жиілігі СЖ сатысына байланысты болады. Науастар 3 айда 1рет аралып отырады, А, ЖСЖ, дене салмаы, ЭКГ баылауда болады.

Болжам: жаымсыз. СЖ ауыратындарды диагнозы ойыланнан кейінгі 3 жыл ішінде 50% леді. Жыл сайыны лім 19% райды. Диастолалы жрек лсіздігінде жыл сайыны лім 8% дегейінде.

СЖ ауыратындарды арасында кенеттен лім болу аупі жалпы популяциямен салыс-тыранда 5 есе жоары болады.

Профилактикасы:Бірінші ретті профилактика себеп болатын ауруларды алдын алу трінде іске асырылады. Екінші ретті профилактика жрек лсіздігіні дрежесін азайтуа баытталан шаралардан трады.

 

Созылмалы гепатит С. Анытамасы. Классификациясы. Клиникалы кріністері. Гепатит С диагностикасы жне емі. Диспансеризациясы. Дрігерлік ебек сараптамасы. Болжамы. Алдын-алу.

Созылмалы гепатит (СГ) – кем дегенде 6 ай бойы жазылуа бейімділік болмайтын, гепатит С вирусымен тудырылан бауырды созылмалы жайылмалы ауруы.

КлассификациясыСозылмалы гепатит С-ні жалпы классификациясы жо. Диагноз ояр кезде вирусологиялы статусын (генотип жне вирусты жктеме), активтілігін (биохимиялы немесе гистологиялы) сонымен атар ауру сатыларын крсету керек.
Активтік дрежесіне арай:
а) активті емес б) активті (лсіз, орташа, айын)
Сатылары:
0-фиброз жо; 1 - болмашы перипортальды фиброз; 2 - порто-портальды септалар болатын орташа дрежелі фиброз; 3 - портоцентрлік септалар болатын айын фиброз; 4 - бауыр циррозы.
Вирусты гепатиттерде тмендегідей фазаларды бледі:
А – репликация фазасы; Б – интеграция фазасы