Биологиялы эволюцияны принциптері мен тіршілікті пайда болуыны концепцияларына тоталыыз. А.И. Опарин теориясыны мні неде?

Орыс биохимигі Александр Иванович Опарин (1894-1980) 1922 жылы тіршілікті Жер бетінде шыу тегіні табии теориясын тжырымдады. Содан бері ол е дрыс жне арнайы ылым ретінде мойындаан тжырым болып есептеледі. А. И. Опарин 1970 жылдан бастап тіршілікті шыу тегін зерттеу жніндегі Халыаралы оамды басарды. А. И. Опарин коацерваттарды - сулы ерітіндідегі азалы заттарды траты конгломераттарыны (йыыны) пайда болу ммкіндігін сынатжірибе арылы длелдеді. Олар химиялы (азалы) заттарды рам блігі бола тра кейбір тірі нрсені асиеттерін крсете алады (карапайым жарашаларды тзілуі, дайы су асиеті, энергетикалы алмасу). Сйтіп коацерваттар протобионттар, яни «тіршілік жолашары» деп атай бастады.

Абиогенез теорияларыны ішіндегі кбірек тараланы — А.И.Опарин теориясы

Абиогенез (гр. 'a' — болымсызды, жоа шыару, bіos — тіршілік, genesіs — пайда болуы), жансыздан рбу — тірі табиаттаферменттерді атысуынсыз организмнен тыс пайда болатын органикалы осылыстар; ке маынасында — эволюциялы дамубарысында тіршілікті яни тірі организмні органикалы емес заттардан пайда болуы жніндегі теория; организмнен тыс, тірі табиатта азадан тыс, ферменттерді атысуынсыз таралан органикалы оспаларды алыптасуы

азіргі кезде алымдар жер бетінде тіршілікті пайда болуы, ерекше асыр дуірде басталан крделі де заа созылан процесс боланын мойындайды. Жер бетінде алыптасан сол дуірдегі жадайларды жасанды трде тудыру арылы 20 асырды ортасында тжірибе жзінде белок тектес жне баса да органикалы заттарды абиогенді синтезі жзеге асырылды. Тіршілік— табии дамуды белгілі бір кезеінде пайда болан материяозалысыны ерекше трі. Мндай озалыстаы материя даму барысында алуан трлі кезенен теді де, баран сайын крделене береді.

 

 

Тірі зат, биосфера, биоценоз жне биогеоценоз ымдарыны байланысы мен айырмашылытары.

Биосфера (гр. биос—тіршілік, мір, гр. сфера — шар) — бл ым биология ылымына XIX асырда ене бастады. Ол кездерде бл сзбен тек жер жзіндегі жануарлар дниесі ана аталатын. Кейінгі кездерде биосфера геологиялы маынада да олданылады.^[1]

Биосфера - жерді тіршілік абаты. Географиялы абы - литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфераны зара рекеттесуі. Биосфераны ылыма 1875ж Зюсс енгізді.

Биосфера — тірі азалар мір сретін жер абаты. Жер бетінен 10—15 км биікке ктерілгенге дейінгі жне 2— 3 км ратан немесе мхиттарды 10 км тбіне дейінгі жерде азалар тіршілік етеді. Бл терминді 1875 жылы бірінші рет Аустрияны ататы геологы Э. Зюсс ылыма енгізді. Біра биосфера жне оны жер бетінде жріп жатан процестері туралы ілімні негізін салан академик В.И. Вернадский болды. Осы ілім бойынша, биосфера +50 %-дан – 50% -а дейін температурасы болатын термодинамикалы абат болып саналады.

Биосфера негізінен ш абаттан рылады. Олар: атмосфера (газ кйіндегі), гидросфера (су), литосфера (атты) абаттар.

Биоценоз (био... жне гр. koіns — жалпы) — тіршілік жадайлары азды-кпті біркелкі орта ірін мекендейтін жануарларды, сімдіктер мен микроорганизмдерді жиынтыы^[1]; рлыты немесе суды белгілі бір блігін мекендейтін, сондай-а, зара жне тіршілік ортасыны табиат жадайына бейімделген жануарлар, сімдіктер, саыраулатар, микроорганизмдер жиынтыы; тірі азалар бірлестігі

Табиаттаы зат алмасу процесіне байланысты Биоценоздаы организмдерді 3 топа бледі:

1. продуценттер (ндірушілер);

2. консументтер (ттынушылар);

3. редуценттер (ыдыратушылар).

Биогеоценоз (био..., гео... жне гр. koіnos — жалпы) — тіршілік ету жадайлары сас, белгілі аумата сетін зара байланысты трлерді (популяцияларды) тыныс-тіршілік ортасы.

Биогеоценоз 2-ге блінеді.

1. Табии биогеоценоз (тоан, орман, т.б.) — табии срыпталу нтижесінде алыптасатын здігінен реттелетін крделі де траты биологиялы жйе.

2. Жасанды биогеоценоз — трлі агрономиялы дістерді олдану нтижесінде алынан агроценоздар. Бан олдан жасалатын шалындытар, егістіктер мен жайылымдар, олдан отырызылатын ормандар жатады.