Азаматты ы жйесі
ы жйесі дегеніміз сол мемлекеттегі кыты нормаларды жиынтыын камтитын ылыми рі наты былыс болып табылады. ыты р саласына белгілі бір жйе тн. Азаматты ы азастан Республикасындаы кыкты-нормативтік жаттары жаынан е ауымды да крделі за саласы болып есептеледі. Нормаларды р алуандыына арамастан азаматты ыты жйесі логикалы талаптара сай келеді, яни ол іштей салалара, рылымдар мен оны бліктеріне блінеді. Ішкі салалара тн ерекшелік оны крылымдарына ттастай енетін жекелеген жне жалпы ережелерді бліп арау ммкіндігі деуге болады. Мндай рылымдарды мазмны біркелкі келеді, оны ыты реттеуді бір арнаа
жинаталуынан жне зады ерекшелігінен деп тсінген жн.
Ішкі салаларды "жалпы блімі" мен "жалпы ережелерін" бір-бірінен бліп карау проблемасы зірге айтарлытай зерттеле койан жо. Аталан саланы "жалпы блімі" жалпы сипаттаы жекелеген институттарды жиынтыын білдіреді. Ал осы орайда ішкі салаларды "жалпы ережелерінде" мндай дербес институттар жо, сондытан да ол институттарды белгілі бір блігін ана біріктірумен шектеледі.
Азаматты ы жйесі тмендегідей ішкі салалара блінеді: "Міндеттемелік ы", "Меншік ыы мен зге де затты ытар", "Интеллектуалды меншік кыы", "Мрагерлік кыы", "Халыаралы жеке ы", осындай рбір ішкі саланы з нормаларына сай келетін "Жалпы ережесі" болады. Оны ркайсысы з кезегінде іштей рылымдар мен блімдерге жіктеледі. Айталы, шарт институты жне шарттан тыс міндеттемелік институты деп блінеді.
азакстан Республикасы азаматты-ы жйесі Жалпы жне Ерекше блімдерден трады.
1. Жалпы блім:
І-блім. "Жалпы ережелер" (тараулары: азаматты-ыты атынастарды реттеу; азаматты ытарды субъектілері; азаматты ытар объектілері; ммілелер; кілдік жне сенімхат; мерзімдерді есептеу; талап кою мерзімі).
ІІ-блім. "Меншік ыы жне зге де затты кытар" (тараулары: меншік ыы. Жалпы ережелер; шаруашылык жргізу ыы; оралымды басару кыы; орта меншік; бірлескен ызмет туралы шарт (жай серіктестік); меншік ыына жне зге де затты ытара ие болу; меншік ыы жне зге де затты ыктарды тотатылуы; меншік ыы мен зге де затты кытарды орау).
III-блім. "Міндеттемелік ы" (І-блімше: "Міндеттеме туралы жалпы ережелер", оан мына тараулар енеді: міндеттемелер ымы жне оларды пайда болуы негіздері; міндеттемені орындау; міндеттемені орындалуын амтамасыз ету; міндеттемедегі адамдарды ауыстырылуы; міндеттемені бзыландыы шін жауаптылы; міндеттемені тотату. II-блімше: "Шарт туралы жалпы ережелер", оан мына тараулар енеді: шарт ымы жне оны ережелері; шарт жасасу; шартты згерту жне бзу).
азастан Республикасы Азаматты ыыны Ерекше блімі мыналарды амтиды:
IV-блім. Міндеттемелерді жекелеген трлері: сатып алу — сату; айырбас; сыйа тарту; рента жне мір бойы асырауда стау; млік жалдау (аренда); трын йді жалдау; млікті тегін пайдалану; мердігерлік; телмелі ызмет крсету; тасымалдау; клік экспедициясы; заем; ашалай талапты беріп аржыландыру (факторинг); банктік кызмет крсету; сатау; сатандыру; тапсырма; басаны мддесіне тапсырмасыз іс-рекет жасау; комиссия; млікті сенімгерлікпен басару; кешенді ксіпкерлік лицензия (франчайзинг); конкурсты міндеттемелер; зиян келтіруді салдарынан туындайтын міндеттемелер; негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттемелер.
V-блім. "Интеллектуалды меншік ыы" (тараулары: жалпы ережелер; авторлы ы; сабатас ытар; нер-табыса, пайдалы модельге, нерксіптік лгіге ы; селекциялы жетістіктерге ы; интегралды микротсімдер топологиясына ытар; ашылмаан апаратты засыз пайдаланудан орау ыы; азаматты айналыма тауарлара жне ызмет крсетуге атысушыларды дараландыру ралдары).
VІ-блім. "Мрагерлік ы" (тараулары: мрагерлік туралы жалпы ережелер; сиет бойынша мрагерлік; зады мрагерлік; мра алу).
VІІ-блім. "Халыаралы жеке ы" (тараулары: жалпы ережелер; коллизиялы нормалар).
Азаматты ы нормалары теорияда да, зада да белгілі бір жйе бойынша реттеледі. лемдік азаматты-кыты жйе ылымында алыптасан институционалды жне пандектілік трізді екі жйе бар. Оны біріншісі бкіл кыты нормаларды: а) тла; ) меншік жне оны трлеріні згеруі; б) меншікке ие болу тсілдері деп бледі. Франция Азаматты кодексі мен оны тжырымдарын олдаушылар осы жолды тадады. Екінші, пандектілік жйе жалпы блімні блінуімен ерекшеленеді, соны нтижесінде кодексті арнайы блімдері айталаудан, басы арты сілтемелерден жне т.б. арылады. Жалпы блімнен со затты, міндеттемелік, отбасылы жне мрагерлік ытар тртіптеледі. Мндай жйені Германияны азаматты задары колданады жне де осындай тсіл бразилиялытарды, гректерді жне басаларды азаматты задарында бар.
СЖ тапсырмасы:
№1 СЖ: Реферат
Студентті зіндік жмысыны е басты трлеріні бірі реферат жазу. Реферат Мемлекет жне ы негіздері пні бойынша жазылады жне ол компьютер лгісіндегі 3-4 беттен аспауы керек. Реферат: кіріспе, негізгі, орытынды блімнен трады. Кіріспе блімде таырыпты жан-жатылыын, масатын жне талабын жне таырыпты зерттеуде андай дебиеттерді пайдалананыызды крсетесіз. Негізгі блімде реферат таырыбын ашып: ол ыса рі жеке зерттеуіізді крсетіп, салыстырмалы анализ жасаыз. орытынды блімде з тжырымдамаызды крсетесіз. Сондай а дебиеттер тізімін крсетесіз: 1) нормативтік ыты актілер; 2) негізгі дебиеттер; 3) осымша дебиеттер. Реферат ауызша оралады, белгіленген пайа сйкес бааланады.
Рефератты баалау критерийлері:
4. Таырыпты ылыми жне тжірибелік маыздылыы
5. Зерттеу таырыбы бойынша дебиеттерді тере оып, дрыс талдау жргізіп, оны дрыс жаза білуі
6. ажетті ортындыларды жасалуы
7. Материалдарды жоспара сайкес исынды жне рет-ретімен жазылуы
8. Жмысты деби тілмен дрыс жазылуы жне оны дрыс рсімделуі
СЖ: Глоссарий
Бл жмысты орындау шін оу курсыны басынан бастап, сынылан таырыптармен жмыс істеп, терминдер сздігін жасау ажет. Яни, сіз шін таныс емес, жаа сздерді (терминдерді) барлыын жазып алып, олара анытама бересіз.
СЖ тапсырмасын баалау критерийлері
· Мтінді зада негізделген нысан бойынша толтыру
· Казустарды таырыпа сай йымдастыру
· Рсімдеу сапасы
· Сауатты талылау
СОЖ тапсырмасы:
Р пайдалана отырып, есеп шыарасыз. Сондытан міндетті трде Кодекс алып отырыыз. Дрісті арастырылатын сратарына байланысты кесте сызасыз.
й тапсырмасы:
Азаматты ытаы ммілені тсінігін жне трлерін ашу
Тмендегі дебиеттерді пайдалана отырып йде тест растырыыз.
Таырып бойынша дебиеттер тізімі:
1. азастан Республикасы Конституциясы. Алматы, 1998.
2. М. Дулатбеков «Мемлекет жне ы негіздері». Астана, 2001ж.
3. М.К. Сулейменов, Ю.Г. Басин «Гражданское право». Алматы, 2000г.
4. азастан Республикасыны Конституциясы.30 тамыз, 1995 жыл.
5. азастан Республикасыны Азаматты кодексі. Жалпы блім 1994 жылы 27 желтосан, Ерекше блім 1999 жылы 1 шілде.
Семинарлы сабаа баылау сратары:
1. Азаматты ыа жалпы сипаттама
2. Ммілені ымы, трлері
3. Меншік ыы
4.Мра жне мрагерлік ы