Бірінші баыт. Психологиялы коррекция - тренингтік жаттыулар-арым-атынасты дамытуа арналан жаттыулар.
Масаты:Бл жаттыулар арым-атынас тренингті ттастай бадарламасын райтын топтаы арым-атынасты дамытуга арналан жаттыуларды олдану.
Жргізуші: "Барлыымыз шебер жасап отырайы. Сендерге зіе жне з мінезіе е маызды, е мндісі не болып табылатындыы жайлы ойлауды сынамыз. Енді оан ысаша айту формасын тауып кр, мысалы, ле трінде де болады: (Мз жне жалын), (Бірде хайуандай лимын, бірде сбидей жылаймын), (Тыныш, мды, нсіз... жне т.б). Ойланды ба? Жасы. азір шебер бойымен кезекпен жргізушіні о жаында отыран атысушыдан бастап топа таныстыруды бастаймыз. Алдымен з есімдеріді айтыдар. Егер ол бір сйлеммен айтылса да жасы, немесе ле немесе метафора олдануа болады. Сен азір, ая астынан ойлап тап... тінеміз. Раымет. Біз бір-бірімізге бір адам жасады. Кімні таныстыруы кбірек сер алдырды, талылауымыза болады. Рефлексияа арналан сратар:
1. Алаш бейтаныс кезенде андай кйде болды?
2. Танысу барысында не сезді?
3. Танысу аяталанда андай кйде болды?
Таырыбы: "Біз нені жасы креміз?"
"оршаан ортамен зара рекеттестікке тскенде біз ншейінде оларды бізге найтынын немесе намайтынын байаймыз. Кбінесе бл бааны біз адамдарды ішкі асиеттерімен байланыстырамыз. ане адамдарды андай асиеттерін баалаймыз жне абылдаймыз осы туралы айтып тейік. Тапсырманы жазбаша орындаймыз. Бір пара алып, топ ішінен кп жаынан саан намды крінетін кісіні тадаймыз. Бл кісідегі саан ерекше найтын бес асиетті белгіле. Сонымен адамны зін белгілемей, ол кісіде саан ерекше найтын бес асиетгі жаз. Бастады! Уаыттары бітті. Енді тінемін, кезекте з сипаттарыды оыдар, ал біз бріміз оны ай кісіге келетінін анытап крелік. Ал, енді кім бастайды! Сол жатан оа арай бастауымыза болады. Бастады. Ал, енді азір орытынды жасауа болады. атысушыларды айсысын біз тезірек таныды, яни е танымал адам атарында кім болды?".
Таырыбы: "Шебер бойынша фраза"
"андай да бір арапайым фразаны тадайы, мысалы: бата алмалар тсіп жатыр." Енді, экранны о жаындаы шыншыдан бастап осы фразаны кезекпен айтамыз. Ойынны р атысушысы фразаны жаа интонациямен айтуы керек (сраулы, уанышты, та алушы, немрайлы жне т.б.). Егер атысушы жаа еш нрсе таба алмаса ойыннан шыады, ойын бірнеше рет ойналады. Соында ш-трт жеімпаздар аланша. Баса адамны интонациясын айталауа болмайды. Назар аударуларынды сраймын. Ойынды бастайы. Жеімпаздарды ттытаймыз".
Таырыбы: "Жалпы назар аудару"
"Ойынны, барлы атысушыларына бір ана арапайым тапсырманы орындау сынылады. Кез-келген дістермен, рине физикалык сер жне жергілікті апатта олданбай оршаан-дарды назарын аударуа тырысыдар. Тапсырма ойына атысушыларды барлыы оны бір уаытта орындауа мтылумен крденеледі. Бан кім андай жолдармен ол жеткізгенін анытандар. Бастады. Санаймыз ойын ішінде атысушыларды назарын кп аудартан адамды байаймыз".
Таырыбы: "Эмоция тстері"
"Жргізуші тадаймыз. Жргізуші белгі бойынша кзін жабады, ал алан атысушылар тыныш ана зара бір тсті ойластырады, бастапыда е негізгі тстерді ойластыран жн (ызыл, жасыл, кк, сары). Жргізуші кзін ашанда, барлы атысушылар з ылытарымен, сіресе эмоцияларымен білдіруі керек. Тсті атын атамау керек. Егер ол адам таппаса, баса жргізуші тандалынады".
Таырыбы: "Айна"
"азір біз сендерге бірнеше тапсырмаларды орындауа сынамыз. Тапсырманы шартына назар аударыдар. Барлыы тртеу:
1. Тймені тігеміз;
2. Жола жиналамыз;
3. Пирог пісіреміз;
4. Циркте ойнаймыз.
Бл тапсырмаларды ерекшелігі мынадай, оны райсы-сын жптап орындайды, жптаылар бір-біріне арсы трып екеуіні бірі уаытша айна болады, яни з жптасыны барлы имылын айталайды. Содан кейін жптаылар зара рлдерін ауыстырады. Ол шін алдымен жп-жпа блінейік. Сонымен р жп кезекпен з тадауы бойынша тапсырмаларды орындайды. Оларды бірі - орындаушы, ал екіншісі -оны айнадаы бейнесі, орындаушыны барлы имылдарына еліктейді. Топты баса атысушылары - крермендер, олар жпты, ойынын баылайды жне айна рлін ойнаушыны шеберлігіне баа береді. Содан кейін жптаылар рлдерімен ауысады.
Жптар кезекпен ауысады, осылайша топ алдына барлы атысушылар шыады. Топ айна рлінде ойнаушыны бес пайлы жйе бойынша баалайды. Кейін барлы атысушыларды баалары осылады да ркім зіні айна роліндегі жмысыны сттілігін біле алады. Рахмет! орытынды жасайы. р атысушы зі шін зіні рліндегі алан топты берген бааларыны осындысын есептейді.
Екінші баыт. Психологиялы коррекциялы жмыстар. Мдениаралы зара арым- атынасты жасартуа арналан жаттырулар мен ойындар.
Масаты:Топта олайлы жадайды алыптастыру, ойын мінез-лы абілетін, леуметтік зара рекет дадысын дамыту, бтен мдени топты жаа оршаан ортасымен, негізгі нормаларымен, ндылытарымен, сенімдерімен адамды тез таныстыру. Топ мшелеріні талап ететін тларалы атынастаы мдениетаралы айырмашылытарымен оытылатындарды таныстыру. Топта сенімді жне ашы атмосфера ру. арым-атынастаы кеістікті маызын жете тйсінуге кмек беру. Серіктестерді атынас барысындаы кеістікте орналасуыны серін орнату.
Жаттыу: "Амандасу"
р атысушы топты р мшесімен ыммен (мимикамен), ол имылы арылы, дене имылымен (пантомимикамен), вербальді рекеттерді олданбай, амандасу ажет. Егер амандасу біркелкі болса, онда амандасуды лтты тсілдерімен, фильмдердегі амандасу тсілдерді психолог (жетекші) есіне тсіру керек.