Профессиографиялы дістер
жатты талдау.ндірісті технологиялы кітаптарымен, маалалармен, лауазымды нсаумен жне баса жазбалыжаттармен танысу жатады. Ебекті режимі мселелері туралы терминология маманды баылаан кезде баылау жаспарын растырады кмектеседі.
Срау дісі.Ауызша сйлесу немесе анкета формасында жреді. Осы тсілді иыншылыы толы млімет ала алмау, сол шін ойылатын сратар рі ыса, рі нса болуы шарт.
Анкета жргізу.ойылатын сраа жазба жауап алу. Анкетаны екі типте жргізуге болады: ашы жауап жне тадаулы жауап. Бл діс кбінесе осалы діс ретінде жріп отырады.
Баылау дісі.Іс жзін баылау іс-рекет формасын, тсілдерін жне баса критерийлерін ажыратуа ммкіндік береді. Бл дісті негізгі принциіпі – салыстыра арау. Баылау дісінде зеттеуге ажетті рал-жабдытар олданылады.
зіндік баылау жне зіндік есептеу дісі.зіндік баылау профессиографиясы екі формада теді:
v Маманны зіндік есептеуі
v Психологты зіндік баылауы
Бірінші формада маман зіндік рекетін сырта дыбыстап алу ммкіндігін алады. Екінші формада психолог сол мамандыты тередеп оып, зерттейді жне бл діске ебектік діс деген атау берілді.
Эксперименталды діс.Эксперимент профессиографияда рылан психограмманы талдау жне тексеру негізінде жреді.олар анкета, арнайы рал-жабдытар арылы зерттелінеді.
Экспериментті рекшелігі ретінде ыса мерзімде ндірістік процеске сер етпей бір наты максималды апарат жинау болып санады. Ксіптік дайынды прооцесі кезінде болаша маман ксіптік міндеттерді шешуге арналан арнайы білім алады. Оларда ксіптік іс-рекет асиеттеріні іскерлігі мен дадылары дамиды. Кейбір асиеттер тренировка негізінде алыптасады. Ксіптік дайынды негізінде келесі параметрлер алыптасады:
ü Жеке тлалы атынас
ü Іс-рекетті ебектік жне ксіптік мотиві
ü Ебектік станым
ü зіндік баа
ü Талаптану дегейі
Саналы жне масата баытталан іс-рекет негізі дады жне іскерлік. Е.А.Милерян іскерлікті келесідей классификациялайды:
ü Танымды
ü Жалпы ебектік политехникалы іскерлік
ü Конструктивті-техникалы
ü йдастырылан-технологиялы
ü Операционды-баылаушылы
Осы классификация арылы р мамандыты іскерлік дегейін анытуа ммкіндік береді. Ю.З.Гильбух «адам-машина» системаны апаратты деу дегейлері мен іскерлік бірлігін классификациялады. Ол барлы ебектік іскерлікті ш лкен топа блді:
ü Апарат алу іскерлігі
ü Апаратты сатау жне деу іскерлігі
ü делген апаратты тасу іскерлігі
Апаратты абылдау іскерлігі тобына : сенсорлы, перцептивті, аттенционды жатады. Сенсорлы іскерлік жекеленген затты асиеттерді жне ебектік процесті абылдау апараты жатады. Олар бірнеше тйсіктен жасалады: кру, есту, сипап-сезу, вибрационды, дм сезу т.б.Перцептивті іскерлік анализатор арылы затты жне ебектік процесіні кеістік-уаытты асиеттерін ттастай абылдауа кмек береді. Перцептивті іскерлікпен аттенционды іскерлік байланыста. Оларды кмегімен ксіптік керек апарат масата баытталуымен абылданады.
Апаратты сатау жне деу іскерлігі тобына: мнемикалы, ойшылды, имажитивті жатады. Операторды мнемикалы іскерлігі есті екі типімен байланысты: ыса мерзімді жне за мерзімді ес. Оперативті ес абылданан апаратты ыса мерзімге жне за мерзімге сатауа ммкіндік береді. Ойшылды іскерлік кезінде апаратты деу процесі жреді жне олар оперативті, за мерзімді есте саталынады. Имажитивті іскерлік оператормен абылданбаан затты не былысты кейіпін рады. Сонымен ол туысты заттарды не былысты сынысына сйенеді. Апаратты сатау жне деу іскерлігі тобына: сенсомоторлы жне перцептивті-моторлы іскерлік жатады. Осыны кмегімен перцептивті-моторлы рекеттерді координациялы трде істей алады. Ебектік оытуды масаты – іс-рекетті німділігін, сапасын жне жылдамдылыын алыптастыратын дады туызу. Дады алыптасуыны трт дегейі бар:
ü Алдын алу
ü Аналитикалы
ü Синтетикалы
ü Автоматизациялы
Алдын алу дадысы дегейінде барлы апараттан керекті апаратты талдап алу жатады. Аналитикалы дадысы дегейінде озалысты кші, клемі жне затыы ажыратылады. Синтетикалы дадысы дегейінде рекетті жеке элементтері осыла отырып, бір ттас сенсорлы жазыты райды. Автоматизациялы дадысы дегейінде арты озалыстан арылытады. озалыс баылауы круден сипап сезуге теді.
Дріс