Тексты для чтения и перевода
De Romŭlo et Remo
Romŭlus et Remus filii Rheae Silviae sunt, gemĭni ex familia regia. Ut fama est, pater puerōrum Mars, deus bellōrum, est. Amulius, vir duri anĭmi, puĕros necāre studet. Imperio Amulii gemĭni in alveo ponuntur et in fluvium jaciuntur. Sed pueri a deis servantur. Subĭto lupa advĕnit et gemĭnos nutrit. Deinde a pastōre Faustŭlo puĕri inveniuntur et educantur. Postea Roma a Romŭlo et Remo condĭtur.
De Italia antīqua
Antīqua Italia patria multōrum populōrum est. Praeter Romānos Etrusci, Galli, Sabīni aliiquae popŭli unā cum Romānis Italiam incŏlunt. Etiam Graeci octāvo saecŭlo ante aeram nostram ex patriā suā in Italiam et in insŭlam Siciliam veniunt, nam nautae strenui sunt. Multas colonias ibi condunt, oppĭdă pulchră struunt, suam novam patriam amant et Graeciam Magnam vocant.
Incŏlae Italiae agricŏlae boni sunt. Magno cum studio agros colunt et armenta alunt. In Italiā multae vineae sunt atque olīvae crescunt. Sed vita incolārum dura est. Nam non solum in agro et in vineā labōrant, sed etiam vias muniunt et inimīcos a vicis oppidisque armis prohĭbent.
De Roma
Roma veterrĭma urbs Italiae putātur, sed coloniae Graecōrum in orā sitae vetustiōres sunt. Primo urbs minĭma fuit, viae angustissĭmae et domus humillĭmae, aedificia autem publĭca ampliōra et ornatiōra erant. In Capitolio, arce Romāna, Jovi Maxĭmo templum celeberrĭmum fuĕrat. Imperatōrum temporĭbus urbs dissimillĭma fuit vetustiōri: viae latissĭmae, domus maxĭmae, fora amplissĭma erant. Roma templis plurĭmis et simulacris pulcherrĭmis ornāta erat. Templa Romāna simillĭma templis Graecis erant. Maxĭmus est numĕrus monumentōrum vetĕris Romae.
Arma Romanōrum
Romāni habent arma et tela. Arma Romanōrum sunt galea, lorīca et scutum; tela autem sunt gladii, pila et sagittae. Signum copiārum Romanārum est aquĭla. Tubae copias ad bellum vocant. Romāni machĭnis saxa in muros oppidōrum inimicōrum jaciunt. In bello cotidie castra ponunt. Castra vallo fossāque muniunt. Romāni oppĭda, vicos, agros, templa deōrum armis defendunt.
De castris Romanōrum
A Romānis castra in bello ponebantur. Primo a tribūno locus idoneus eligebātur, ubi aqua et cibus facĭle inveniebantur. Deinde quadrātum spatium signabātur et muniebātur. In mediis castris multa tabernacŭla ponebantur. Circum castra vallum aedificabātur et fossa fodiebātur. Impedimenta et spolia in spatio inter vallum et tabernacŭla cumulabantur. In castris custodiae per vallum disponebantur. Ităque copiae secūrae in castris dormiēbant.
Imperātor dicit: “Milĭtes! Si inimīci vallo appropinquābunt, statim a custodiis cernentur. Signum tuba dabĭtur. Si strenui erĭtis et fortĭter pugnābĭtis, inimīci depellentur et vincentur. Captīvī tum Romam ducentur, vobis praemia magna dabuntur. Gloria magna parabĭtur vobis”.
De Jovĕ
Antīquī Romānī multos deos colēbant. Domĭnus caelī et terrae erat Juppĭter. Poētae Graeci Jovem patrem deōrum hominumque vocābant. Et dei et homĭnes Jovem timēbant. Juppĭter in Olympo habitābat et cum fratrĭbus mundum gubernābat. In tutēla Jovis praecipue reges erant. Juppĭter auctor erat legum humanārum. Fratrēs Jovis erant Neptūnus et Pluto, sorōrēs – Juno, Ceres, Vesta.
Bestiae nonnŭlae deis sacrae erant, ut aquĭla Jovī, Pavo Junōnī, equus Neptūno, gallus Aesculapio. Ex arborĭbus oliva Minervae sacra erat, Apollĭnī laurus, Plutōnī cupressus.
ЛИТЕРАТУРА
1. Бабичев, Н. Т. Словарь латинских крылатых слов / Н. Т. Бабичев, Я. М. Боровский ; под. ред. Я. М. Боровского. – М. : Русский язык, 1982. – 959 с.
2. Большой словарь иностранных слов в русском языке. – М. : ЮНВЕС, 1998. – 784 с.
3. Ганчарова, Н. А. Proverbia et dicta : шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў / Н. А. Ганчарова, І. М. Шчарбакова, Л. Г. Калядка [і інш.] ; пад рэд. Н. А. Ганчаровай. – Мінск : Універсітэцкае, 1993. – 255 с.
4. Гончарова, Н. А. Латинский язык / Н. А. Гончарова. – Москва : Остожье, 1999. – 352 с.
5. Казаченок, Т. Г. Античные афоризмы: тематический сборник / Т. Г. Казаченок, И. Н. Громыко. – Минск : Вышэйшая школа, 1987. – 318 с.
6. Кацман, Н. Л. Латинский язык : учебник для гимназий и лицеев / Н. Л. Кацман, И. Л. Ульянова. – М. : ВЛАДОС, 1999. – 456 с.
7. Любкер, Фридрих. Реальный словарь классических древностей : в 3 т. / Фридрих Любкер. – М. : ОЛМА-ПРЕСС, 2001. – т. 1–3.
8. Соболевский, С. И. Грамматика латинского языка. Теоретическая часть: морфология и синтаксис / С. И. Соболевский. – СПб., 1998.
9. Ярхо, В. Н. Латинский язык : учебник для ин-тов по специальности “Иностранный язык” / В. Н. Ярхо, З. А. Покровская, Н. Л. Кацман ; под ред. В. Н. Ярхо, В. И. Лободы. – М. : Высшая школа, 2000. – 384 с.
ОГЛАВЛЕНИЕ
ПРЕДИСЛОВИЕ.. 3
Тема 1. Алфавит. Правила чтения. 5
Тема 2. Слогораздел. Количество слога. Ударение. 6
Тема 3. Verbum. Грамматические категории глагола. Основы и основные формы глагола. Спряжение 6
Тема 4. Praesens Indicativi Activi 7
Тема 5. Imperativus Praesentis Activi 8
Тема 6. Nomen Substantivum. Declinatio I. 9
Тема 7. Nomen Substantivum. Declinatio II. 10
Тема 8. Nomĭna adjectiva I–II declinatiōnis. Pronomĭna possessīva. Pronomĭna personalia. Pronomen reflexīvum 11
Тема 9. Praesens Indicativi Passivi. Infinitivus Praesentis Activi 12
Тема 10. Служебные части речи. Синтаксис. 13
Тема 11. Imperfectum Indicativi Activi et Passivi 14
Тема 12. Futurum primum (I) Indicativi Activi et Passivi 15
Тема 13. Nomen Substantivum. Declinatio III. Classic Consonans. 16
Тема 14. Nomen Substantivum. Declinatio III. Classes vocalis et mixta. 17
Тема 15. Nomen Substantivum. Declinatio IV. Declinatio V.. 18
Тема 16. Nomina Adjectiva. Declinatio III. Participium Praesentis Activi 19
Тема 17. Adjectīva. Gradus comparatiōnis. 20
Тема 18. Adverbium. Gradus comparatiōnis adverbiōrum.. 21
Тема 19. Pronomĭna negatīva, indefinīta, demonstratīva, relatīva, interrogatīva. Adjectīva pronominalia 22
Тема 20. Perfectum indicativi activi 24
Тема 21. Plusquamperfectum indicativi activi 25
Тема 22. Futurum secundum (exactum) indicativi activi 26
Тема 23. Nomen Numerāle. 26
Тема 24. Неличные формы глагола. Gerundium. Gerundivum.. 28
Тема 25. Praesens conjunctivi activi et passivi 29
Тема 26. Основы римского стихосложения. 30
Крылатые выражения.. 32
Тексты для чтения и перевода.. 34
ЛИТЕРАТУРА.. 36
ОГЛАВЛЕНИЕ.. 37