Оршаған орта факторларын гигиеналық нормалаудың ғылыми негіздері.
БАҚЫЛАУ-ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ
Оқу жылындағы жалпы гигиена пәні бойынша 3 курс жалпы медицина
Факультетінің студенттеріне арналған емтихан сұрақтары
оршаған орта факторларын гигиеналық нормалаудың ғылыми негіздері.
1. Гигиена-медицинадағы негізгі алдын алу пәні ретінде. Мақсаты, міндеттері, зерттеу әдістері. Гигиенаның медициналық білімдер жүйесіндегі рөлі.
2. Медицинадағы емдеу және алдын алу бағыттарының өзара байланысы.
3. Денсаулық жағдайының бұзылуының біріншілік, екіншілік және үшіншілік профилактикасы және олардың эффектілігі.
4. Гигиенаның мақсаты. Гигиеналық ғылымның зерттеу объектісі, мазмұны және міндеттері. Негізгі тараулары.
5. Гигиеналық зерттеу әдістері.
6. Медициналық білімдер жүйесінде гигиенаның ролі, басқа медициналық және медициналық емес ғылымдармен өзара байланысы.
7. Емдеу дәрігерінің практикалық іс әрекетіндегі гигиеналық көзқарасының маңызы.
8. Гигиенаның қысқаша даму тарихы. Қазақстан Республикасындағы гигиена ғылымының әртүрлі салаларының мазмұны және келешекте дамуы.
9. Санитария туралы түсінік. Гигиена ғылымы дайындаған санитарлық гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды іске асырудағы санитарлық - эпидемиологиялық қызметтің ролі. 10. Санитарлық-эпидемиологиялық жұмыстарды іске асырудың негізгі түрлері ретіндегі -сақтық және күнделікті санитарлық бақылау.
Санитарлық заңдылықтар және санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің жұмысындағы ролі.
11. Қоршаған орта факторалырының әсерімен байланысты аурулардың алдын алудың негізі ретіндегі гигиеналық нормалау. Гигиеналық нормалау түсінігі.Факторларды нормалаудың бірінші кезектілігін анықтайтын жағдайлар.
12. Гигиеналық нормалаудың негізгі принициптері. Нормалаудың кезеңділігі.
Қоршаған орта факторалыры және олардың адам ағзасына әсері.
Аурулардың алдын алудың гигиеналық негіздері.
Ауа ортасының факторлары.
13. Ауаның физикалық қасиеттерінің гигиеналық маңызы.
14. Ауаның жоғары, төмен температурасының, ылғалдылығының, қозғалу жылдамдығының адам ағзасына әсері.
15. Ауа температурасының, ылғалдылығының және қозғалысының адам ағзасына кешенді әсері. 16. Ауаның температурасын, ылалдылығын және қозғалу жылдамдығын өлшеу және бағалау әдістері.
17. «Жел раушаны», оның қолданбалы маңызы. Ауа ортасының электрлік жағдайы және оның гигиеналық маңызы.
18. Төмен және жоғары атмосфералық қысымның адам ағзасына әсері. Биіктік (тау) және кессон ауруларының алдын алу.
19. Күн радиациясы және оның гигиеналық маңызы. Күн радиациясының спектрлік құрамы. Жарық климаты туралы түсінік.
20. Инфрақызыл сәулеленуі, оның биологиялық әсері.
21. Көрінетін сәуленің ағазаға әсері.
22. Бөлмелердегі табиғи жарықтың және күн сәулесінің түсуінің гигиеналық маңызы. Бөлмеге күн сәулесі түсу режимдері.
23. Бөлмедегі табиғи жарықтың көрсеткіштері, анықтау әдістемесі.
24. Жасанды жарықтың гигиеналық маңызы, оған қойылатын талаптар.
25. Толқын ұзындығы әр түрлі ультракүлгін сәулеленудің (УК) биологиялық әсері.
УК-сәулеленудің жетіспеушілігі және оның алдын алу. Зарарсыздандыру үшін УК–радиациясының бактерицидтік әсерін қолдану.
26. Ауа райы және климат.
27. Жерсіндірудің (акклиматизациялаудың) қазіргі кездегі мәселелері. Ауа райын қалыптастыратын және сипаттайтын факторлар.
28. Ауа райының кезеңдік және кезеңдік емес өзгеруінің гигиеналық маңызы. Дені сау адамдарда және созылмалы аурулары бар адамдарда метеопатиялардың алдын алу.
29. Негізгі климат түзуші факторлар. Климаттың типтері. Климат факторларының адам ағзасына әсері.
30. Қолайсыз климаттық аудандарда акклиматизацияны қамтамасыз ету жөніндегі гигиеналық шаралар.
31. Үйлердің микроклиматы. Үйдің микроклиматын қалыптастырушы факторлар.
32. Микроклиматтың түрлері, ағзаға әсері.
33. Микроклимат параметрлерін және адамның жылулық жағдайын инструменталдық зеріттеулерден алынған мәліметтері бойынша үйлердің микроклиматын гигиеналық бағалау.
34. Микроклимат жағдайларының адам ағзасына қолайсыз әсерлерінің алдын алу жөніндегі шаралар.
35. Аурухана үйлерінің және балалар мекемелерінің микроклиматын нормалаудың ерекшеліктері.
36. Үйлердің микроклиматын қолайлы етудегі тиімді құрал ретіндегі жылыту және желдету. Жылыту жүйелерінің түрлері.
37. Жылыту жүйелеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
38. Желдетудің түрлері және олардың қолданылуы. Ауа алмасуының көрсеткіштері.
39. Атмосфералық ауаны табиғи химиялық және биологиялық құрамы және оның гигиеналық маңызы.
40. Атмосфералық ауаның табиғи химиялық және биологиялық құрамы және оның гигиеналық маңызы.
41. Атмосфераның химиялық заттармен ластануының негізгі көздері, басты ластаушылар.
42.Атмосфера ластануының гигиеналық маңызы. Биологиялық ластаушылардың табиғи және техногендік көздері. Биологиялық ластаушылардың адам денсаулығына әсері.
43. Атмосфералық ауаның ластануымен байланысты аурулардың алдын алу жөніндегі шаралар.
44. Үйлердің ауасының химиялық қосылыстармен ластануының гигиеналық маңызы.
45. Қолданылуы әртүрлі үйлердің ауасының химиялық ластаушылардың көздері және көрсеткіштері.
46. Қазіргі кезеңдегі тұрғын және қоғамдық үйлердегі ауа тазалығының критерийі ретінде СО2 концентрациясын анықтаудың маңыздылығы.
47. Үйлердің ауасының биологиялық ластануы. Ластаушылардың көздері және таралу жолдары, эпидемиологиялық қауіптілігі.
48. Ауаның бактериялармен латануының көрсеткіштері. Анықтау әдістері, нормативтері. 49. Ауаның химиялық және бактериялармен ластануын төмендету және алдын алу үшін желдетуді және қысқа толқынды ултракүлгін сәулеленуді қолдану.