Олды гигиеналық өндеу
Қолды қағаз сүлгімен кептіру керек, сосын кранды жабамыз. Егер қағаз сүлгілер болмаса онда оның орнына таза мата тілімдерін шамамен мөлшері 30 х 30 см жеке қолдануға болады. Әрбір қолданылып болған сүлгілерді қайта тазалаудан өткізу үшін арнай қойылған контейнерлерге тастау керек. Электр құрғатқыштар тиімсіз, себебі теріні аса жай кептіреді.
Механикалық өңдеуден кейін(екі рет сабындап және шаю) қолдың жалғауына аз дегенде 3 мл зарарсыздандырғыш жағылады. Қолды гигиеналық дезинфекциялау кезінде препараттар қолданылады, яғни құрамында зарарсыздандырылған детергенттер болады, сонымен қатар қолды спиртпен залалсыздандырады (адекваттық шарттың қолды жууға немесе қолды жуу үшін арнайы уақыттың болмағандығынан). Зарарсыздандырылған сабынды немесе детергенттерді қолданған кезде қол ылғалданады, содан соң теріге 3 мл құрамында спирт бар препаратпен жағады(мысалға, «Исосепт», «Спитадерм», «АХД-2000 специаль», «Лизанин», «Биотензид», «Манопронто»), толық кепкенге дейін теріге ұқыпты сіңеді (қолды сүртуге болмайды).
Персонал қолына сақина тағудан немесе тырнағына лак жағудан сақтануы керек, себебі сақина мен жылтылдақ лак қолдағы микроорганизмдерді жоюға қиындық соқтырады. Маникюр (әсіресе тырнақ асты аймағына жасайтын әрекеттер) кіші жарақаттарға әкелуі мүмкін, себебі ол тез зақымдалады. Қолды жууға арналған жабдықтар аурухананың шекарасында ыңғайлы орналасуы керек. Дербес жағдайда, диагностикалық немесе емдеу өткізілетін бөлмеде, әр бөлмеде және бөлмеден шығарда тікелей емес орналасады.
Uuml; Хирургиялық деңгей – әр хирургиялық араласуларда жүргізіледі, емделушінің терідегі жабынның тұтастығының бұзушылығымен жүргізіледі, микроорганизмдердің операциялық жараға немесе операциядан кейінгі инфекциялық қозуға әсер етуін алдын – алу үшін жүргізіледі.
Қолды өңдеудің ережелері:
Жоғарыда жазылғандардың механикалық өңдеуден айырмашылығы, хирургиялық өңдеуге білекті тазалау кіреді(2сурет), кептіру үшін стерилді майлықтар пайдаланылады, ал қолды жуу кем дегенде 2 минутқа созылады.
 |
2 сурет.
Қолды өңдеудің хирургиялық деңгейі
Кептіргеннен кейін қосымша тырнақ асты мен тырнақ жаны бірреттік стерильді ағаш таяқшамен, зарарсыздандырылған дымқыл ертіндімен өңделеді. Шөткелерді қолдану маңызды емес.
Егер бәрібір де шөткелер қолданылса, онда әрқашан стерильді жұмсақ немесе автоклавтауға төзімді шөткелерді, сонымен қатар шөткелерді тек қана тырнақаралық үйінділер үшін немесе жұмыс ауысуының бірінші өңдеуінде пайдалану керек.
EN -1500- дің тізбектелген қатал қозғалысын сақтай отырып, механикалық өңдеуден кейін, кептірмей тұрып, қолдың жалғауларына 3 мл-дей зарарсыздандырғыш жағылады («Оллсепт про», «Спитадерм», «Стериллиум», «Октенидерм» және т.б.), сосын ол теріге сіңеді. Теріге зарарсыздандырғыш жағу процедурасы кем дегенде 2 рет жүргізіледі, зарарсыздандырғыштың ортақ шығыны – 10 мл, процедураның толық уақыты – 5 минут.
Стерильді қолғапты тек қана құрғақ қолға киеді. Қолғаппен жұмыс жасап жатқанда 3 сағаттық өңдеуден кейін басқа қолғапқа ауыстырып жұмыс жасау керек.
Олғаппен жұмыс жасап болғаннан соң қолды тағы да майлықпен сүртеміз, дымқыл теріні зарарсыздандырғышпен, сосын сабынмен жуып, жұмсартатын креммен ылғалдандырылады (3 – 4 сурет).
3-4 сурет.
Зарарсыздандырылған қолғаптардың дұрыс киілуі және шешілуі
Іс-шараның орындалуы:
1. Қолды өңдеу
2. Құрғақ, таза жерге қоды тигізбей зарарсыздандырылған буманы қою. Буманы ашу.
3.Сол қолдың үлкен және сұқ саусағымен
4.Сол қолдың үлкен және сұқ саусағын қолдана отырып, жиналған қолғап манжетінен бір дана қолғапты ақырын алып шығу (саусақтар қолғаптардың ішкі беткейіне жанаспауы қажет). Оң қол саусақтарын бүркеп, қолғапқа баяулап, енгіземіз.
5.Жиналған қолғап манжетін білезік сүйегі бойына ұстап тұрып, қолғапты бір қозғалыста кию.
6-7. Ішкі беткейіне жанаспай, сол қолдың қолғабын оң қолдың II, III, IV саусақтарымен аламыз.
8-10. Екінші қолғапты бір қозғалыспен сол қолға киіп, олардың бөгде бедерлермен жанаспауын қадағалау.
11. Екі қолғапты киіп болған соң, саусақтардың ұшын жөндеу қажеттілігі туындаса, бірден жөндеп аламыз.
12-13. Бөгде бедерлермен жанасудан қашқақтай, екінші қолдың саусағын сырғытып, оң қол қолғабының манжетін оң қарату.
14. Қолғап киген қолымыз тек қана зарарсыз құралдармен немесе науқастың алдын-ала зарарсызданған дене бөлігімен қатынасуы қажет.
15-17. Сыртқы бетіне жанаса отырып, сол қол саусақтарымен оң қолғаптың манжетін ұстаймыз. Саусақтардың екінші фалангісіне дейін теріс қаратып, қолғапты шешеміз (толықтай шешпеу).
18. Сыртқы бетіне жанаса отырып, оң қол саусақтарымен сол қолғаптың манжетін ұстаймыз. Жартылай шешілген қолғаппен сыртқы жиегін саусақтардың ұшына жартылай тарта отырып, екінші қолғапты шешеміз.
19. Медициналық қызметкердің терісі қолғаптың тек қана ішкі бетімен қатынайтының көзбе-көз дәлелі ретінде, толықтай сырт қаратып сол қолғапты шешеміз.
20. Қолғапты қоқыс жәшігіне тастау.
21. Қолды өңдеу.
Санитарлық – эпидемияға қарсы тәртіптердің негізгі элементтері дезинфекция және стерилизация болып табылады.
Дезинфекция
Дезинфекция (залалсыздандыру ) – қоршаған ортадағы адам үшін бактериалды споралардан басқа патогенді микроорганизмдерді жою үрдісі; бұл термин жансыз нәрселерге негізделген, биологиялық тіндер үшін «антисептика» термині қолданылады.
3.1 Дезинфекцияның түрлері:
ü алдын-алу (профилактикалық)
ü ошақты: ағымды және қорытынды
Алдын-алу дезинфекция – анықталған инфекция көздері болмаған жағдайда жүргізіледі. Алдын-алу дезинфекциясының мақсаты – пациенттің қолданған құралдарын жүйелі түре залалсыздандыру жолымен басқа адамдарға жұғу қаупін азайту.
Ошақты залалсыздандыру – ауырған адам мен малдың қасында болып, олар сауығып кеткенге дейін күнделікті бақылау жүргізіп отыру, ауруды емдеуге алып кете салысымен және аурудан жазылып кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) өліп қалғаннан кейін бірден (көп кешікпей) ауру орнын толық өңдеуден өткізу.
Дезинфекция әдістері:
ü механикалық
ü физикалық
ü химиялық
ü комбинирленген немесе аралас