Ндірісті ұйымдастыру түрі
Өндірісті ұйымдастырудың түрі – дегеніміз -өнеркәсіптік кәсіпорынды ұйымдастыру ерекшеліктері мен техникалық жағдайының жалпы сипаттамасын беру.
Өндірісті ұйымдастырудың түрін көптеген факторлар әсер етеді:
1. – мамандандыру деңгейі;
2. - өндіріс көлемі;
3. - шығарылатын өнім номенклатурасының күрделілігі және төзімділігі;
Өндірістің негізгі үш түрі болады:
1. – жеке –дара өндіріс;
2. – сериялық өндіріс;
3. – жаппай өндіріс.
Жеке – дара өндіріс – алуан түрлі жәнетұрақты емес, номенклатуралы өнімдерді жекелеп шығарумен сипатталатын өндіріс үлгісі. Мысалы: ірі трубиналар, кемелер, металургиялық, кен жабдығыжәне т.б. Сондай – ақ, жеке тапсырыстар бойынша жеке тұтыну заттарын шығаратын тәжірибелік заводтар, кәсіпорындар жеке дара өндіріске жатады.
Ерекшеліктері:
1. - әр-түрлі номенклатуралы өнімдердің шығарылуы;
2. - жұмыс орындарын технологиялық мамандандыру бойынша ұйымдастыру;
3. - әмбебап құрал – жабдықтар мен технологияларды қолдану;
4. - қолмен жинау жұмыстарының үлкен көлемі;
5. - жоғарғы білікті әмбебап жұмысшылардың санының көп болуы;
6. - өндіріс циклының ұзақтығы;
7. - аяқталмаған өндіріс көлемінің көп болуы.
Сериялық өндіріс түрі кең номенклатуралы,біртектес өнімдерді бір уақытта сериялармен шығаруды көздейді. Сериялы өндіріске партиялармен енгізілген, конструкциялары бірдей өнімдерді бір уақытта шығару жатады.
Негізгі ерекшеліктері:
1. - біртектес өнімдердің үлкен номенклатурасының тұрақты шығарылып тұруы;
2. - жұмыс орнының бірнеше операцияларды орындауға мамандануы;
3. - бөлшектер мен өнімдерді партиямен шығару;
4. – мамандандырылған құралдар мен технологиялық жабдықтардың көп болуы;
5. – қолмен жинау еңбегінің аз мөлшері;
6. – орташа білікті жұмысшылар санының көп болуы;
7. - өндіріс циклының ұзақ еместігі;
8. - өнім сапасын бақылау процесінің автоматтандырылуы.
Түрлері – ұсақ сериясы,орташа сериялы, жаппай сериялы өндірістер, мысалы: самолет шығаратын, мотор шығаратын заводтар.
Жаппай өндіріс - өндірістімамандандырудың ең жоғары сатысы. Мысалы: автомобиль, трактор заводы. Бұл түрі бойынша әртүрлі өнімдер бір уақытта үзіліссіз шығарылып отырады.
Ерекшеліктері:
- тек қана аз номенклатуралы өнімдерді үлкен көлемде шығару;
- жұмыс орнының тек қана бір операцияны орындауға мамандандырылуы;
- жұмыс орындарының операциялардың ретіне қарай орналасуы;
- арнайы және мамандандырылған технологиялық құрал –жабдықтардың үлкен көлемі;
- механикаландырылған, автоматтандырылған технологиялық процестердің көп қолданылуы;
- операцияларды дайындау және аяқтау уақытының аздығы;
- қолмен жинау жұмыстары көлемінің азаюы;
- ең төменгі білікті жұмысшылардың еңбегін қолдану.
- өндіріс циклының қысқаруы;
- өндірісті басқаруды және жоспарлауды шоғырландыру;
- кәсіпорындарды басқаруда автоматтандыруды енгізу.