АЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

№ 6 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУЛЕР

Тақырыбы: Қарапайым физиологиялық процестерден қорытынды сабақ.

Сағат саны: 4

Курс: 2

Мамандығы: 051301 «Жалпы медицина»

Құрастырушы:

Доцент Ибраева С.С.

Астана 2014ж

1. Тақырыбы:Қарапайым физиологиялық процестерден қорытынды сабақ.

5. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы.

2. Физиологияның даму тарихы.Физиология дамуындағы отандық және шет елдік ғалымдардың ролі. (И.М.Сеченов, И.П.Павлов, П.К.Анохин, К.В.Судаков, А.П. Полосухин, Н.У. Базанова и т.б.)

3. Тірі ағзалардың жалпы қасиеттері. Тұтас ағзаның қызмет етуінің жалпы принциптері - корреляция, реттелу, рефлекс, өзіндік реттелу.

4. Жүйелік даму. Тіршілік ету процестерінің жүйелік квантталуы.

5. Физиологиялық зерттеу әдістерінің дамуы.Физиологиялық зерттеулердің қазіргі кездегі әдістері

6. Қозғыш ұлпалар. Тітіркендіргіштердің жіктелуі.

7. Қозғыш жасушалардың негізгі қасиеттері (тітіркенгіштік, қозғыштық). Қозу.

8. Қозғыштықтың параметрлері: тітіркендіру табалдырығы, (реобаза), пайдалы уақыт, хронаксия, лабильділік, рефрактерлік. Аккомодация

9. Сөл бөлу .Сөл бөлу қызметтері. Сөл бөлетін клеткалардың биоэлектрлік ерекшеліктері. Сөл бөлудің ерекшеліктері (жүйкелік, гуморальдық ).

10. Биоэлектрлік құбылыстар жайындағы ілімнің дамуы. (Гальванидің 1 және 2 тәжірибесі).

11. Мембраналық потенциал, әрекет потенциалы, оларды тіркеу әдістері, пайда болу механизмі.

12. Ұлпаның қозу кезіндегі қозғыштық қасиетінің өзгеруі..

13. Биопотенциалдар пайда болуының теориясы және олардың пайда болуы жайындағы қазіргі кездегі көзқарас. Жасуша тітіркенуі кезіндегі мембраналық және жасушаішілік процестер.

14. Мембрананың иондық каналдары. Биологиялық мембраналар арқылы заттардың активті және пассивті тасымалдануы.

15. Қозғыш ұлпалардың физиологиялық қасиеттері.

16. Қозғыш ұлпаларды тітіркендіру заңдары. (полярлық заң, «бәрі және ештеңе емес» заңы,күш заңы, күш және уақыт заңы, градиент заңы).

17. Қаңқа бұлшық етінің физиологиясы, олардың қызметтері. Еттердің негізгі қасиеттері.

18. Еттің күші және жұмысы. Еттің қажуы, тұтас ағза және жекелеген еттер қажуының теориялары. Орташа жүктеме заңы.

19. Қозғалтқыш бірліктер және әртүрлі еттердегі олардың ерекшеліктері.Бұлшық ет жиырылуның құрылыстық - қызметтік негізі. Қозу мен жиырылудың бірдейлігі. Еттің босаңсуы.

20. Еттер жиырылуының тәртіптері. Жеке дара жиырылу. Тетанустық жиырылу, оның түрлері. Қаңқа бұлшық етінің жұмысының түрлері. (изотоникалық, изометриялық, ауксотоникалы).

21. Бірыңғай салалы еттер физиологиясы, олардың қызметтері, физиологиялық қасиеттері, іс-әрекетінің реттелуі.

22. Бірыңғай салалы еттер мен қаңқа бұлшық еттерінің физиологиялық қасиеттерінің негізгі айырмашылықтары.

23. Электромиография, динамометрия, медицинадағы маңызы.

24. Жүйке талшықтарының жіктелуі (миелинді, миелинсіз).

25. Жүйке талшықтарының қасиеттері. Жүйке талшықтары бойымен қозу өткізу. Тұтас жүйке бойымен қозу өткізу заңдары.

26. Введенскийдің парабиозы, оның кезеңдері, медицина теориясы мен практикасы үшін маңызы. Өткізгіш жолдардың жүйелік ұйымдасуы.

27. Синапс - бұл нейрондар мен нейрондар арасында, нейронмен эффекторлық клеткалар арасындағы ұйымдасқан қызметтік байланыс ретінде. Синапстардың жіктелуі.

28. Синапс арқылы қозу берілуінің кезеңдері мен механизмдері. Медиатордың синтезделуі. Медиатордың бөлінуі. Постсинапстық мембрана рецепторларымен медиатордың өзара әрекеттесуі.

29. Қозу берілуінің электрлік теориясы. Синапстардың қасиеттері.

30. Синапс арқылы қозу берілуінің реттелу жолдары. Мидағы синапстық қозу берілуі.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейстади және т.б.)

1. Жүйке бұлшықеттік препарат және қөлбақаның оқшауланған балғыр бұлшықетінен препаратын дайындау.

2. Тікелей және тікелей емес тітіркендіргенде қозу табалдырығын анықтау.

3. Жеке бұлшық еттік жиырылу қисығын тіркеу тәсілі.

4. Динамометрия.

5. Электромиография.

6. Жүйке бойымен қозудың екі жақты таралуы.

7. Жүйкенің физиологиялық бүтіндік заңы.

8. Парабиоз.

9. Жүйке-бұлшық ет препаратында қажу орны.

10. Қозғыш ұлпалардағы биоэлектрлік құбылысты шерудің биологиялық тәсілі (Гальванидің 1- және 2- тәжірибелері мен К. Маттеучидің тәжірибесі).

Дебиет.

1 Тақырып бойынша дәрістер.

2 Адам физиологиясы. Х.К. Сәтбаева, А.А.Өтепбергенов, Ж.Б. Нілдібаева, Алматы, 2005, 663

3 .Судаков К.В., и др. Нормальная физиология в динамических схемах: атлас: учеб.пособие. – М., 2009.

4.Агаджанян Н.А., Смирнов В.М.. Нормальная физиология: Учебник для студентов медвузов.- М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2007.

5.Орлов Р.С., Ноздрачев А.Д., Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

6 .Физиология человека. Под ред. Р.Шмидта, Г. Тевса. М.,., в 3-х томах.- 2007.

7. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека.Compendium: учебник. – М., 2009.

Қосымша:

1.Современный курс классической физиологии (избранные лекции) с приложением на компакт-диске. Под ре. Ю.В.Наточина, В.А.Ткачука. – М.: ГЭАТАР-Медиа, 2007. – 384 с.

2.Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии: Учеб. пособие / Н.Н.Алипов, Д.А.Ахтямова, В.Г.Афанасьев и др.; Под ред. С.М.Будылиной, В.М.Смирнова. – М.: Издательский центр «Академия», 2005. – 336 с.

3.Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А. Агаджаняна.-М.: Высшая школа, 2007 4.Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.

5.Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. - Шымкент, 2006. - 66 с.

6.В.М. Смирнов. Физиология в рисунках и таблицах.- М., «МИА», 2007.

7. Бақылау: билеттер.

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ

ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

№7 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУЛЕР

Тақырыбы: ОЖЖ-де қозу таралу ерекшеліктері.

Сағат саны: 4

Курс: 2

Мамандығы: 051301 «Жалпы медицина»

Құрастырушы:

Доцент Ибраева С.С.

Астана 2014ж

1. Тақырыбы:ОЖЖ-де қозу таралу ерекшеліктері.

2. Мақсаты: Орталық жүйке жүйесі /ОЖЖ/ - бұл біртұтас ағза мен оның жүйелері? Мүшелердің оптималды қызметтенуі үшін сәйкес өзгерістерді және организм мен қоршаған ортаның үйреншікті өзара әрекеттесу мақсатымен ақпаратты қабылдау, өңдеу, тарату, сақтау және есте қалдыруды қамтамасыз ететін жұлын мен бас мидың жүйкелік құрылымдар жиынтығы. ОЖЖ- қозудың таралу ерекшеліктері мен рефлекторлық әрекеттің принциптері туралы білім, ОЖЖ және оның бөлімдерінің қызметтенуін қамтамасыз ететін, ағзаның біріктіруі-бейімдеуші әрекетінің толық сипатының көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

3.Оқу мақсаты: : Біртүтас ағза әрекетінің негізі реттеуші тегершіктері ретінде, ОЖЖ – қызметінің ерекшеліктері мен қызметтік маңызы туралы түсінік беру. Ағзаның реттеуші жүйелерінің орталық тегершіктері қызметтенуінің негізгі заңдылықтарын ұйымдастыру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. ОЖЖ қызметтерін зерттеу әдістері. Электроэнцефалография, шақырылған потенциалдар, олардың табиғаты.

2.Нейрон -ОЖЖ қызметтік- құрылыстық бірлігі. Жүйке клеткаларының қозу және тежелу механизмдері. ОЖЖ-нің синапстары және медиаторлары. Нейрондардың интегративтік іс-әрекеті.

3.ОЖЖ-гі қозу таралу ерекшеліктері. Қозудың конвергенциясы. Жеңілдету, тежелу, окклюзия, бөгелу құбылыстары.

4.ОЖЖ -де нейрондардың өзара байланысу принциптері (иррадиация, мультипликация, қозудың ұзару принципі).

5.Жүйке жүйесінің орталықтары, олардың жіктелуі.

6.Жүйке орталықтарының тонусы, доминанттылық. ОЖЖ-сі ұйымдасуының жалпы принциптері.

7. Қозудың бірсызықпен таралуы, қозудың жалпылама таралуы. Төменге әсері.

8. Рефлекторлық теорияның даму кезеңдері (Р. Декарт, И. Прохазка, И.М. Сеченов, И.П. Павлов, П.К. Анохин). Рефлекс -сыртқы және ішкі орта жағдайының өзгеруіне қызметтердің бейімделу әсерінің негізгі механизмі.

9.Рефлекторлық доға. Рефлекторлық теория принциптері (детерминизм, анализ және синтез, құрылыс және қызмет біртұтастығы). Нервизм теориясы. (С.П. Боткин, И.П. Павлов).

1. Тюрк әдісі бойынша жұлын-милық рефлексінің уақытын анықтау.

2. Орталық жүйке жүйесінде қозудың кеңістік және мерзімдік жиынтығы.

3. Энценфалограмманы талдау.

4. Реоэцефалограмманы талдау.

6. Әдебиет:

Негізгі:

1.Тақырып бойынша дәріс

2 Адам физиологиясы. Х.К. Сәтбаева, А.А.Өтепбергенов, Ж.Б. Нілдібаева, Алматы, 2005, 663

3 .Судаков К.В., и др. Нормальная физиология в динамических схемах: атлас: учеб.пособие. – М., 2009.

5.Орлов Р.С., Ноздрачев А.Д., Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

6 .Физиология человека. Под ред. Р.Шмидта, Г. Тевса. М.,., в 3-х томах.- 2007.

7. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека.Compendium: учебник. – М., 2009.

Қосымша:

5.Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под

ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. - Шымкент, 2006. - 66 с.

7. Бақылау:Бірінші деңгейлік тесттік бақылауды жүргізу.

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ

ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

№7 сабаққа таратылатын материал

Сабақ тақырыбы:«Орталық жүйке жүйесінде қозудың таралу ерекшеліктері».

ЖҰМЫС №1