Аяқ тамырларының қанайналым бұзылысы ауруларының диагностикасы
Б
1 Жіті коронарлық синдром. Қауіп факторлары. Диагностикасы. Ауруханага дейінгі кезеңде ЖТД тәсілі .Жедел коронарлы синдром-жүректің ишемиялық ауруының клиникалық көрінісінің критикалық фазасы. Жедел коронарлы синдром – жедел миокард инфаркты немесе тұрақсыз стенокардияға күдік туғызатын кез-келген клиникалық, электрокардиографиялық, лабораторлық белгілермен көрінетін жедел миокард ишемиясы. Қауіп факторлары: Егде және қарт жастағы адамдар; Артериальді гипертензия; Қантты диабет;Липидті алмасудың бұзылысы; Зиянды әдеттері; Абдоминальді семіздік; Отбасы анамнезінде ерте жүрек – тамыр аурулары бар болса. Диагностикасы.ЖКС тану 3критериймен журеді. Бірінші топка физикалык тексеру мен сурастыру барысындағы көріністер, екінші топка- аспаптық зерттеулер және ушінші- лаб.зерттеулер. ЖКСның типтік клиникалық көріністері боп тыныштық жағдайдағы 20минуттан астам ангинозды синдромныңсакталуы,біріші рет пайда болған стенокардия ФК3,прогрессирлеуші стенокардия. ЖКС атипті көріністеріне кеуде тусында ауырсыну сезімі,эпигастрийдегі ауырсыну, аскорытуды жолдарының жедел бузылысы, ауырсыну,удемелі ентігу жатады. ЖКСтің негізгі аспаптық диагностикасында негізгі әдіс электрокардиография. ЭКГда тісшелердің озгерісін кореміз. STсегменінің жогарылауы немесе Ттісшесінің төмендеуі, патологиялық Qтісшесі пайда болады. Лабораторлы тексеру, ЖҚА(лейкоцит, эритроцит мөлшері гемоглобин концентрациясы, СОЭ ) Биохимиялық көрсеткіштерді анықтау( тропонин,КФКмөлшерін анықтау, кан плазмасындағы глюкоза анықтау) .
Емі. Ауырсынусиндромы басу ушін нитроглицерин ішу керек. Оң әсері тәждік тамырларға вазодилетирлеуші әсерімен байланысты, сонымен катар каркынды гемодинамикалық және антитромбоцитарлық әсері бар. Нитроглицерин кеңейткіш әсерлі және атеросклеротикалық өзгерістерге, интакты тәждік артериялардың кан айналым бузылысына әсері бар..Нитроглицеринді сублингвальді немесе спрей түрінде қолданады.егер ауырсыну басылмаса немесе нитроглицеринді тағайындауга баскада көрсеткіштер болса оны көк тамырга тамшылатып жібереді.Нитроглицерин орнынаизосорбидадинитратты қолдануға болады. Препаратты тамыр ішіне тамшылатып АҚҚбакылап отыру аркылы жібереді, алғашқы доза 1-4 тамшы минутына.Егер жаксы кабылдаса 2-3тамшыға көтереміз әр 5-15минутта.
β-блокаторларды қолдану маңызды болап саналады..β-Блокаторларды ертерек колданган дұрысβ-адреноблокаторлар дозасы:Пропранолол 20-80 мг 2 рет тәулігіне;Метопролол 50-200 мг 2 рет тәулігіне;Атенолол 50-200 мг тәулігіне;Бетаксолол 10-20 мгтәулігіне;;Бисопролол 10 мг в тәулігіне;;Есмолол 50-300 мкг/кг/мин;Лабеталол 200-600 мг 3 рет күніне.
Егер β-блокаторларды колдануға карсы көрсеткіш болса кальций антагонистерінендилтиаземдер тобынынан бастаған жөн.. Препаратты 60мг 3рет куніне, егер жаксы кабылдаса тәулігіне 270-360 мг беруге болады. Тромболизисти терапия журғізуге болады ол турып калган тромбтарды ерітіп кан айналымды жаксартады. 1 500 000 ЕД 100 мл 5% глюкозмен немесе 0,9% натрия хлоридімен араластырып 30 – 60 мин куямыз. Келесі этап — антикоагулянтты жәнеантитромбоцитарлы терапия. Антитромбоцитарлытерапияның стандарты аспирин.
Аспирин алғашында 165-325 мг доза,сосын — 80-160 мг аспирина кешек тамактан сон.
Егер наукаста аспиринге аллергия болса клопидогрель (Плавикс) немесетиклопидин (Тиклид). Тиклопидин — 250 мг 2 рет тәулігіне тамакпен бірге..Гепарин ал,алғашкы доза 60-80ед\кг коктамырга болюсно.
Ацетилсалицилцилил кышкылы алгашкы доза 250-500мг ары карай 75-325мг 1рет куніне.
2 Бронх демікпесі.Жіктелуі. диагностикалық белгілері(клиникалық,зертх.аспапт). Дәрігердің еңбектік сараптамасы. Диспансер. Бронх.демікпесі(БД) –негізгі патогенетикалық механизмі бронхтардың гиперактивтілігі болып табылатын, ал негізгі клиникалық көрінісі –туншығу устамасынан(экспираторлы турде) бронхоспазмға,бронх шырышты қабатының ісінуімен гиперсекрециясына әкелетін тыныс алу жолдарының созылмалы ауруы. Туншығу устамасы, сонымен катар БДне жөтел,кеуде тусының толып туруы, тунде немесе танғы уакытта алыстан естілетін сырылдар пайда болады.
Классификация
1.этиологиисы бойынша: атопиялық (экзогенді); атопиялық емес (эндогенді); аралас.
2. Ауырлық дәрежесіне байл:
- Iдәреже (жеңіл интермиттирлеуші): симптомдар саны кундіз . 2 рет аптасына;
ТШПЖболмауы немесе калыпты болуы (тыныс шығарудың пиктік жылдамдығы) тунгі симптомдар саны 2рет айна; ОФВ1 немесе ТШПЖ. 80% калыпты,ТШПЖ корсеткішінің шашырауы 20%
- II дәр(жеңіл персистирлеуші); кундізгі симптомдар > 1 рет аптасына,
бірақ <1 рет куніне; устамалар активтілікті бұзады; тунгі симптомдар > 2 рет айына;
ОФВ1 немесе ТШПЖ . 80% калыпты, ТШПЖ корсеткішінің шашырауы 20%-30%.
- IIIдәр (персистирлеуші, орташа ауырлықты); симптомдар кунара , устамалар активтілікті бұзады; түнгі симптомдар > 1 рет аптасына; ОФВ1 немесе ТШПЖ – 60- 80% калыпты, ТШПЖ корсеткішінің шашырауы > 30%.
- IVдәр (ауыр персистирлеуші): симптомдар тұрақты,физикалық активтілік шектелген; түнгі симптомдар жиі; ОФВ1 немесе ТШПЖ< 60% нормы,
ТШПЖ корсеткішінің шашырауы > 30%.
3. Ағымдық фазасы бойынша: өршу, тұрақсыз ремиссия, ремиссия, тұрақты ремиссия.
Шағымы; жөтел, әсіресе түнде, қайталамалы сырылдар,қайталамалы тыныс алудың қиындауы, қайталамалы кеуде клеткасының бастырылу сезімі,симптомдар пайда болады немесе түнде нашарлайды, симпомдар триггерлемен кезіккенде ауырлайды. БДнің маңызды клиникалық маркері симптомдардың спонтанды немесе бронхкеңейтуші препараттарды және қабынуға карсы дәрілерді колданғанда жоғалады.
Лабораторлы зерттеулер. ЖҚА – эозинофилия, БД өршу кезінде ЭТЖ аздап жоғарылауы;
Қақырықтың жалпы анализі –эозинофилдердің көбеюі, Шарко-Лейден криссталдары,
Куршман спиралі анықталады;
Қанның биохимиялық анализінде –уровня α2- жəне γ-глобулиндер, сиал қышқылы,
серомукоидтар, фибрин, гаптоглобулин деңгейінің өсуі мүмкін.
ЖЗАде шамалыпротеинурия болуы мумкін немесе калыпты болуы мумкін.
Аспапты зерттеу. Тыныс алу жолдарының өткізгіштік жағдайын спирометр арқылы немесе пикфлоуметр аркылы кореміз. Спирография:
- өкпенің форсирленген өмірлік көлемі мен тыныс шығарудың форсирленген көлемінің
алғашқы секундта төмендеуі;
- Тиффно индексінің төмендеуі (75% аз).
Пикфлуометрия:
- ТШПЖ 15% ке жоғарылауы, 15-20 минуттан кейін, қысқа əсердегі β2-стимуляторларымен
ингаляциядан кейін;
- бронхолитиктер қабылдаған науқастарда ТШПЖ тəуліктік ауытқуы 20% жəне көп, жəне
бронхолиттік терапиясыз науқастарда 10% жəне одан көп;
- физикалық жүктемеден соң жəне өзге триггерлердің əсерінен кейін ТШПЖ 15% жəне одан аз төмендеуі.
. Қосымша диагностикалық шаралар: 1. Кокірек қуысындағы органдардың рентгенографиясы. 2. Пульмонологтың консультациясы. 3. Стомотологтың консультациясы. 4. Отоларингологтың консультациясы. 5. Тері пробасы. 6. Провокационды проба. 7. Қақырық циталогиясы, БКға қақырықты тексеру. 8. Антибиотиктерге микробтардың сесімталдығын анықтау анализі. 9. Бронхолитиктермен немесе бронхопровокаторлармен сыртқы тынысты тексеру.
Арнайы мамандардың бакылау мерзімі педиатр, аллерголог-жеңіл ағымда өршу кезеңінде 6айда 1рет орташа ауырлық ағымда 3айда 1рет. Лор стоматолг жылына 2рет. Аллерголог, имммунолог кеңесі.
3.Ересек тұрғындарды динамикалық (диспансерлік) бақылау (бұйрықтың №, мақсаты, бақылаудың топтары)
26.12.12жылғы № 885 «Созылмалыаурулары бар науқастарды диспансеризациялау протоколдары».
Тұрғындарды диспансеризациялау- бұл сырқатты тез табу, әсіресесырқаттыңжасырынөтуінжәнебастапқыкөрінісін табу, қауіп-қатер факторы бар науқастарды табу, еліміздіңтұрғындарынбүкілөмірбойындағыденсаулығынәрдайымжүйелідәрігерлікбақылаунегізіндегікеректіемдік-сауықтырушараларын дер кезіндеөткізужолымен, тұрғындардыңденсаулығынсақтаужәненығайтумақсатыменсырқаттыалдын-алудыннақтыәдісі.
Диспансерлікбақылаудыңмақсаты
• патологиялықжағдайлардыерте табу, олардыңсебебінанықтау;
• қоғамдықжәнежекелікалдын-алушараларжолыменсырқаттың ары қарайдамуы мен пайдаболуынескертужәнесақтандыру;
• тұрғындарғадәрігерліккөмексапасынүздіксізжоғарылатудықамтамасызету;
• меншіктіліктіңбарлықтүрініңдәрігерлікқызметтерініңтиімділігінжәнедеңгейінқамтамасызету;
• шығармашылықжасынұлғайту.
Саутұрғындардыңдиспансерлікбақылаумақсаты
Саутұрғындардыдиспансерлеудіңмақсаты – дұрысфизикалықжәнепсихикалықдамудықамтамасызету, тұрғындардыңденсаулығынжетілдіружәненығайтуәрісақтау.
• сауадамдардыжылсайындиспансерліктексеру;
• қоғамдықажеттісырқаттар мен кеңтаралғансырқаттардыбіріншіреттікалдын-алу;
• еңбекшарттарыныңқолайлылығынжақсартуғаатсалысу;
• экологиялықортаныңсапасынжақсарту;
• ана-әйелөмірсалтынжетілдіру (жоғарғыдеңгейгекөтеру) жәнеолардыңденсаулықтарыннығайту;
• тұрғындардыгигиеналықтәрбиелеу;
• ішімдікішумен, шылымшегумен, стресс жағдайларыменжәнебасқа да керіфакторларменкүрес;
• рациональдытамақтанудыұйымдастыру;
• отбасылықдиспансерлеудідамыту;
• саутұлғалардыңдиспансерленуіжәнебіріншіреттікалдын-алушараларынабайланыстысаухалықтыжағымды (позитивті) мақсаттыбағыттатәрбиелеу.
Сырқаттардыдиспансерлікбақылаумақсаты
- қоғамдықжәнежеке-алдын-алушараларжолыменсырқаттыңөршуініңалдын-алу;
- ауруханағадейінгіжәнекейінгіемдеукезіңдежеделсырқатпенауырғандаржәнесозылмалыауруменауыратындарденсаулығыныңжағдайынүздіксізжүйелітүрдединамикалықбақылау.
Диспансерліктоптар.
- Д I – денісауадамдар – ешқандайшағымыжоқжәнеолардыңқараукезіндесозылмалыауруларынемесебөлекоргандары мен жүйелерініңқызметтерініңбұзылуларытабылмағанадамдар, олардыңішінде «шекаралық» депаталатынжағдайлары бар ауруларыкіреді (яғни, қанқысымыкөрсеткіштерініңжәнебасқа да ағзаныңқызметінеәсеретпейтінфизиологиялықкөрсеткіштердіңазғанаауытқулары бар адамдар).
- Д II – денісауадамдар – анамнезіндежеделнемесесозылмалыаурулары бар, бірақсоңғыжылдардабұлауруларешқандайөршулербермеген;
- Д III – науқас – емдіқажетететінадамдар.
4.Иммунопрофилактика.
Иммунопрофилактика-дегеніміз халықты жеке немесе жалпы инфекциялық аурулардан сақтау.
Иммунопрофилактикатүрлері:
1.Спецификалық нақты бір қоздырғышқа бағытталған; спецификалықемес
организмнің иммунды жүйесінің активизациясы үшін.
2.Белсенді- вакцинация енгізген кезде жауап ретінде организмнің өзінің қорғаныс антиденелерінің өндірілуі.
3.Пассивті – организмге дайын антиденелер енгізу.
Екпе жасауға көрсеткіш: жаңа туған балдарға және жастық шақта келесі ауруларға қарсы вакциналар жасалуы тиіс: полимиелит, туберкулез, сіреспе(столбняк), қызамық, көкжөтел, дифтерия, қызылша, эндемиялық паротит, және гепатитке қарсы.
Кері көрсеткіштер:
• Екпедозасынаанафилактикалық, энцефалитикалықкүшті реакция,
• Иммунодефициттер ( тірі вакцина үшін) :
- біріншілік
- лейкоз туындатқаннемесеиммуносупрессивті терапия
- жоғарыдозадағыстероидты терапия.
• Жүктілік ( тірівакцинаға)
• Жалпыжағдайыныңайқынбұзылысынемесефибрильдітемператураменкөріністабатынорташаауырлықдәрежедегіжәнеауырдәрежедегіаурулар.
Барлық вакциналар – бірінші рет жасаған кезде қатты рекция берген болса немесе бірінші екпенің асқынуы болатын болса; барлық тірі вакциналар – иммунодефициттик жағдай, жұмыртқа сарысына анафилактикалақ реакция болса; БЦЖ вакцинасы – баланың салмағы 2000 г төмен болса, бірінші екпелен кейін келлоидты тыртық қалған болса; ОПВға қарсы көрсеткіш жоқ; АКДС – нерв жүйесі аурулары кезінде, анамнезінде афебрильды тырыспа болса АКДС орнына АДС енгізеді; АДС, АДС-М- абсолютті кері көрсеткіш жоқ; ЖКВ,ЖПВ – аминогликозидтерге ауыр реакция кезінде; Қызамыкка қарсы вакцина немесе тривакцина – жұмыртқа сарысына анафилактикалық реакция болса; Гепатит В вакцина - пекерский дрождарға аллаергия болған кезде.
ҚР екпе жасау мерзімдері:
1-4 күні : туберкулезға қарсы вак-я, гепатит В ға вак-я.
2 айда: +АбКДС+ХиБ+ВГВ+ИПВ. Пневмонияға қарсы вак-я.
3 айда:+ АбКДС+ХиБ+ИПВ.
4айда: :+АбКДС+ХиБ+ВГВ+ИПВ. Пневмонияға қарсы вак-я.
12-15 айда:+ ОПВ (Полиомиелитке қарсы оральды вак-я.) ;Ревак-я қызылша,қызамық,эпид. паротитке. Пневмонияға вак-я.
18 айда: + АбКДС+ХиБ+ИПВ.
6жас (1 сыныпта): туберкулезға қарсы вак-я,АбКДС, Ревак-я қызылша,қызамық,эпид. паротитке.
16 жаста:АДС-М.
Әрбір 10 жыл сайын: АДС-М.
есепке алу формасындағы медициналық құжаттар тізімі:
• балаларда: алдыналуекпекартасы (форма 063/У) ,баланың даму тарихы (форма 112/У), медициналық карта (форма 26/У)
• ересектерде : науқастыңамбулаторлықмедициналықкартасы (форма 025/У) .
Аяқ тамырларының қанайналым бұзылысы ауруларының диагностикасы.
Диагностикасында заманауи жогары ақпаратты аспаптармен(ультрадыбысты допплерография, дуплексті ангиосканирлеу, рентгеноконтрасті флебография, компьютерлі томография, магнитно-резонансты томография, тагайындау бойынша– ангиографты тексеру) зерттеу жургізуді және де лабораторлы зерттеудің орындалуын, маман-флебологтын карауын кажет етеді. Аяқтамырларыныңқанайналымбұзылысыауруларынатәнсимптомдар:
Бурденкосынамасы. Едендежалаңаяқтұрғаннаукасты тез аяғынтізебуынына 45градуста бүккіземіздетабанынкараймыз (екіаяғыналмастыра). Табанныңалдынғыбетініңмәрмәртустесболуықанайналымныңбұзылысынкөрсетеді.эндоартериозжәне атеросклерозы бар наукастардаанықталады.
Гольдфлам симптомы. Наукас аркасымен жатып екі аяғын котереді, баяу тізесіне бүгіп бүгіп жазу козгалысын орындайды. Қанайналым бұзылысы кезінде закымдалған аяқта тез шаршау болады Артериялардың тромбооблитерлеуши ауруларында анықталады.
Казаческа сынамасы. Аяктын алдынғы бетінен догал затпен сызык жургізеді.терінің кызаруын ығузілген жері канайналым бузылысын көрсетеді.Артериялардың тромбооблитерлеуши ауруларында анықталады
"жырашықтар"симптомы. Аяқты көтергенде тері асты веналарының солып калуы аяктарда канайналымы бұзылысын корсетеді. Сан және тізе усті артерияларының атеросклерозында байкалады.
Марбург симптомы. Табанның буйірлік бетінің көгеруі .аяктын магистралді артерияларының канайналым бузылысында көрінеді..
Ожеховский симптомы. Табанның бүйірі және тізенің сырткы беті ауру аяғы сау аяғынан салкын болады. Ишемиялык неврите байкалады.
В