Артериалды гипертензия аныктамасы. Жіктелуі. Қауіп факторлары. Скрининг
АГ дегеніміз- антигипертонды терапия алмаған наукастарда дәрігерге қайта келу кезіне кан кысымын өлшегенде қан қысымының диастолалық 90 нан, систалалық 140 жоғары болуын айтамыз.
Жіктемесі:
- оптимальды ҚҚ < 120 / 80 мм.сынап бағанасы.
-нормальды ҚҚ <130 / 85 мм. сынапбағанасы.
-жоғары қалыпты ҚҚ немес гипертонияалды - 130 - 139 / 85-89 мм. сынап бағанасы.
ҚҚ дəрежелері:
1-дəреже 140-159 / 90-99
2-дəреже 160-179/100-109
3-дəреже 180 /110
Оқшауланған систолалық гипертензия 140/ <90
Қауіп-қатерлі факторлар:
-Жасыерлер >55 жасəйелдер > 65жас
-Темекі шегу
-қозғалыс аз өмір салты
-семіздік
-алкоголь
-стресс
- тұқымқуалаушылық
Скрининг: 2011 жылға «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы бойынша ҚР барлық районында тегін медициналық көмек және ЖҚТ жүйесінің ауруын анықтау үшін 18,25,30,35,40,45,50,55,60,65 жастар аралығында диспансерлік бақылауда тұрмайтын ерлер және әйелдерге ар 2 жылда 1 рет скрининг өткізіледі. Барлық пациенттерді минимум 5 жылда бір рет АҚ өлшеу керек. Жоғары орташа АҚ бар науқастарда немесе дәрігерге қандайда бір шағыммен келетін болса, АГ бар адамдарды кемінде 1 жылда бір рет АҚ өлшеу керек.
Ауруханадан тыс пневмония. Анықтамасы. Диагностикалық белгілері(клиникалық,зертханалық,аспапты)амбулаторлы жағдайдағы диагностикалық шаралар тізімі.
Ауруханадан тыс пневмония – диагностикалық альтернативаның болмауы кезінде, төменгі тыныс алу жолдарының инфекциясы және өкпедегі «жаңа» ошақты-инфильтраттық өзгерістердің рентгеналогиялық куалануымен бірге жүретін, ауруханадан тыс жағдайда туындаған жіті инфекциялық ауру.
Диагностикалық белгілері:клиникалық – аурудың жедел басталуы, температураның субфебрильдіден фибрильдиге дейін көтерілуі, алғашқы күндері құрғақ сосын ылғалды жөтел, шырышты-іріңді қақырықпен, ентігу, қалтырау, плевральды аурудың болуы, дауыс дірілінің күшеюі болады, бронхиалды тыныс, көкірек клеткасының ауруыФизикалық тексеру: перкуторлық дыбыстың қысқаруы, əлсізденген, ауыр/бронхиалды тыныс, крепитация, дымқыл ұсақтүйіршікті сырылдар.Аспаптық – аускультация кеінде локальды ұсақ көпіршікті сырылдар немесе крепетация тән феномен байқалады. Рентгенография да өкпенің зақымдалған бөлігінің қараюы болады, өкпелік инфильтрацияның болуы.Зертханалық – ЖҚА: лейкацитоз, ЭТЖ жоғары, сегмент ядролы ферменттердің солға ығысуы. Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:
1. Тікелей проекциядағы кеуде клеткалары ағзаларының рентгенографиясы.
2. Қанныңжалпыанализі.
3. Қақырықтыңжалпыанализі.
4.Грамбойыншабояуменқақырықтыбактериоскоптықжағу.
Қосымшадиагностикалықшаралартізімі:
1. Қанмочевинасы, креатинині.
2. Қанэлектролиттері.
3. Қақырықтысебу.
4. МБТ-ғақақырықанализі.
5. Антибиотикограмма.
6. Бүйірлікпроекциядағыкеудеклеткаларыағзаларыныңрентгенографиясы.
7. Қангаздары.
8. Спирометрия.
9. Фтизиатр консультациясы.
10. Онколог консультациясы.
8 наукастарды (Д2, Д3,хаттаманың стандартты кестесі)динамикалық
(диспансерлік) бакылау.
Медициналық карау және кезекті алдын ала каралу нәтижесінде келесі топтар аныкталады:
1) сау-карау кезінде ешкандай шағымы жок ,созылмалы жіне жеке ағзаларының бузылысы жок,топтар,олардың арасында шектелген жағдайдағы(артериалды кан кысымы шамалы өзгерген) наукастар болуы мумкін-диспансерлік топ- 1 2) іс жузінде сау –анмнезінде сонғы бірнеше жылда созылмалы және жедел аурулардың аскынусыз турімен ауырган топ-диспансерлік топ-2 3)наукас-емге мұқтаж топ-диспансерлік топIII.
іс жүзінде сау кауіп факторы бар наукастарды динамикалық бақылаумен және емдеу арнайы мамандармен жургізіледі.Барлық диспансерлік бакылауға алынган наукастарға "диспансерлік бакылау картасы " форма 030/у толтырылады
.
9 . Балаларға алдын алу екпесін жасау кезінде қалыпты, жалпы және аймақтық реакциясы, оның бағалау әдістері, жүргізу тәсілдер.
Кері әсер дегеніміз қалыпты организмге бөгде антиген енгізгенде иммунитет жауабы.Дене температурасының жоғарылауы, қызару,ісіну.
Көбіне инактерленген вакциналарда кері әсерлері екпеден соң 1-2 күннен кейін және өздігінен жоғалады. Тірі вакцинаға реакция кеш басталуы мүмкін, 2-10 күнде,емсіз 1-2 күнде жоғалуы.
Жергілікті реакция: қызару, тығыздалу, ауырсыну, ісіну. Есекжем: аллергиялық бөртпе. Жақын аумақтағы лимфа түйіндерінің ұлғаюы.
Жалпы реакция:Дененің бүкіл аймағында бөртпелер, дене температурасының жоғарылауы, мазасыздану, ұйқының және тәбетінің бұзылуы, басының ауырсынуы, бас айналу, қысқа уақытқа ес жоғалту, цианоз, аяқ қолдарының тонуы.Балалардың ерекше жылауы.
Адам организмінде активті иммунитетті қалыптастыру .шін вакцина не анотаксин енгізіледі. Вакцина құрамында өлі не тірі бырақ әлсіздендірілген ауру қоздырғышын тудырмайтын, енгізгенде жауап ретінде антидене өндіріледі. Анотаксин формалинмен өзінің токсикалық қасиетін жоғалтады, бырақ иммунитетті тудыру қасиеті сақталады.
Вакцинаны енгізі тәсілдері: БЦЖ тері ішіне, брюшной тиф тері астына, АКДС бұлшық етке, полиомиелит ауыз арқылы, ГРИПП мұрын арқылы, анотаксин тері астына не бұлшық етке. Әр вакцинаға нәтижелік схема құрылған:1Енгізу ұзақтығы(бір,екі,үш реттік); 2Енгізу арасындағы интервал ;3Препарат дозасы. Жоғары иммунитетті қалыптастыру үшін қайталамалы екпе жасалынады(ревакцинация). ҚРда екпе күнтізбе бойынша жүргізіледі.