Абстрактылы еңбек - тауар айырбасы кезінде көрінетін жалпы адам
еңбегі (еңбек шығыны), яғни құн жасайтын еңбек.
Акционерлік қоғам - бірнеше жеке капиталдың бірігуі арқылы акция
шығарып, оны сатудан түскен қаражат арқылы шаруашылық ұйымдастыру формасы
Акция- иесінің акционерлік қоғам капиталына белгілі бір
мөлшерде үлес қосқандығын куәландыратын құнды
қағаз. Ол дивиденд түріндегі пайданың бір
бөлігін алуға құқық береді.
Актив- мүліктік құқықтар жиынтығы, бухгалтерлік
баланстың бір бөлігі, онда осы кәсіпорынға тиесілі барлық материалдық құндылықтардың есепті кезеңнің басындағы және аяғындағы жиынтығы.
Амортизация - негізгі қорлардың құнын солардың көмегімен
өндірілетін тауарларға бірте-бірте көшіру; ақша қаражатын мақсаты түрде жинақтау және оны тозған негізгі қорлардың орнын толтыру үшін пайдалану.
Құнды қағаздар - иесіне мүліктік құқық және дивиденд, пайыз
түрінде білгілі бір ақша сомасын алуға құқық беретін құжаттар (акциялар, облигациялар, вексельдер, депозиттік және инвестициялық сертификаттар, чектер, жинақ кітапшалары т.б.).
Баға индексі - тауар бағасының орташа деңгейінің уақытқа
байланысты салыстырмалы өзгеруін білдіреді.
Баж- мемлекеттің кәсіпорындар мен мекемелерден,
азаматтардан оларға көрсетілген қызметтің белгілі бір түрлері үшін алатын ақшалай алымы.
Банк пайызы - банктің қарызға ақша бергені үшін алатын төлемі.
(проценті)
Банк активтері - банк балансының актив бөлігі онда қысқа және
ұзақ мерзімді несиелер, банктегі кассалық және
валюталық қолма-қол ақша, акциялар көрсетіледі.
Бәсеке - өнім өндіру мен өткізудің экономикалық бағынан
неғұрлым тиімді жағдайлары үшін тауар
өндірушілер арасындағы жарыс.
Бизнес жоспар - кәсіпорынды (кәсіпкерлікті) белгілі бір кезеңде
дамыту жоспары. Өндірісті жетілдіріп, дамытуға
бағытталған инвестиция тарту үшін әзірленеді.
Бюджет тапшылығы - мемлекеттік бюджет бойынша шығындардың
табыстан артып кетуі.
Валюта- 1. елдің ақша бірлігі;
2. шетелдің ақша белгісі, халықаралық есеп
айырысуда қолданылатын төлем құжаттары
Валюталық бағам (курс)- екі валютаның айырбас кезіндегі құндық ора
салмағы; бір елдің ақша өлшемінің – екінші бір
елдің ақша өлшеміне шаққандағы бағасы.
Вексель - төлем және несие құралы; кәсіпкердің
несиеге алған тауарларға белгілі бір уақыттан
кейін ақша төлеуге берген міндеттемесі.
Венгур - өнімнің жаңа түрлерін жасауға өндірісті игеруге,
енгізуге, жаңа технологияларды қолдануға
маманданған шағын коммерциялық ғылыми-
техникалық ұйым.
Дәстүрлі экономика- сирек кездесетін шектеулі табиғат ресурстарын
кеңінен пайдалануды дәстүрлер мен ғұрыптар
айқындайтын экономикалық жүйе.
Дебитор- кәсіпорынның біреуге қарыздар берешек болуы.
Девальвация - қағаз ақша құнын өзінің тұрақты қалпына түсіру;
тұрақты валютамен немесе халықаралық шот
өлшемдерімен салыстырғанда елдің валюта
бағамының төмендеуі.
Демпинг - тауарлардың ішкі нарықтағы бағаға қарағанда
сыртқы нарықта неғұрлым төмен бағамен
сатылуы.
Деноминация- ақшаның құны күрт төмендеп кеткен кезде оның
айналысын реттеп, есептеуді жеңілдету мақсатымен ақшаның белгіленген көрсеткішін кеміту арқылы өзгеріс жасау.
Депозит - белгілі бір шартты мерзімге сақтау орындарына
сақтауға берілген ақша немесе құнды қағаз.
Дивиденд - акционерлік қоғамның пайдасы есебінен әр акция үшін
акционерлерге төленетін ақы.
Диверсификация - бұл жан-жақты даму; бір-біріне байланысты
емес көптеген өндіріс түрлерінің қатар
дамып отыруы, өндірілген өкімнің таңдаулы
ассортиментінің ұлғайып отыруы.
І-ші дифференциалды рента- жер иесінің жердің табиғи құнарлығы мен
жер учаскесінің жақсы орналасуына
байланысты алатын рентасы (жол ақысы)
ІІ-ші дифференциалды рента- жер иесінің жердің құнарлылығын жасанды
жолмен жақсарту арқылы алынатын қосымша пайдасы.
Еркін экономикалық аймақтар - ұлттық және шетелдік кәсіпкерлер үшін
жеңілдікті экономикалық жағдайлар
жасалған аймақтар.
Ең төмен деңгейдегі тұтыну
бюджеті ( минимальды)- адамның физиологиялық және әлеуметтік
мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру
үшін тұтыну тауарлар мен қызметтердің
жиынтығын сатып алуға жұмсалатын шығын.
Ең төмен жалақы
(минималды) - мемлекеттің ресми белгілеген еңбек