Дәріс. Отбасы тәрбиелеуші орта ретінде
Жоспар:
1.Отбасы тәрбиесі ерекшеліктері, тәрбиелік әлеуеті
2.Атейістік тәрбие және азаматтардың діни сенім бостандығы құқығы.
3.Атейістік тәрбие және азаматтардың діни сенім бостандығы құқығы.
4.Жеке тұлғаның ғылыми дүние танымын қалыптастыру жолдары.
Дүниетаным:
- Адам санасының арнайы формасы, яғни қоғамдық өмірге, табиғатқа, өзіне көзөарасы және сенімі.
- Адамдардың өмірлік ұстанымы, олардың сенімі, мұраты және іс-әрететі.
- Дүниетаным жеке адамның табиғи және әлеуметтік құбылыстары түсіндіру туралы пайымдауы, ой тұжырымы.
Адамзаттың пайда болу тарихын түсіндіруде әртүрлі көзқарастардың
бар екені мәлім .
Адам баласы өзін қоршаған ортаның құбылыстарын, оның пайда болу мен даму себептерін шындық тұрғысында танып білді.
Дүниетанымның қалыптасып дамуына әсер ететін факторлар көп .Оларға :
- Адамның материалдық жағдайы.
- Әлеуметтік орта, тәрбие, ақпарат құралдары.
- Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстары.
- Қоғамдық пайдалы еңбекке қатысуы жатады.
Ғылыми – атейістік тәрбиенің көздеген негізгі мақсаты :оқушыларда ақиқат дүниенің объективті заңдары жайындағы бірыңғай көзқарастар жүйесін қалыптастыру .Оның жалпы міндеттеріне:
1.Оқушыларды ғылими атеизм жайындағы білімдермен қаруландыру .
2. Дінің пайда болу және өмір сүру объективтік себептерін түсіндіру .
3.Атеист болу үшін «құдай жоқ « деп сену жеткіліксіз , дүние жайлы дұрыс ғылыми көзқарас болу қажет деген қағиданы басшылыққа алу секілді арнаулы жұмыстарды атқару жатқизылды.
Оқу пәндерінде білім беру мазмұндарымен танысу барысында адамдарды құдай жаратпаған, керісінше қоршаған орта құбылыстарының әсерінен оны өздерінің ойлап тапқанын, жан – жануарлар мен өсімдіктердің өзгеруі әркезде олардың өмір жағдайына байланысты болатындығын, ғылыми білімдермен қаруланған адам баласы табиғатқа белсенді түрде ықпал жасай алатындығын оқып білді.
Діни тәрбиесінің мәні қанымызға сіңген, жанымызға жұғымды ,ой-санамызға нұлы шуағын силап, серпіліп – жетіп ұлыттық тәрбиеміздіңбасты бұлағы имандылықа, парасаттылыққа жетелеу ,ата-бабамыздың қасиетті өсиеттерін бойымызға дарыту. Оны бүгінгі өмір талабымен, әлеуметтік – экономикалық жағдайымен байланыстыра отыра оқушының дүниетанымын жетілдіру жағдайында атқару қажет .
Қоғамды қайта құру жүріп жатқан кезде барша адамды жақсы , ізгілікті қасиеттерге тәрбиелеуде дәни ұғымдардағы имандылыққа , негізделген сүрелер мен өсиеттердің , дәстүрлердің ,маңызы бүгінгі ұрпақ пен келешек ұрпақты иманжүзділікке тәрбиелеуде ерекше озық мәнге ие болуда .
Өкінішке орай , қоғамымызда кездесетін төрешілдік ,парақорлық ,маскүнемдік пен бұзақылық ,жезөкшелік ,жершілдік ,талан –таражға салушылық ,т . б. жағымсыз қасиеттер адамдардың сенімдері мен қоғамның болашағвна дұрыс көзқарастарын орнықтыруда зиянын тигізбей қоймайды .Сондықтан да ,дүниетанымды қалыптастыруда аталған кемшіліктерді болдырмау ,адамдардың өмір жағдайын жетілдіру , оқу –тәрбие үрдісін қоғамның сұранысына сай үнемі дамытып отыруы, белсенділікпенжүргізу қажаттілігі , бугінгі өмір талабы .
11- дәріс. Сыныптан тыс тәрбие жүйесі – тәрбие жүйесінің құрлымы ретінде
Жоспар:
1.Сыныптан тыс тәрбие жұмысының мәні, мақсаты мен міндеттері
2.Ұжымдағы психологиялық ахуалды зерттеу әдісі.
Оқушылар ұжымы - ортақ мақсат және қоғамдық іс-әрекет арқылы біріккен тұрақты бірлестік. Жақсы ұйымдасқан оқушылар ұжымының белгісі - дұрыс қоғамдық пікір, жоғарғы жауапкершілік, өзара сенім. Жақсы ұйымдасқан ұжым ғана саяси, адамгершілік , мәдени жағынан өседі,ұйымдастырушылық дағдыға ие болады. Ұжымда шығармашылық, белсенділік, достық, жолдастық, байланыс нығаяды. Бала ұжымда жеке тұлға ретінде қалыптасады. От басы балабақша, мектеп, класс, спорт, сексиясы, көркемөнер студиясы т.б. ұжымдар. Ұжымда өмір сүре білу, қоршаған ортамен санаса білу- адамның әлеуметтік дамуының жоғарғы сатысы. Бұл тәрбиеші жұмысындағы әртүрлі желі емес, тұтас процестің екі жағы.
Педагогтың басты міндеті – ұжымда әр оқушының ққабілетін танып, өз орнын табуына жағдай жасау, әрпбір баланы дара тұлға болуға , өзін-өзі басқара білуге тәрбиелеу. Ұжымда адамға сыйластық сезімін қалыптастыру –педагогтың басты міндеттерінің бірі. Оқушылар ынтасын басып, артық мазасыз , қамқоршы болу да негізсіз.
Ұжымның дамуы үш кезеңнен өтеді
1. Ұжымдағы байланыс нашар, белсенділер әлі анықталмаған кез. Бұл кезде талап барлығына бірдей қойылады.
2. Ұжымда белсенділер айқындалған, талап солар арқылы қойылады, ұжым қалыптаса бастаған кез.
3. Ұжымда дұрыс қоғамдық пікір қалыптасқан, педагог талабын тек белсенділер емес, кез-келген ұжым мүшелері қабылдайды.
Ұжымның мәні мен оның негізгі белгілерін аша келіп, А.С.Макаренко “Ұжымның -әлеуметтік жанды тұлға болатын себебі мынадай: оның ұйымдары, ол ұйымдардағы уәкілдіктері, жауапкершілігі ұйымдардың ара қатынасы , өзара тәуелсіздігі бар, егер ондайлардың ешқайсысы болмаса онда ол ұжым болмайды, жай ғана топ немесе жиынтық болады”,-деді.
Балалар ұжымын құру мен топтастыру- мұғалімдердің және ең алдымен сынып жетекшілердің міндеті. Егер мұндай ұжым құрылса, кез-келген тәрбие міндеттерін шешу әлдеқайда жеңіл болады.
Сынып ұжымын топтастырудың негізгі жолдары.
1.Ұжымдық іс-шараларды ұйымдастыру.
Оқушылар ұжымы әр түрлі шараларды ұйымдастыру жағдайында құрылады, өседі, нығаяды. Ол шаралар ұжым өмірін мазмұнды әрі қызықты етеді. Кез-келген жерде бірлескен іс болмаса, онда ұжымжы топтастыру мен дамыту үшін адамгершілік тәрбиесін жинақтаудың қажетті жағдайлары болмайды.
Оқу жылы алдындағы сыныпты жабдықтауға, гүлдендіруге, мектеп ауласан көгалдандыруға қатынасу т.б. осының бәрі өзінің ұжыммен байланысыңды сезінуіңе және оның алдындағы жауапкершілік сезімін мойындауына көмектеседі. Ұжымдық істер неғұрлым қызық болған сайын оқушылар ортақ іске өз күштерін соғұрлым қуана арнайды, оқушылар ұжымы соғұрлым мықтырақ болады, берік топтасады.
Ұжымның топтасуына оқу жағдайын тиімді түрде ұйымдастыру көмектеседі. Оқу міндеттерін шешуді бірлесе іздестіру, жолдастық өзара көмекті ұйымдастыру, оқудағы ортақ табыс үшін күрес балалар ұжымын топтастыруға негіз болады.
Ұжымның топтасуына түрлі қоағмдық тапсырмаларды орындау көмектеседі. Тапсырмалар сыныпқа, мектеп қажеттеріне қызмет көрсету мен байланысты. Ұжымның топтасуына саяхат, жорық ұйымдастырудың да маңызы зор. Мысалы, Жайық өзеніне саяхат ұйымдастыратын болса, балалар Жайық өзеін жағасындағы өсімдік, жануарлар дүгиесімен ғана танысып қоймайды, олардың бір-бірімен жақын жолдастық сезімі қалыптасады, өздерін еркін сезінеді.