Крылатые выражения и пословицы. Sic transit gloria mundi

Sic transit gloria mundi. Dura lex sed lex. In vivo, in vitro. Dulce et decorum est pro patria mori. Litterarum radices amarae sunt, fructus iucundiores.

Терминоэлементы.

-cycl- iridocyclitis itidis, f; -derm(at)- dermatitis itidis, f;

-ectasia bronchoectasia ae, f; -tomia hephrotomia ae, f;

-ectomia nephrectomia ae, f; -enter- intestinum i, n, gastroenterologia ae, f.

-arthr- polyarthritis, itidis, f; -(a)zol-, -(a)zon-, -(a)zid-, -zin- Aethazolum i, n;

-card-, -cor- Corazolum i,n; -chol- cholecystitis itidis, f;

super- supra- suprascapularis; -cillin- Penicillinum і, n.

Первое склонение.

f Nom. -a, Gen. -ae.

Исключение из правила о роде: названия профессий collega, ae m; pharmaceuta, ae f; oculista, ae f.

Sing. Plur.

Nom. cost-a spuri-a hominis cost-ae spuri-ae hominis

Gen. cost-ae spuri-ae hominis cost-arum spuri-arum hominis

Dat. cost-ae spuri-ae hominis cost-is spuri-is hominis

Acc. cost-am spuri-am hominis cost-as spuri-as hominis

Abl. cost-a spuri-a hominis cost-is spuri-is hominis

Греческие существительные: f Nom. -e, Gen. -es; m Nom. -es, Gen. -ae. Rhaphe, es f; diabetes, ae m; ascites, ae m.

Словообразование. Суффиксы существительных I склонения.

1. -ur- обозначает действие или результат действия, присоединяется к основе супина: sut-um sut-ur-a ae f;

2. -ul-, -cul-, -ol- образуют уменьшительно-ласкательные существительные, присоединяются к основе существительного, сохраняя род: foss-ae foss-ul-a ae f; fove-ae fove-ol-a ae f; cut-is cut-i-cul-a ae f;

3. -ell- образует уменьшительно-ласкательные существительные, присоединяется к основе существительного, сохраняя род column-ae colum-ell-a ae f;

4. -br- обозначает орудие труда или орган тела, присоединяется к основе инфинитива: verto, vert-ere vert-e-br-a ae f;

5. -bul- обозначает орудие труда или орган тела, присоединяется к основе инфинитива: mando, mand-ere mand-i-bul-a ae f;

6. -in- обозначает занятие, место занятия, конкретное название, присоединяется к основе существительного, изменяя род: medicus, i m medic-i medic-in-a ae f;

7. -i- присоединяется к основе прилагательного: notus, a, um not-ae not-it-i-a ae f;

-nti- присоединяется к основе инфинитива: patior, ere pati-e-nti-a ae f; обозначают качество, абстрактное понятие.

Анатомический минимум.

Височная кость. 1-чешуйчатая часть (чешуя) височной кости; 2-скуловой отросток; 3-суставной бугорок; 4-нижнечелюстная ямка; 5-каменисто-чешуйчатая щель; 6-каменисто-барабанная (глазерова) щель; 7-шиловидный отросток; 8-барабанная часть височной кости; 9-наружное слуховое отверстие; 10-сосцевидный отросток; 11-сосцевидная вырезка; 12-барабанно-сосцевидная щель; 13-надпроходная ость (над слуховым проходом); 14-сосцевидное отверстие; 15-теменная вырезка; 16-височная линия; 17-дугообразное возвышение; 18-крыша барабанной полости; 19-борозда верхнего каменистого синуса; 20-борозда сигмовидного синуса; 21-затылочный край; 22-наружноое отверстие (апертура) водопровода преддверия; 23-поддуговая ямка; 24-влагалище шиловидного отростка; 25-шиловидный отросток; 26-наружное отверстие (апертура) канальца улитки; 27-внутреннее слуховое отверстие; 28-борозда нижнего каменистого синуса; 29-задняя поверхность пирамиды височной кости; 30-верхушка пирамиды; 31-скуловой отросток; 32-артериальные борозды; 33-наружный слуховой проход; 34-поза-дисуставной бугорок; 35-нижний отросток пирамиды височной кости (крыши барабанной полости); 36-мышечно-трубный канал; 37-внутреннее отверстие сонного канала; 38-наружное отверстие сонного канала; 39-каменистая ямочка; 40-сосцевидный каналец; 41-яремная ямка; 42-шило-сосцевидное отверстие; 43-борозда затылочной артерии; 44-чешуя височной кости 45-сосцевидная пещера; 46-выступ латерального полукружного канала; 47-выступ канала лицевого нерва; 48-окно преддверия; 49- канал лицевого нерва; 50-расщелина канала большого каменистого нерва; 51-расщелина канала малого каменистого нерва; 52-борозда большого каменистого нерва; 53-борозда малого каменистого нерва; 54-полуканал мышцы, натягивающей барабанную перепонку; 55-полуканал слуховой трубы; 56-внутреннее отверстие сонного канала; 57-наружное отверстие сонного канала; 58-мыс; 59-барабанная полость; 60-пирамидальное возвышение.

Урвень І. Упражнение 1.

Просклоняйте и переведите словосочетания.

Lamina externa, fossa incisiva, lingula mandibulae, sutura palatina mediana, sutura squamosa, planta medicata, tinctura aetherea, Aloe pulverata, Mentha piperita, rhaphe chirurgica.

Упражнение 2.

Переведите словосочетания и определите грамматические формы.

arteria transversa, arteria sigmoidea, bursa profunda, concha auriculae, arteria coronaria dextra, arteria hepatica propria, grandula mucosa, fascia infraspinata, vena profunda linguae, aqua Amygdalarum, aqua Menthae, tinctura Chinae, Mentha piperita, cera flava, lamina propria mucosa, glandulae gastricae propriae, fovea pterygoidea, pasta stomatologica, chole medicata conservata.

Упражнение 3.

Выделите суффиксы и объясните их значение.

capsula, venula, tinctura, junctura, tubula, arteriola, structura, palpebra, doctrina, fissura, lingula, fossula, pa­tella, clavicula, foveola, uvula, fractura, mixtura, protuberantia, colatura, scientia, vesicula, pilula, sutura, natura, fractura, glandula, medicina, ossiculum, auricula, apertura, commissura.

Уровень ІІ. Упражнение 4.

Образуйте существительные І склонения с помощью соответствующих суффиксов.

-ul-, -cul-, -ol-: cella, аe f; vena, ае f; vesica, ae f; tuba, ае f; membrana, ае f; lingua, ае f; pila, ае f; forma, ae f; pars, partis f; cutis, is f; fascia, ае f; area, ае f; arteria, ае f; filia, ае f; bestia, ае f.

-ur-: committo, commissum, ere 3; aperio, aperui, apertum, ire; tingo, tinxi tinctum, ere; contraho, contraxi, contractum, ere; appareo, apparui, apparitum, ere; frango, fregi, fractum, ere; signo, signavi, signatum, are.

-nti-, -i-: ignoro, are; differo, differre; diligo, ere; eloquor, eloqui; experior, experiri; patior, pati, 3; insanus, a, um; indefinitus (definitus), a, um.

Упражнение 5.

Переведите термины, укажите грамматические формы каждого слова.

1) ala parva; 2) ampulla tubae uterinae 3) tonsilla palatina; 4) apertura thoracis superior et inferior; 5) tunica conjunctiva; 6) vagina fibrosa; 7) substantia compacta et substantia spongiosa; 8) fissura transversa cerebri; 9) linea mylohyoidea mandibulae; 10) bursa mucosa; 11) plicae sigmoideae; 12) linea aspera; 13) hernia diaphragmafica; 14) fascia cribrosa; 15) rima palpebrarum; 16) laminae elasticae corneae anterior et posterior; 17) spina ischiadrca; 18) fossa canina; 19) commissura alba; 20) tuba auditiva; 21) arteria coronaria dextra; 22) fibrae arcuatae cerebri; 23) incisura cardiaca; 24) cellulae mastoideae; 25) membrana decidua; 26) arteria profunda; 27) crista interossea; 28) vena cava inferior (superior); 29) bursa subcutanea calcanea; 30) glandulae thyreoideae

accessoriae; 31) arteria coronaria dextra; 32) tunica mucosa linguae; 33) plicae tunicae mucosae vesicae felleae; 34) vertebrae coccygeae; 35) clavicula dextra, sinistra; 36) vena profunda linguae; 37) sutura lambdoidea; 38) incisura fibulae.

Уровень ІІІ. Упражнение 6.

Переведите.

1. Bыpезкa крыловидная, cocцевидная, межчерпаловидная. 2. Пере­дняя и задняя пpoдыpявлeннaя пластинка. 3. Безымянная линия. 4. Грудной позвонок. 5. Гусиная сумка. 6. Поперечные линии. 7. Маточная труба. 8. Продолговатый мозг. 9. Язычок нижней челюсти. 10. Перелом лопатки, ключицы, позвонков. 11. Шов чешуйчатый, решетчатый, истинный, ложный, зубчатый, резцовый, поперечный, лямбдовидный. 12. Оболочка слизистая, фиброзная, подсерозная, подслизистая. 13. Железа потовая, небная. 14. Артерия дyгoобразная, сигмовидная, сонная. 15. Костная ампула. 16. Безымянные вены левая и правая. 17. Срединная щель. 18. Большая барабанная ость. 19. Cеpое вещество. 20. Веко нижнее, верхнее.

Упражнение 7.

Переведите.

I. 1. Est tela conjunctiva, elastica, submucosa, subserosa etc. 2. Substantia costarum verarum et spuriarum dura est. 3. Fractura tibiae seu fibulae periculosa
non est. 4. Costae verae et spuriae sunt. 5. Linea mylohyoidea in mandibula
locata est. 6. Ala cinerea in fossa rhomboidea sita est. 7. Suturae variae sunt. Forma suturarum est: sutura dentata, sutura squamosa, sutura incisiva, sutura
lambdoidea, sutura mediana, sutura plana, sutura serrata, sutura transversa. Vertebrae, claviculae, scapulae, tibia, fibula, maxilla, mandibula etc. ossa sunt. 10. In scapula est spina. 11. Vertebrae columnam vertebrarum formant. 12. Substantia spongiosa ossium diploe nominatur.

II. 1. Studiosa sum. 2. Puella aegrota est. 3. Charta alba est. 4. Diaeta severa saepe necessaria est. 5. Multae herbae et baccae in silvis sunt. 6. Rosae flavae
pulchrae sunt. 7. In officina tela est. 8. Chamomilla, Ephedra, Convallaria,
Mentha, Urtica, Salvia, Althaea plantae medicatae sunt. 9. Aqua in olla est. 10. Tinctura Calendulae semper necessaria est. 11. In apotheca mixturae, tincturae, guttae, tabulettae, oblatae, pilulae sunt. 12. Tinctura Valerianae in lagoena nigra est. 13. In officina est succus Kalanchoes. 14. Chole medicata conservata. 15. Diabetes mellitus. 16. Aloe pulverata.

ЗАНЯТИЕ № 7.

Второе склонение.