ЖЫЛДЫҢ 10 ҚАЗАНЫ КҮНІ ОГПУ-ДІҢ КОЛЛЕГИЯСЫНА ӘЛІМХАН ЕРМЕКОВТІҢ МӘЛІМДЕМЕСІ
Айыптау ісінде Сәдуақасовтан Байділдинге хат әкелгенім туралы көрсетіліпті. 25-жылы Өлкелік Комитет пен Халық комиссариаты мемлекеттік жоспарлау комитетінің өкілдеріне қосып Сәдуақасовты және мені Мәскеуге іссапарға жіберді. Менің Өлкелік Комитеттің мүшесі Ежов пен Сәдуақасовтан білгенім – негізгі мақсатымыз шекараны анықтап, бекіту екен. Оңтүстіктегі облыстарды Орта Азия федерациясына, солтүстік облыстарды РСФСР-дің көрші облыстарына қосу туралы мәселе қойылмақ екен. Оңтүстік Қазақстанның төрағасы бұған ерекше ынта қойып, қызу қолдайтынын білдірді.
Солтүстік облыстардағы қазақтарды оңтүстікке, Жетісуға көшіру жөнінде нақты ұсыныс жасалыпты. Бұған мен: ұлттық белгісіне қарап қазақ, орыс тұрғындарының арасына шекара қою қиын, олар аралас тұрады. Оңтүстік және солтүстік облыстардың экономикасы өзара тығыз байланысты. Жазда солтүстікке қарай көшіп, мал өрістететін Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда, Қазалы, Бөкей аймағындағы жер пайдаланушылар үшін де тиімсіз. Қостанай уезінің қазақтарын Оңтүстікке көшіру де мүмкін емес. Егерде солтүстік облыстар РСФСР-ға қосылатын болса, онда қазақ тұрғындары да Ресейдің көрші губернияларының қарамағына өтуі тиіс,– деп қарсы пікір білдірдім.
Мәскеуге келгеннен кейін Ежов пен Сәдуақасов жолдастар: біздің мәселеміз қаралмайтын болды, Қызылордаға қайта беруіңе болады,– деді. Орталықта қандай мәселе қаралатынын ол кезде де, қазір де білген емеспін. Мен Қызылордаға қайттым, Смағұл Сәдуақасов берген хатты Байділдинге әкеп бердім. Хаттың мазмұнын бұрын да, қазір де білмеймін.
Ал Сәдуақасовтың үйінде ме, жоқ басқа жерде ме, өткен жиналыстарға мен қатысқан жоқпын және ондай мәжілісті естігемін де жоқ. Партиядағылар мен партияда жоқтардың бас қосуына қатысқан жиналысым – 1920 жылы өткен Кеңестердің құрылтай сьезі. Ол туралы алғашқы көрсетінділерімнің бірінде жазғанмын.
*** *** ***
(№) ДЕЛО № 2370. ПОСТАНОВЛЕНИЕ 25/Х – 1931г [57]
Оперуполномоченный ОО ПП ОГПУ в КССР – Попов, ввиду наличия в следствии дела № 2370 достаточных данных, изобличающих проходящего по этому делу гр. Досмухамедова Даганшу в принадлежности к подпольной организации казнационалистов и связанной с этим антисоветской деятельностью, руководствуясь ст. 128 УПК
ПОСТАНОВИЛ:
Привлечь гр. Д.Досмухамедова к следствию в качестве обвиняемого по делу, предъявив ему обвинение в том, что он:
1. В 1921 году совместно с обвиняемыми по делу Тынышпаевым М., Досмухамедовым Х., создал в Ташкенте подпольную организацию казахских националистов, принимал участие в составлении программы этой организации и производил вербовку новых членов в организацию с целью насаждения ее ячеек, снабжая их отдельными экземплярами программы, в частности был завербован им в 1922 году обвиняемый Сулеев Белял гор. Алма-Ата.
2. Будучи членом-руководителем организации установил связь с главарем басмаческих шаек в Бухаре Заки Валидовым и поддерживал в 1927 году связь с главарем банд Адилевых в Сары-Суйском районе, приняв участие в освобождении из под стражи в Кызыл-Орде главаря банд Адилева Байсеита, арестованного за расстрел начальника Акмолинской милиции и милиционера в 1923 году и содействовал его побегу.
3. Как член-руководитель подпольной организации проявил активную деятельность, направленную в сторону искажения земельной политики партии и советской власти и оказывал влияние на решение вопроса землеустройства на 5 партконференции и 5 съезда Советов Казахстана, в соответствии с требованиями программы подпольной организации и принимал участие в выработке литературной платформы для нелегальных кружков «Алка», т.е. в действиях предусмотреных 58-7, 58-10, 58-11, 57-3; ст.ст.УК.
Оперуполномоченный – В.Попов
Согласен зам. нач. О.О. – Волохов
<Ж.Досмұхамедов Қаулының үстін бастыра былай деп жазған>:
Настоящее Постановление мне прочитано, но материалы, на которых основано поставновление, полностью не прочитано.
25/Х – 1931г. (Қолы) Досмухамедов.
(І том, 435а стр.).
*** *** ***