Арапайым алкогольді мастанудыњ µзгерген формалары
(Гофман А.Г. жєне т.б., 1991)
| 1. Аќымаќтанумен мастану | Бейѓамдылыќпен, кењпейілділікпен, б±ралањдаумен, єуестіктіњ тежеусіздігімен, ж‰ріс-т±рыстыњ инфантильді формаларымен жоѓары кµњіл-к‰ймен сипатталады |
| 2.Истериялыќ сипаттаѓы мастану | Демонстративтілікпен, театралдылыќпен, µзіне кµњіл аудартуѓа тырысумен, демонстративті суицидальді єрекеттермен, ќарќынды торыѓу (отчаяния), «есінен айырылу» кµріністерімен сипатталады. Мастанудыњ б±л т‰рі алкогольді жалѓыз ќабылдаѓанда пайда болмайды. |
| 3.Депрессивті кµріністермен мастану | Ќайѓымен, ‰рейлілікпен жабырќаулы кµњіл-к‰ймен сипатталады. Суицидальді єрекеттер болуы м‰мкін. Мастану ќозѓалыстыњ жєне сµйлеудіњ тежелуімен бірге ж‰реді. Єдетте мастанудыњ б±л т‰рі психогенді немесе эндогенді депрессиямен байланыстылыќтыњ кµрінісі болып табылады жєне бар аффективті б±зылыстарды ашып кµрсетеді. |
| 4. Эксплозивтілікпен мастану | Тітіркенгіштікпен, сµздік жєне физикалыќ агрессияѓа бейімділікпен т‰нерген кµњіл-к‰ймен сипатталады. Мастанудыњ б±л т‰рі мидыњ органикалыќ заќымдануы бар (ќантамырлыќ, посттравматикалыќ) жєне т±лѓа б±зылыстарымен науќастарѓа тєн. |
| 5.Эпилептиформды мастану | Мастанудыњ б±л т‰рі мінезі эпилептоидты сипаттаѓы адамдарѓа тєн. ‡немі кµњіл толмаушылыќпен, міншілдікпен, ызалы аффектпен, агрессивті єрекеттер жасауѓа дайындыќпен сипатталады. Патологиялыќ мастанумен салыстырѓанда мастанудыњ б±л формасы амнезиямен ж‰рмейді. |
| 6. Псевдопараноидты мастану | К‰дікшілдік, ренжігіштік, міншілдік пайда болуымен сипатталады, айналадаѓылардыњ кемсітуге жєне алдауѓа тырысулары ретінде сµздері мен іс-єрекеттерін талќылауѓа бейімділік; ќызѓаныш, айыптау, ќатынас идеялары болуы м‰мкін. Паранойяльді т±лѓаларда кездеседі. |
| 7. Галлюцинаторлы-сандыраќтыќ мастану | Мастанудыњ б±л т‰рі алкоголизммен б±рыннан бері ауыратындарда, алкогольді энцефалопатиясы бар жєне т±лѓаныњ айќын б±зылыстарымен науќастарда пайда болады. Мастану ќабылдау б±зылыстарыныњ пайда болуымен ж‰реді (єдетте кµру), сезімдік сандыраќ жєне сандыраќтыќ єрекетпен кµрінеді. Мастыќтан айыќќаннан кейін ќабылдау б±зылыстары жоѓалады. Мастану жаѓдайыныњ кейбір бµліктері ѓана есте ќалады. Кµп жаѓдайда мастану ±йќымен аяќталады. Патологиялыќ мастанудан мастанудыњ б±л т‰рі неврологиялыќ б±зылыстардыњ болуымен – атаксия, дизартрия, сµдік ќатынасќа т‰суге, жаѓдайды баѓдарлауѓа ќабілеттілікпен ерекшеленеді. Галлюцинаторлы-сандыраќтыќ мастану µмір бойында бірнеше рет болуы м‰мкін. |
Алкогольді амнезия т‰рлері
(Гофман А.Г., 1991)
| Амнезия т‰рлері | Клиникалыќ кµріністері |
| Наркотикалыќ амнезия | Айќын есењгіреу шаќыратын алкогольдіњ ‰лкен мµлшерін ќабылдаѓанда пайда болады. Алкоголизммен зардап шекпейтін адамдарда баќыланады |
| Лакунарлы амнезия (алкогольді палимпсесттер) | Мастану кезењіндегі есењгіреу мен наркотикалыќ ±йќыныњ болмауы кезіндегі мастану кезењініњ жеке эпизодтарыныњ амнезиясы. Алкоголизмніњ I жєне II сатыларында баќыланады. |
| Тотальді амнезия | Мастану кезењініњ т‰гел дерлік немесе толыќтай естен шыѓуы. Алкогольдіњ салыстырмалы т‰рде аз дозасын ќабылдаѓанныњ µзінде пайда болады. Алкоголизмніњ III сатысында баќыланады. |
Патологиялыќ мастанудыњ негізгі сипаттамасы
(Матвеев В.М., 1975)
- Кенет басталып, кенеттен аяќталуы.
- Б±л жаѓдай алкогольді ќабылдаѓаннан соњ 10-15 минуттан 1 саѓатќа дейінгі уаќыт аралыѓында дамиды, ішілген спиртті ішімдіктіњ мµлшеріне тєуелсіз.
- Бірнеше саѓаттан бірнеше тєулікке созылады.
- Мастанудыњ сыртќы кµріністерімен ж‰рмейді.
- Тотальді немесе парциальді амнезиямен аяќталады, µзінен кейін астения ќалдырады.
- Жиі алкоголизммен зардап шекпейтін адамдарда, жєне б±рын психикалыќ ауру белгілері болмаѓандарда пайда болады.
- Бейімдеуші факторлар болып табылады: бас миыныњ жараќаты, латентті µтіп жатќан эпилепсия, мидыњ ќантамырлыќ ауруы, б±рын ауырѓан инфекциялыќ аурулар жєне интоксикациялар.
- Пайда болу м‰мкіндігін к‰шейтетін моменттер к‰шті толќу, ќорќыныш, ашу, ±йќысыздыќ, ќатты шаршау.