Азаматтық құқықтың пәні нені құрайды?
А) тауар – ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастарды.
Б) мемлекет пен азаматтардың арасындағы қатынастарды.
С) азаматтық қоғамға қарсы қауіпті іс-әрекетін.
Д) мемлекетті органдар арасындағы қатынастарды.
Е) мемлекетаралық қатынастарды.
Конституциялық құқық институты дегеніміз?
A) құқықтың саласы
Б. құқық саласының жүйесі
C) құқық салаларының шегіндегі, біртектес Конституциялық норманың жиынтығы
D) Конституциялық құқықтық нормаларының аса маңыздыларының жиынтығы
E) Барлық ұлттық заң
Парламентпен қабылданған заңдарға Президенттің қарсылығы қалай қаралады?
A) Мәжіліспен
B) Сенатпен
C) Мәжілісте, содан кейін Сенатта
D) Парламент палаталарының біріккен отырысында
E) Парламент комитеттерімен
Төмендегі көрсетілгендердің қайсысы жанама дауыс беру арқылы сайланады?
A) Президент
B) Премьер - Министр
C) Сенат депутаты
D) Мәжіліс депутаты
E) Маслихат депутаты
20. Қаржылық құжаттардың сәйкес келуі жөніндегі сайлау комиссиясының қаржы сұрақтарына байланысты шешіміне кім жауап береді?
A) Сайлау комиссиясының хатшысы
B) Сайлау комиссиясының мүшелері
C) Президент
D) Сайлау комиссиясының төрағасы
E) Орталық сайлау комиссиясының төрағасы
21. Конституциялық құқықтың әдісі....
A) Тиым салушы
B) Құқық беруші
C) салыстырмалы
D) моральдік әдіс
E) құқықтық әдіс
22. Парламенттің атқарушы органдары қандай?
A) Парламент бюросы
B) Уақытша комиссия
C) тек тұрақты палаталар комитеті
D) біріккен комиссия
E) тұрақты комитет және біріккен комиссиялар
23. ҚР – ның сайлау құқығының қандай қағидалары бар?
A) жалпы, тең, төте және жанама
B) жалпы, тең, төте сайлау
C) жалпы, тең, сайлау құқығы жасырын дауыс беру арқылы
D) жалпы, тең, төте және жанама ерікті және жасырын бауыс беру
E) жасырын даусы беру
24.Құқықбұзушылықтыңсубъективтікжағықандайұғымменсипатталады?
A) Құқықбұзушылыққұрылымы
B) Әрекет немесе әрекетсіздік
C) Ауыр салдар
D) Кінә
E) Есі дұрыстық
Алғашқы қауымдық қоғамда адамдардың мінез – құлқын қандай әлеуметтік нормалар реттейді?
A) Заңды нормалар
B) Саяси нормалар
C) Әдет – ғұрып (мононормалар)
D) Техникалық нормалар
E) Техникалық – заңды нормалар
Төмендегілердің қайсысы ҚР – нда қолданыстағы құқығына жатады?
A) Мораль нормалары
B) Әдет - ғұрып
C) Соттық прецидент
D) Конституциялық Кеңестің нормативтік қаулылары
E) билет шешімдері
Романо – Германдық құқықтық жүйеде қолданылатын қайнар көзденр...
A) Іскерлік……….
B) Үстем құқықтық асна
C) Соттық тәжірибе
D) Нормативтік актілер
E) Әдет – ғұрып
Оғамда қалыптасып, жақсы және жаман, әділдік пен әділетсіздік, ар, ұят, борыш туралы ойларды білдіретін – құлық ережелері....
E) Мораль нормалары
F) Құқық нормалары
С) Әдет нормалары
D) Діни нормалары
E) Ұйым, кәсіпорын нормалары
Төмендеайтылғанелдердіңқайсысындасоттарқұқықшығармашылықтақатысады, яғниқұқықтықнормаларқұрады?
A) Франция
B) Ресей
C) Ұлыбритания
D) Германия
E) Қазақстан
30. Әрекет және құқықтық норманы іске асыру жағдайларын анықтайтын құқықтық норманың элементі:
A) гипотеза
B) диспозиция
C) санкция
D) презумпция
E) функция
Глоссарий: Мемлекет және қүқық теориясы:
Абсолюттік монархия – монархиялық басқару нысанының бірі.бір адамның – монархтық шексіз мемлекеттік билігін сипаттайды.
Автономия – мемлекет жерінің бір бөлігінің өзін - өзі билеу нысаны, ішкі мәселесінің шешудегі еркіндігі мен сипаты.
Вето – парламент қабылдаған заң жобасына мемлекет басшысының қол қоюға қарсылығы.
Заң – ерекше жағдайдағы заң шығару органдарының билігімен қабылдаған, халықтың еркін білдіретін аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін, жоғары заңдылық күші бар нормативтік акт.
Кінә - заң бұзушының өзі жасаған әрекетіне психологиялық қатынастардың жағдайы.
Вотум – сайлау корпусының белгілі мәселені көпшілік дауыспен қабылдаған шешім.
Мемлекет – белгілі аумақ көлеміндегі саяси биліктің ұйымы.
Азаматтық қоғам – адамгершілік, діни, ұлттық әлеуметтік – экономикалық, отбасы қатынастарының және институттарының жиынтығы.
Мемлекеттік аппарат – мемлекеттің алдындағы негізгі мақсаттары, міндеттері іске асыруға қажетті мемлеекттік органдардың жиынтығы.
Адам құқығы – құқықтың маңызды принциптерінің бірі.
Демократиялық режим – мемлекеттік билікті іске асырудағы халықтың жаппай қатынастарын реттеуге жататын заңмен анық берген шешімді қабылдау.
Тәртіп – қоғамдағы қалыптасқан әлеуметтік нормалардың талаптарына сай болуы.
Дуалистік монархия – шектклген монархия түріне жатады, конституция көлемінде әрекет етеді.
Заң шығару билігі – халықпен сайланған орган, заң шығару арқылы қоғамның даму стратегиясын жасауға арналған.
Құқықты пайдалану – оны іске асыру нысаны субъективтік құқықтарды орындаумен байланысты.
Әскери тәртіп – жауынгерлердің заңмен, ережемен тәртіп сақтау.
Уақытша үкімет – белгілі мемлекеттің экономикалық не саяси тұрақсыздықтағы, өту кезеңдегі құрылған орталық атқару билігі.
Мемлекеттік суверенитет – мемлекеттерге тән, өз аумағындағы үстемдік және халықтық қатынастардың тәуелсіздігі.
Заңды мүдде – объективтік құқықта көрсетілген , белгілі деңдейлі кепілдігі бар заңды рұқсат.
Құқықты реттеу – көпжақты процесс, ол белгілі заңды құрал арқылы қоғамдық қатынастарға ықпал жасайды.
Заңдылық - өркениеттік қоғамның жүйесінің негізі.
Құқықтық тәртіп - құқық нормаларының тапсырмаларын толық орындау нәтижесінде белгіленген қоғамдық қатынастардың жүйесі.
Құқық нормалары – құқықтық тәртіптің нормативтік алғышарты.
Құқықтық қатынас – идеальдыдан өтуді қамтамасыз ететін құқықтық реттеудің бөлігі.
Қоғамдық тәртіп – әлеуметтік нормаларын іске асыру нәтижесіндегі қоғамдық қатынастардың жиынтығы.
Уақыттағы әрекет – нормативтік - құқықтық актілердің өз әрекет күшіне кірген мезгілден бастайды.
Заңды прецедент – қазіргі кезде көп тараған құқықтың шығу көздері бар. Заңды бір істі қараған шешімі.
Қылмыс – заңда көрсетілген зиянды әрекет.
Құқыққа сай тәртіп - әлеуметтік пайдалы нәтижеге жету мақсатындағы құқықты қабылдау.
Құқықтық сана – қоғамдық сананың нысаны, қоғамдық өмірді өз мәнінде құқықтық реттеу жөніндегі идеялар жүйесі.
Құқық нормаларын талқылау – құқық нормаларында көрсетілген заң шығарушының еркін анықтау қызметтер.
Құқықтағы ақтандық – құқықтық реттеу арасындағы деректі жағдайға байланысты нұсқамалардың жоқтығы.
Әрекеттілік – заңмен белгіленген адамдардың өздерінің қимылдарымен құқыққа иелену.
Маңызды өклеттілік – Конституция және заңмен белгіленген мемлекеттік органдардың орындауға беретін арнайы құқық.
Адам құқығы – құқықтың маңызды принциптерінің бірі, адамдық қатынастардың еркін дамуына қолдау көрсету.
Өктемшілдік – заңмен шектелмеген және жалғыз өзі ғана іске асыратын бөлінбейтін саяси, экономикалық және идеологиялық билік.
Шағым - азаматтардың мемлекеттік және жергілікті өзін - өзі басқару органдарға бұзылып құқығын орнына келтіру жөніндегі талабы.
Заң шығару билігі – халықпен сайланған орган, заң шығару арқылы, қоғамның даму стратегиясын жасауға арналған.
Тыйым – құқықтыұ реттеу жолы, сол арқылы белгілі әлеуметтік зиянды құқық бұзу әрекеттерін жасамауды талап етеді.
Ипичмент – жоғары лауазмды адамдарды жауапқа тарту.
Талап – бұзылған құқықты не болмаса, дауға түскен заңды мүддені қорғайтын заңды құрал.
Кодификация – нормативтік актілерді өзгерту арқылы біріктірілген заңды акт.
Құзіреттілік – заңмен бекітілген өкілеттіліктің жиынтығы.
Кворум – заңмен не ержемен белгіленген белгілі жиынға қатысушылардың саны.
Биліктің жариялылығы – биліктің заңға негізделуі.
Жергілікті – нормативтік акт - өндірістердің, мекемелердің, ұйымдардың әкімшілігімен қабылданатын нормативті актілер.
Монархия – мемлекеттік басқару жүйесінің нысаны.
Мораль – адам тәртібін, жақсылығын, т.б жақтарынан реттейтін нормалар мен принциптер жүйесі.
Парламенттік республика - республиканың басқару нысанының түрі, парламенттің формальді толық биліктегі орган.
Преамбула - нормативтік актінің ұйымы адамның құқығын және бостандығын толық түрде қамтамасыз етеді және мемлекеттік билікті пайдалануға жол бермейді.
Қылмыс – заңдармен тыйым салынған әрекет.
Референдум – елдегі бүкіл халықтық сайлау.
Жеке тұлға – тұлға, құқықтық қатынастарда субъективтік құқықпен заңды міндеттерді иеленуші.
Заңды міндеттер – басқаруға құқығы бар, адамдардың белгілі мүдддесін қанағаттандыруға арналған қажетті заңды тәртіптің өлшемі.
Заңды дәйек - құқық нормаларының белгілі заңды нәтижелердің болуын байланыстыратын өмірлік жағдай.
Дәйекті құрылым – белгілі құқықтық нәтиже тууға қажетті заңды деректер жиынтығы.
Қасақаналық – адам өз әрекетіндегі қоғамға сипаттағ сезімді, зиянды нәтижесінде де көзі жетеді.
Құқықтық мәдениет - құқықты білу, түсіну.
Саяси режим – тәсілдердің, адамдардың жүйелердің негізінде саяси билік жүргізіледі және сол қоғамның саяси жүйесінде сипатталады.
Казус – кездейсоқ әрекет сыртынан қарағанда құқық бұзушылығы бар, бірақ кінәлілігі элементтері жоқ, сондықтан заңды жауапкершілікке тартылмайды.
Дәлелдеу – заң сай келетін, заңды істің объективті шындығын белгілеген қажетті деректер.
Құқық нормаларын доктриналық талдау – құқық нормаларын зеңгерлермен, ғалымдармен кітаптарында, ғылыми түсініктерінде өте терең және негізгі талдау.
Жекеше басқарушылық– ұйымды басқарудың нысаның белгілі мемлекеттік органдардың. Заң жүзіндегі міндетті шешім қабылдауға өкілеттілігі бар.
Сіңірген еңбек – субъектілердің өз міндетін орындауда марапаттауға жетуіне байланысты негіз болатын жағдай.
Казуальдік талдау – құқық нормаларының мәнін дәл сол сәтке байланысты түсіну.
Заңның сапасы – заңның табиғатына сай, заңның жариялылығын қамтамасыз ететін заңды қажеттердің жиынтығы.
Құқықтық біліктілік – нормативтік ұйымдарға сай негізделген әрекеттерді заңдылық бағалау.
Заңды коллизиялар – бір ғана қоғамдық қатынастарды реттейтін құқық нормалар арасындағы қарама - қайшылықтар.
Құқықтық жеңілдік – заң жүзіндегі өз мүддесін толық қанағаттандыруға субъектіге беретін мүмкіндік.
Тәртіптің себебі – адамның ішкі сезіміне байланысты әр түрлі әрекет, қылықтың сылтауы.
Құқықтың жүйесі – реттелетін қоғамдық қатынастардың сипатымен белгіленетін тарихи объективті қалыптасқан құқықтың ішкі құрылымы.
Құқық саласы – біржақты қоғамдық реттейтін құқықтық институттарға біріккен құқық нормаларының жиынтығы.
Құқықтық институт – біржақты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық саланың жеке түрі.
Қоғам – адамдардың тарихи қалыптасқан өмір ортасы, бірігіп жасайтын қызметтің жиынтығы.
Конфедерация – одақ, бірлестік, саяси, әскери және т.б мақсаттарды жүзеге асыру үшін құрылатын мемлекеттің уақытша одағы.
Аристократия – мемлекетте ешбір заңмен шектелмеген орнауы, бір ғана адамның не қатаң түрде бір топ адамдардың қолында болады.
Әкімшілік - атқарушы - өкілді мемлекеттіік органдар жүйесі.
Құқықты қолдану актісі – құқықтық акт, мемлекеттің шығармашылық субъектісімен қабылданады.
Заңныңаналогиясы – белгілі заңды істі соған ұқсас құқық нормаларының мәнін түсіндіретін құқықтық акт.
Құқық аналогиясы - белгілі заңды істі жалпы құқықтық мәні мен принциптері негізінде шешу.
Әріпті талқылау - құқық нормаларының мәнін, оның жазылған көрінісімен сәйкес келуіне байланысты түсіндіру.
Әлеуметтік билік – барлық адамдарқоғамына тән, үстемдік қатынас және мәжбүрлеуге сүйенген бағынушылық.
Уақытша үкімет – белгілі мемлекеттің экономикалық не саяси тұрақсыздықтағы арқарушы билігі.
Уақытша бас құру – белгілі кезеңдегі саяси билікті жүргізетін, жоғары жүйе.
Заңдылықтың кепілі – заңдарды сақтау туралы азаматтардың құқықтарына кедергісіз жүзеге асыру.
Мемлекет басшысы – мемлекеттегі ең жоғары лауазмды адамы.
Мемлекеттік құқықтық режим– мемлекеттік билікті іске асыруға қажетті әдістер, жолдар, құралдар.
Уақыт озғандық- нормативтік актіде белгіленген уақыт өтуіне байланысты заңды зардап.
Қабілеттілік – заңмен белгіленген, өзінің құқығы мен міндетті өз әрекеттерімен жүзеге асыру.
Декларация – құқық құжат, ұсынушы күші бар негізгі принциптерді жариялау.
Декрет – аса маңызды актінің атауы.
Табиғи құқық - адамның табиғи қамтамасыз етілген құқықтары.
Шағым – азаматтардың мемлекет және жергілікті өзін-өзі басқару органдарына, бұзылған құқықтарын орнына келтіру.
Мемлекеттің қызметі – мемлекеттік қызметтегі алдыда қойған мақсаттарды шешу жолындағы негізгі бағыт.
Құқықтың құндылығы – қоғамда мемлекеттің әр түрлі топтардың мүддесін іске асырудағы әлеуметтік реттеуші ерекшеліктері.
Құқықтың қызметі – құқықтық ықпалдың негізгі бағыттары, тәртіпке келтіру рөлінде көрінеді.
Жекеленген құқық – жеке адамның қатынастарын қорғайтын заң нормаларының жиынтығы.
Құқықтық тиімділігі – құқық нормаларының әрекетінің нәтижесімен, соған жетуге арпалған әлеуметтік мақсаттар.
Заңды дерек – құқық нормаларының өмірлік жағдайдағысы.
Құқықтық ерік беру – субъектіге құқық нормаларымен өзінің мүддесін іске асыруға ерік беру мүмкінсіздігі.
Конституциялық құқық негіздері:
Конституциялық құқық –ҚР құқық жүйесі салаларыны.ң бірі, ол өзінің ішкі тұтастығымен сипатталатын құқықтық нормалар жүйесін білдіреді.
Конституциялық бастама –конституцияны өзгертетін және толықтыратын құқықтық идеялардың сипатталуын білдіруші субьектілердің белсе.нді әрекеті.
Конституциялық жауапкершілік –құқық жауапкершіліктің күрделі саяси құқыфқтық сипаттағы ерекше түрі, конституциялық құқық бұзушылыққа қарсы күреседі.
Конституциялық құрылыс –республика конституциясымен және басқа конституциялық құқықтық актілерімен белг.іленетін және қорғалатын саяси , экономикалық әлеуметтіе қатынатар жүйесі.
Декларация –қазақ КСР-ының бұрын буржуазиялық саяси институт ретінде үзілді кесілді теріске шығарған билік бөлісу принцінін бірінші рет жариялаған акт.
Куәгер –тергеушілік және сот ісі жүргізілуінде маңыздщы тұлға.
Шағын касіпкерлік-азаматтардын әр түрлі тауарларға қажеттілікті қанағаттандырудағы бағытталған қызымет.
Еңбек ету бостандығы-азаматтардың негізгі құқықтарына жатады.Бұл құқық еңбекке қабілетті адамның өз еңбегімен өз өмірін асырауға заңды мүмкіндігі бар екендігін білдіреді.
Аймақ -республика аумағының бірнеше елдімекендерді қамтитын бөлігі.Олыс,аудан және ауылдық округтер аймақеар болып табылыды.
Фракция –белгіленген заң тәртібіьен тіркелген саяси партияны немесе өзге қоғамдық бірлесуді білдіретін депутаттардың ұйымдасқан тобы.
Депутаттық топ – сайлау округтеріндегі бірлескен қызметінде өздерінің құқық өкілеттігін жүзеге асыру мақсатында депутаттардың бірлесуі.
Жеке кәсіпкерлік –азаматтың экономикалық бостандығын жүзеге асыру нысаны.
Конституциялық заңдылық - бүкіл конституциялық кеңістікке конституция пәрменін жүргізу онда конституциялық заңдылықтың орныққандығын білдіреді.
ҚР Конституциясы -демократиялық , өркениетті даму жолыга түскен мемлкет пен қоғамның негізі , басты нормативтік актісі.
Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары:
Қ.Р қорғау -Республика азаматының конституциялық қасиетті борышы.Барлық азаматтаз өздерінің әскери борышын өтеуге міндетті.
Құқық қорғау органдары - Өзiнiң бүкiл қызметiмен заң негiзiнде және тиiстi нысандарда демократиялық принциптер арқылы заңдылық пен құқық тәртiбiн қамтамасыз етуге, азаматтардың, еңбек ұжымдарының, қоғам мен мемлекеттiң құқықтары мен мүдделерiн қорғауға, құқық бұзушылықтан сақтандыру мен олардың алдын алуға және заңдылық пен құқық тәртiбiн бұзған адамдарға мемлекеттiк күштеу немесеықпал ету шараларын қолдануға тиiстi мемлекеттiк органдар мен қоғамдық ұйымдар.
Сот билiгi - ҚР атынан жүзеге асырылад және азаматтар мен ұйымдардың құқықтырын, бостандықтары мен заңды мүдделелерiн қорғауға, ҚР Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, халықаралық шарттарының орындалуын қамтамасыз етуге қызмет етедi.
Сот әдiлдiгi - Заңда белгiленген ерекше құқықтық нысанда мемлекеттiң арнайы құрылған органының – соттың, азаматтық және қылмыстық iстердi қарап шешуi арқылы жүргiзiлетiн мемлекет қызметiнiң айырықша бiр саласы.
Судья мәртебесi -ҚР-ның барлық соттары судьяларының мәртебесi бiрдей болады және бiр-бiрiнен тек өкiлеттiктерiмен ерекшеленедi
Прокурорлық қадағалауды- Жүзеге асыратын орган болып прокуратура болып есептеледi.
ҚР Прокуратурасы-Республика аумағында заңдардың, Президент Жарлықтарының және өзге де нормативтiк актiлердiң орындалуына және бiрiздiлiкпен қолданылуына, жедел iздестiру қызметiнiң, анықтау мен тергеудi, әкiмшiлiк пен атқарушылық iс жүргiзудiң заңдылығына жоғары қадағалауды жүзеге асырады. Сотта мемлекет мүддесiн қорғайды, қылмыстық қудалауды жүзеге асырады.
Әдiлет органдары -Адамның және азаматтардың, ұйымдардың және мемлекеттiң құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн сақтауға және қорғауғ, стратегиялар мен мемлекеттiк бағдарламалардың iске асырылуын қамтамасыз етуге мiндеттi.
ҚР Iшкi Iстер Органдары-ҚР-ның заңдарына сәйкес анықтау, алдын ала тергеу менжедел iздестiру қызметiн, сондай-ақ қоғамдық қауiпсiздiктiқамтамасыз ету, адам мен азаматтық құқықтар мен заңды мүдделерiне қылмыстық және өзге де заңға қол сұғушылықтардың алдын алу , жолын кесу жөнiндегi және өкiм етушiлiк функцияларынжүзеге асыратын арнайы мемлекеттiк орган болып табылады.
Жедел iздестiру қызметiн жүзеге асырушы орган -Iшкi Iстер органдары, ҰҚО, Қаржы полициясының органдары, Қорғаныс министрлiгiнiң әскери барлау органдары Әдiлет министрлгiнiң қылмыстық атқару жүйесi органдары, ҚР Президентiнiң Күзет органдары жүзеге асырады.
Адвокатураның мақсаты-ҚР-дағы адвокатура адамның өз құқықтары мен бостандықтарын сотта қорғауға және бiлiктi заң көмегiн алуғ, мемлекет кепiлдiк бергенжәне ҚР Конституциясымен баянды етiлген құқығын жүзеге асыруға жәрдемдесуге арналған. Адвокатура – қылмыстық iстер бойынша қорғау, азаматтық, әкiмшiлiк, қылмыстық және басқа да iстер бойынша өкiлдiк ет, сондай-ақ азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын, заңды мүдделерiн қорғауға, iске асыруға жәрдемдесу мақсатында өзге де заң көмегiн көрсету жөнiндегi адвокаттардың қызметiн ұйымдастыру.