Браслаўская рыбалка — гандлёва-гульнёвае дзеянне, якое праводзiлася раней i праводзіцца зараз у форме змагання двух удзельнiкаў

На гандлёвай плошчы ўсталёўвалiся дзве велiзарныя драўляныя бочкi, запоўненыя вадой i азёрнай рыбай. Двое гульцоў, заплацiўшы грошы за ўдзел, надзявалi на твары маскi i па камандзе арганiзатара спрабавалi рукамi выцягнуць рыбу з бочкi. Каму раней гэта ўдавалася, той лiчыўся пераможцам i атрымлiваў рыбу. У час гэтага дзеяння гледачы памiж сабой біліся аб заклад, хто з удзельнiкаў першым зловiць рыбу. Па iснуючай традыцыi кожны выйграўшы заклад павiнен заплацiць гульцу i гаспадару атракцыёна кошт удзелу ў гэтай забаве. Такiм чынам, гэты своеасаблiвы рыбны таталiзатар заахвочваў многiх людзей, для якiх рыбалка станавiлася вiдовiшчам, магчымасцю паказаць свой спрыт, а таксама вызначыцца сярод астатнiх удзельнiкаў сваёй прадбачлiвасцю.

“Браслаўская рыбалка” прыносiла даволi значныя прыбыткi арганiзатарам, якiя iмкнулiся наладжваць шматга- дзiнныя змаганнi памiж жыхарамi розных вёсак, а той, хто перамагаў трох сапернiкаў запар, атрымлiваў падарунак.

 

Не ляпнiся ў лужыну — гандлёвы атракцыён, якi праводзiлi звычайна на Спас. На Валожыншчыне ён быў вядомы яшчэ да Вялiкай Айчыннай вайны.

На агароджанай плотам пляцоўцы на козлах памерам 7х1 м стаялi некалькi начовак з вадой. На паверхнi вады плавалi велiзарныя прыгожыя смачныя яблыкi. Начоўкi былi так замацаваны на козлах, што лёгка пераварочвалiся.

Гулец, заплацiўшы невялікую суму, выходзiў на пляцоўку i адмерваў ад начовак 10 крокаў. Затым яму завязвалi вочы. Падняўшы рукi па камандзе арганiзатара, гулец павiнен быў тры разы павярнуцца вакол сябе, зрабiць 10 крокаў i рэзка апусцiць рукi. Калi рукi пападалi на яблык, гулец атрымлiваў яго ў якасцi прыза, а калi няўдала кранаў начоўкi — з iх на ўдзельнiка вылiвалася вада, што выклiкала рогат i кпiны гледачоў. Калi ж гулец пайшоў не ў тым напрамку, ён выбываў з гульнi, страцiўшы грошы. Пустыя начоўкi зноў запаўнялiся вадой, i гульня працягвалася.

Выйграць у гэтым атракцыёне на Валожыншчыне лiчылася справай ганаровай. Iснавала традыцыя: на Спас хлопец дарыў сваёй дзяўчыне (каханай цi сяброўцы) яблык з атракцыёна “Не ляпнiся ў лужыну”.

У 1984 г. на першым народным кiрмашы Мiнскай вобласцi ў Валожыне гэтая гульня мела вялiкi поспех i хутка распаўсюдзiлася па ўсёй Беларусi.

 

Воранаўскi чыгун. Гадлёвы кiрмашовы атракцыён “Чыгун” ладзiлi на кiрмашах Воранаўшчыны яшчэ да Вялiкай Айчыннай вайны, i ў iм разыгрывалi самыя разнастайныя прызы.

Канструкцыя атракцыёна ўяўляла чатырохвугольны фанерны макет печы, у якой на падстаўцы стаяў чыгун з прызам. Гулец, заплацiўшы грошы за ўдзел, адыходзiў на 10 крокаў ад печкi i станавiўся да яе тварам. Уладар або арганiзатар атракцыёна завязваў гульцу вочы хусткай i даваў у рукi вiлкi. Па камандзе арганiзатара гулец павiнен быў тры разы павярнуцца вакол сябе, зрабiць 10 крокаў, засунуць вiлкi ў печку i выцягнуць чыгунок. Калi гэта ўдавалася, ён атрымлiваў прыз, што знаходзiўся ў чыгуне, а калi не, то выбываў з гульнi.

Гледачы маглi падказваць гульцу, што рабiць, у якiм напрамку крочыць, i таму заўсёды вакол гэтага атракцыёна гучалi харавыя падказкi, лямант i рогат. Вельмi часта гульцы ў час трохкратнага пераварочвання вакол сябе гублялi арыентацыю ў прасторы i iшлi з вiлкамi ў руках на гледачоў, што выклiкала iх бурную рэакцыю.

Зараз атракцыён “Воранаўскi чыгун” ладзяць на розных кiрмашах і святах па ўсёй Беларусi.

 

Чыгуны. Гандлёвы атракцыён “Чыгуны” да 1917 г. быў адметнай асаблiвасцю кiрмашоў у вёсцы Падневiчы (цяпер Валожынскi раён), мястэчках Iвянец i Ракаў. Гэты атракцыён меў цiкавы i даволi складаны гульнёвы змест i карыстаўся папулярнасцю як у мужчын, так i ў жанчын.

На адлегласцi 6—7 м адзiн ад аднаго ў зямлю забiвалi два драўляныя шасты вышынёй 2,5 м, на якiх праз кожныя 10 см забiвалi цвiкi. Паверх шастоў ускладалi шасцi-, сямiметровы шост, i вышыню знаходжання гэтага шаста можна было мяняць шляхам апускання яго на цвiкi вертыкальных шастоў.

На гарызантальны шост на адлегласцi 50 см адзiн ад аднаго прывязвалi вяроўкамi чыгуны, а ўнiзе (на зямлi ля аднаго вертыкальнага шаста) клалi прызы (невялiкую бочачку мёду цi што іншае).

Гулец, якi плацiў за ўдзел у атракцыёне невялiкiя грошы, станавiўся ля аднаго з вертыкальных шастоў, на галаву яму надзявалi вялiзны чыгун так, каб чалавек мог бачыць толькi зямлю ля сваiх ног. Трэба было змейкай ісцi ад аднаго шаста да другога (дзе ляжалi на зямлi прызы) i па гэтай дарозе не зачапiць нiводны з чыгуноў, што вiселi над галавой. Калi правiлы гульнi выконвалiся, удзельнiка чакаў прыз. Але перамагчы ў гэтым атракцыёне было даволi складана, i часцей за ўсё пад звон закранутых чыгуноў i рогат гледачоў удзель-нiк выбываў з гульнi.