Билет.Ұялы байланыс жүйесінің стандарттары Ұялы байланыс — радиобайланыстың ұялы желіге негізделген бір түрі.
Оның жалпы қамту аумағы жеке базалық станциялардың қамту аумағымен анықталатын ұяшықтарға бөлінген. Ұяшықтар бір-бірін көмкеріп, желі құрайды. Тегіс және ашық жердегі қамту аумағының базалық станциялары шеңбер пішінді болып келеді, сондықтан олардан құралған желі алты бұрышты ұяшықтардан құралған бал арасының ұяшығына ұқсас болып келеді. Желі бірдей жиілікте жұмыс істейтін, кеңістікте таралатын қабылдағыш-таратқыштардан, қозғалыстағы абоненттердің орнын алдын ала анықтау және оның бір қабылдағыш-таратқыштың қызмет көрсету аумағынан басқа қызмет көрсету аумағына ауысу кезіндегі байланыстың үзіліссіздігін қамтамасыз ететін коммутаторлық жабдықтардан тұрады. Ұялы байланыстың алғашқы жүйелері 1946 ж. АҚШ-тың Сент-Луис қаласында жасалды. Бұл байланыс жүйелері автомобильдерде орнатылып, жеткілікті дәрежеде үлкен аумақты қамтамасыз ететін бірыңғай орталықпен байланыстырылды.
XX ғасырдың 70-жылдарының аяғында Солтүстік Еуропа мемлекеттерінде 450 МГц жиілікте жұмыс істейтін NMT-450 стандарты енгізілді. 1986жылдан жүйеніңабоненттіксыйымдылығынкеңейтетінжәне функционалдық мүмкіндіктерінарттыратын NMT-900 стандарты қолданылабастады. Алғашқытәжірибелі GSM желісі 1990 ж. пайдаболып, 1992 ж. алғашрет Германияда қолданысқаенді. GSM-900 — қозғалмалыбайланысжүйесініңеңкеңтарағантүрі. Оператордың жиілікауқымы 890—960 МГц. GSM-900 стандартыныңбасқастандарттарменсалыстырғандағыбастыартықшылығы телефон аппараттарыөлшемдерініңшағынболуыжәне аккумуляторының зарядталмайұзақуақытбойыжұмысістеуі. GSM операторындаорнықтыбайланысеңжақынбазалықстанциядан (үдеткіштер мен антенналар қолданғанда) 35 км-гедейінжетеді. GSM-900 стандартындабөгдеқосылуданқорғануүшінабоненттіңарнайымодулі — SIM-карта қолданылады. Бұлкартадабелгілі абонент туралынақты ақпаратжазылған микросұлба орнатылады, сондықтан оны GSM стандарттыкезкелгенұялыаппараттақолдануғаболады. Әрбіркартаныңарнайы идентификациялық нөміріболады. SIM картаныңтағыбіржетістігі абонент аппараттыауыстырғандаоныңұялынөміріжәнеондағыбарлықақпараттарсақталады
Оптикалық байланысты радиобайланыспен салыстыру
Сымсыз байланыс жүйесіндегі байланыс жолдарының ұйымы Соңғы жылдары телекоммуникациялық радиожүйелердің дамуы көшкін түрінде болады. Әсіресе бұл жылжымалы жүйелерге қатысты. Қазір кең таралым алған әлемде арналарды уақыттық, жиіліктік және кодтық бөлудегі мобильді жүйелер эксплуатацияланады (ұялы байланыстың AMPS, GSM, CDMA, транкингтік EDACS, MPT1327 және т.б. стандарттар). Және де жылжымалы телекоммуникациялық радиожүйелер қызметінің пайдаланушылары әрдайым өсіп жатыр. Бұл пайдаланушылық терминалдың және қызмет ету тарифтер бағасының күрт төсуімен байланысты. Бірақ, бұл жүйелер бір-бірімен сәйкес келмейді және пайдаланушы әртүрлі жағдайда әртүрлі терминалдарды қолдануға міндетті (ұялық, пикоұялық DECT, транкингтік, спутниктік, пейджер). Сонымен қатар глобалдық роумингті қамтамас ете алмайтын әртүрлі мемлекеттерде әртүрлі сымсыз радиобайланыс стандарттары қолданылады. Сымсыз байланыс жүйелері келесі белгілер бойынша классификацияланады: ұрпақ бойынша: бірінші ұрпақтық аналогтық; екінші ұрпақтық сандық; үшінші ұрпақты әмбебап; төртінші ұрпақты кеңжолақты мультимедиалық; тағайындауы бойынша: ұялық; пикоұялық (сымсыз телефондық); транкингтық; спутниктық; оптикалық; пейджингтік;көпстанциялық рұқсат ету әдістері бойынша: арналарды жиіліктік бөлу арқылы FDMA; арналарды уақыттық бөлу арқылы TDMA; арналарды кодтық бөлу арқылы CDMA; қиыстырылғандар; байланыс каналының ұйымдастыру әдісі бойынша: симплекстік; дуплекстік жартылайдуплекстік
Билет.GSM стандартының жұмыс істеу принципі GSM ұялы байланысының жүйесі деп ұялы байланыстың өндірілген жүйесін айтамыз.GSM -900 стандарты жылжымалы байланыстың әлемдік жүйесі.Еуропалық цифрлық стандарт,жиілік диапазоны 890-960 МГрц,басты артықшылығы көлемді және телефон салмағының аздығы,аккумулятор зарядынсыз ұзақ уақыт бойына жұмыс істеу.GSM-1800 стандарты стандарты жылжымалы байланыстың әлемдік жүйесі.Еуропалық цифрлық стандарт,жиілік диапазоны 1780-1880 .Стандарт модификациясы GSM900 .Артықшылығы таңдалу мен номерді заңсыз қолданудан күшті қорғаныс.Кемшілігі қамту аймағының кішілігі.