CZASOWNIKI ODPRZYMIOTNIKOWE 8 страница
Piotr Wachowicz, rzecznik spółki. Firma chce zbudować m.in. terminał do przeładunku kwasu fosforowego, zmodernizować zakład azotowy oraz jedną z linii produkcyjnych. Zamierza także zainwestować w urządzenia i systemy oszczędzające energię elektryczną. Na 2006 rok zakłady prognozują przychody w wysokości 1 mld 678,8 mln zł i 84,6 zysku netto.
(”Rzeczpospolita”, 18.01.2006 r.)
ĆWICZENIE 12
Podkreśl słowa, które pojawiły się w tekście.
skonstruować ograniczyć
prognozują aparaty
zwiększyć urządzenia
podwoić zbudować
obroty techniczny
instrukcje chemiczne
ĆWICZENIE 13
Wybierz odpowiedź a, b lub c zgodnie z tekstem.
1. Zakłady Chemiczne Police
a. planują duże inwestycje
b. przez trzy lata zainwestowały dużo
c. planują trzyletnie inwestycje
2. Spółka chce
a. zmniejszyć koszty transportu
b. zredukować koszty zatrudnienia
c. zmniejszyć koszty produkcji
3. Spółka zamierza zainwestować
a. w urządzenia
b. w systemy kontrolne
c. w kontrolę jakości
ĆWICZENIE 14
Odpowiedz na pytania:
1. Jakie plany zmian ma twoja firma?
2. Czy planuje restrukturyzację, modernizację, chce zwiększyć produkcję, zmniejszyć koszty itp.?
XI. WZROST CZY SPADEK?
|
Bonus" to wiodący producent artykułów higienicznych i kosmetycznych. Ma dwie fabryki, zatrudnia 1500 osób.
Dyrektor działu sprzedaży przedstawia właśnie wyniki sprzedaży za pierwszy kwartał tego roku.
- Popyt na artykuły higieniczne wzrósł w ciągu ostatnich trzech miesięcy o 5 proc. Jak widzicie, nasze wyniki sprzedaży są wyższe niż zakładaliśmy w budżecie o 10 proc.
Odnotowaliśmy pięcioprocentowy wzrost w stosunku do zeszłego roku. Lepszy jest także nasz udział w rynku, który wzrósł do trzydziestu procent.
A oto szczegółowe wyniki sprzedaży:
Sprzedaż pasty do zębów wzrosła o 10 proc. w ciągu ostatnich trzech miesięcy, sprzedaż proszku do prania wzrosła o 8 proc, a sprzedaż wody po goleniu utrzymuje się na stałym poziomie.
Perspektywy są dobre. Jesteśmy na fali. Zostawiliśmy w tyle konkurencję.
SŁOWNICTWO OGÓLNE
higieniczny,-a, -e Adj. • hygenic
kosmetyczny,-a, -e Adj. • cosmetic
perspektywa^• perspective, prospect
poziomm • level
stały,-a, -e Adj. • permanent
szczegółowy,-a, -e Adj. • detailed
wiodący,-a, -e Adj. • leading
WYRAŻENIA I ZWROTY
pasta do zębów
proszek do prania
woda po goleniu
wciągu...
w stosunku do...
utrzymywać się na stałym poziomie
zostawić kogoś w tyle
być na fali
SŁOWNICTWO TEMATYCZNE
artykułm • article
konkurencja• competition
konkurencyjny,-a, -e Adj.
(np. ceny konkurencyjne) • competitive
malećImperf. (-leję, -lejesz), zmaleć Perf. (-leję, -lejesz) • diminish, decrease
obniżaćImperf. (-am, -asz), obniżyć Perf. (-niżę, -niżysz) + Acc.
(np. obniżyć koszty produkcji) • diminish, decrease
odnotowywaćImperf (-owuję, -owujesz), odnotować Perf (-tuję, -tujesz) + Acc.
(np. odnotowaliśmy wzrost sprzedaży) • take notę of
podnosićImperf (-oszę, -osisz), podnieść Perf (-niosę, -niesiesz) + Acc.
(np. podnieść ceny produktów) • increase
popytm • demand
przewidywaćImperf. (-duję, -dujesz), przewidzieć Perf. (-widzę, -widzisz) + Acc.
(np. przewidywać szybki wzrost sprzedaży...) • predict
rosnąćImperf (-nę, -niesz) • grow
spadaćImperf. (-am, -asz), spaść Perf (spadnę, spadniesz)
(np. bezrobocie spada) • fali, drop
spadekm • decrease
udziałm • participation, share, here: market share
utrzymywać sięImperf (-muję się, -mujesz się), utrzymać się Perf.
(-am się, -asz się) + na + Loc.
(np. Sprzedaż wody utrzymuje się na stałym poziomie) • stay, remain
uważaćImperf (-am, -asz), że • think
wzrastaćImperf. (-am, -asz), wzrosnąć Perf (wzrosnę, wzrośniesz) • grow
wzrostm • growth
zakładaćImperf. (-am, -asz), założyć Perf (-łożę, -łożysz)
(np. założyć w budżecie dwukrotny wzrost sprzedaży...) • assume, here: to budget for zatrudniaćImperf (-am, -asz), zatrudnić Perf. (-nic, -nisz) + Acc. • employ
zmniejszać sięImperf (-am ię,-asz się),
zmniejszyć się Perf (-szę się, -szysz się) • decrease, go down
zwiększać sięImperf (-am się, -asz się),
zwiększyć się Perf (-szę się, -szysz się) • increase, go up
ŁATWO ZAPAMIĘTASZ
obserwacja •observation
obserwator m observer
obserwować Imperf. (-rwuję, -rwujesz), zaobserwować Perf. (-rwuję, -rwujesz) + Acc
(np. Obserwujemy spadek zatrudnienia) •observe, notice
prognoza/• forecast, prognosis prognozować Imperf (-żuję, -żujesz)
(np. Analitycy prognozują wzrost inflacji) • forecast
15 MINUT NA GRAMATYKĘ
1. Oto formy czasu przeszłego czasowników spadać/spaść oraz wzrastać/wzrosnąć:
spadać
ja spadałem/spadałam
ty spadałeś/spadałaś
on spadal/ona spadała/ono spadało
my spadaliśmy/spadałyśmy
wy spadaliście/spadałyście
oni spadali/one spadały
wzrastać ____
ja wzrastałem/wzrastałam
ty wzrastałeś/wzrastałaś
on wzrastał/ona wzrastała/ono wzrastało my wzrastaliśmy/wzrastałyśmy
wy wzrastaliście/wzrastałyście
oni wzrastali/one wzrastały
Spasc
ja spadłem/spadłam
ty spadłeś/spadłaś
on spadł/ona spadła/ono spadło
my spadliśmy/spadłyśmy
wy spadliście/spadłyście
oni spadli/one spadły
wzrosnąć
ja wzrosłem/wzrosłam
ty wzrosłeś/wzrosłaś
on wzrósł/ona wzrosła/ono wzrosło
my wzrośliśmy/wzrosłyśmy
wy wzrośliście/wzrosłyście
oni wzrośli/one wzrosły
2. Oto formy czasu przyszłego czasownikówspaść oraz wzrosnąć:
ja spadnę, ty spadniesz, on/ona/ono spadnie,
my spadniemy, wy spadniecie, oni/one spadną
ja wzrosnę, ty wzrośniesz, on/ona/ono wzrośnie ,
my wzrośniemy, wy wzrośniecie, oni/one wzrosną
ĆWICZENIA
ĆWICZENIE 1
Podaj antonimy do następujących słów, np. krajowy - zagraniczny.
1. zwiększyć -..............................
2. spadek -..............................
3. wzrosnąć -..............................
4. wysoki -..............................
5. zagraniczny -..............................
6. zysk -...............................
ĆWICZENIE 2
Napisz synonimy następujących słów, np. krajowy - polski. Pierwsze litery słów są
podane.
niezmienny - s................................
główny - w...........................
rezultaty - w...........................
artykuł - p.......................
dokładny - s.........................
prezentować - p.......................
3 miesiące - k......................
ĆWICZENIE 3
Wstaw do tekstu brakujące słowa, które podane są w ramce.
zakładaliśmy w stosunku do, popyt, w ciągu, wyniki, dwukrotnie, udział |
.................................... na artykuły budowlane wzrósł ....................................... ostatnich
sześciu miesięcy.................................... Nasze..................................... sprzedaży są wyższe
niż.................................... w budżecie o 10 proc. Odnotowaliśmy pięcioprocentowy wzrost
.................................. zeszłego roku. Lepszy jest także nasz................................... w rynku,
który wzrósł do 15 proc.
ĆWICZENIE 4
a) Napisz czasownik „wzrosnąć" w czasie przyszłym, np. Podaż samochodów wzros
nie.
1. Specjaliści uważają, że popyt na samochody......................................
2. Przewidujemy, że nasze zyski.................................... trzykrotnie.
3. Analitycy prognozują, że sprzedaż pieczywa.................................. o jedną trzecią.
b) Napisz czasownik,,spaść" w czasie przyszłym, np. Podaż samochodów spadnie.
4. Uważamy, że liczba pracowników................................... o 1/3.
5. Przewidujemy, że ceny artykułów kosmetycznych.................................. o 5 proc.
6. Analitycy prognozują, że kurs dolara................................... dwukrotnie.
ĆWICZENIE 5
Zastąp strzałki czasownikami „wzrosnąć" i„spaść" w czasie przeszłym, np. ^ spadły.
1. Obroty Ö
2. Koszty Ø
3. Zysk Ø
4. Straty Ö
5. Kurs euro Ø
6. Podatki Ø
7. Czynsz Ö
8. Ceny Ø
9. Sprzedaż Ö
10. Popyt Ö
10. Podaż Ø
ĆWICZENIE 6
Słowa w nawiasie napisz w bierniku lub dopełniaczu, np. Popyt na (samochody) samochody spadnie, podaż (samochody) samochodów wzrośnie.
1. Podaż (komputery).................................... wzrosła dwukrotnie.
2. Popyt na (kredyty).................................. systematycznie rośnie.
3. Podaż (soki)...................... wzrosła o 20 proc.
4. Popyt na (czekolada)................................... wzrósł o jedną trzecią.
5. Podaż (artykuły kosmetyczne)................................................................... wzrosła w ciągu dwóch miesięcy o 2 proc.
6. Popyt na (ropa naftowa).......................................................... gwałtownie wzrasta.
ĆWICZENIE 7
Wybierz jedną formę wyrazu spośród trzech podanych w nawiasie, np. Na zebraniu
zarządu dyrektor przedstawia wyniki (sprzedażą, sprzedaż, sprzedaży).
1. Deficyt jest większy niż zakładaliśmy w (budżetem, budżecie, budżetu).
2. Odnotowaliśmy pięcioprocentowy wzrost w stosunku do (zeszłym roku, zeszły rok, zeszłe
go roku).
3. Sprzedaż wody mineralnej utrzymuje się na (stały poziom, stałym poziomie, stałym po
ziomem).
4. Jak pokazują to badania, popyt na soki wzrósł w ciągu ostatnich (trzech miesięcy, trzy
miesiące, trzema miesiącami).
ĆWICZENIE 8
Zamień liczby na słowa, np. Ceny mieszkań wzrosły w ciągu ostatnich (2) dwóch lat
(2x) dwukrotnie.
1. Obroty w naszej firmie wzrosły w ciągu (5)................. miesięcy (3x)................................
2. Koszty wzrosły (4x)....................................
3. Kurs euro wzrósł w ciągu (2)...................... miesięcy (2x).....................................
4. Podatki wzrosły w ciągu (2)..................... lat (3x)......................................
5. Czynsz wzrósł w ciągu ostatnich (6)....................... miesięcy (2x)......................................
6. Sprzedaż naszych usług wzrosła w ciągu (4).............. miesięcy (4x)..................................
7. Popyt na artykuły budowlane wzrósł w ciągu (3)......... miesięcy (6x)...............................
ĆWICZENIE 9
Liczby napisz słownie, np. Koszty wzrosły o (1/2) jedną drugą.
a) Oto prognozy rządu na przyszły rok: inflacja spadnie o (1/5)........................ i wy
niesie 2 proc, produkt krajowy brutto wzrośnie o (1/4)...................................... , bezrobocie
spadnie o (1/3)................................... , deficyt budżetowy zmniejszy się o (1/2)..................
To są bardzo optymistyczne prognozy.
b) Chcielibyśmy przedstawić nasze plany na przyszły rok. Po pierwsze chcemy zwiększyć
eksporto(2/5).................................... , po drugie planujemyzmniejszyć koszty o (2/4)...........
, po trzecie zamierzamy zwiększyć zatrudnienie o (3/4)
ĆWICZENIE 10
Opisz poniższe wykresy, np. Produkcja gwałtownie zmniejszyła się w ciągu ostatnich dwóch miesięcy.
| X ! XI XII i I i II ! III |
| Źródło: Eurostat |
Stopa bezrobocia (w proc.) liczona wg standardów Unii Europejskiej 18,0
WIADOMOŚCI GOSPODARCZE
WIADOMOŚCI GOSPODARCZE
Czy wiesz, że:
• „Podbijać" znaczy tutaj „zdobywać".
• „Ogromny" znaczy wielki, bardzo duży.
• „Zawrotne tempo" znaczy błyskawiczne, bardzo szybkie tempo, np. zmian.
• „Towar" to produkty, artykuły, jakie oferuje dana firma.
PODBIJEMY ROSJĘ
Deficyt Polski w handlu z Rosją wciąż jest ogromny – siega 3,5 mld dol., bo kupujemy tam drożejącą ropę i gaz. Ale eksport rośnie w zawrotnym tempie. W ubiegłym roku sprzedaliśmy do Rosji towary za 2,85 mld dol. To prawie o 90 proc. Więcej niż rok wcześniej i o 700 mln dol. Więcej niż w najlepszym dla naszego eksportu roku 1997. Po trzech miesiącach tego roku eksport do Rosji liczony w dolarach jeszcze bardziej przyspieczył i wrósł o 100 proc.
15 MINUT NA GRAMATYKĘ
Przypomnijmy:
Język polski ma system par czasowników dokonanych i niedokonanych. Wiele polskich czasowników występuje zarówno w aspekcie dokonanym, jak i niedokonanym.
Aspekt niedokonanyczasownik jest używany wtedy, gdy:
• mówimy o akcji w czasie teraźniejszym, np. „Czytam książkę"
• mówimy o akcji ciągłej albo powtarzającej się w czasie przeszłym i w czasie przyszłym:
„Wczoraj przez dwie godziny czytałem książkę", „Jutro przez dwie godziny będę czytał książkę", „Na urlopie codziennie będę czytał książki".
Aspekt dokonanyczasownika jest używany, gdy:
• mówimy o jednokrotnej, skończonej akcji, która miała miejsce w przeszłości albo będzie
mieć miejsce w przyszłości: „W weekend przeczytałem ciekawą książkę", „W przyszły weekend przeczytam tę książkę".
ĆWICZENIE 11
Zaznacz, czy poniższe zdania są prawdziwe (P), czy fałszywe (F).
1. Polska ma niezbyt duży deficyt w handlu z Rosją.
2. W Rosji kupujemy coraz droższy gaz i ropę.
3. W zeszłym roku sprzedaliśmy mniej towarów niż rok wcześniej.
4. Eksport towarów do Rosji ciągle rośnie.
ĆWICZENIE 12
Uzupełnij tekst słowami z ramki. Uwaga! Słów jest więcej niż potrzeba!
Deficyt, drożejąca, ich, liczony, maleje, mały, mniej, naszego, ogromny, produkty, przyszłym, rożnie, towary, ubiegłym, wzrósł
P F
P F
P F
P F
ĆWICZENIE 12
Uzupełnij tekst słowami z ramki. (Uwaga! Słów jest więcej niż potrzeba.)
deficyt, drożejącą, ich, liczony, maleje, mały, mniej, naszego, ogromny, produkty, przyszłym, rośnie, towary, ubiegłym, więcej, wzrósł
............................... Polski w handlu z Rosją wciąż jest................................ - sięga 3,5 mld
dol., bo kupujemy tam................................... ropę i gaz. Ale eksport...................................
w zawrotnym tempie. W.............................. roku sprzedaliśmy do Rosji............ ,................
za 2,85 mld dol. To prawie o 90 proc..................................... niż rok wcześniej i o 700 min
dol. więcej niż w najlepszym dla.................................... eksportu roku 1997. (...) Po trzech
miesiącach tego roku eksport do Rosji...................................... w dolarach jeszcze bardziej
przyspieszył i................................ o 100 proc.
ĆWICZENIE 13
Odpowiedz na pytanie:
Jakie muszą być spełnione warunki, żeby eksport wzrastał?
XII. DOBRY INTERES
Michał i Tomek są przyjaciółmi. Znają się wiele, wiele lat. Razem chodzili do szkoły średniej, razem studiowali. Obaj nie są zadowoleni ze swojej obecnej pracy. Obaj doszli do wniosku, że najlepiej jest pracować na własny rachunek. Postanowili więc założyć firmę. Chcą zrobić to razem. Mają do siebie stuprocentowe zaufanie.
Michał: Pamiętasz Piotra Kubiaka? Tomek: Piotr Kubiak... nie, nie pamiętam.
Michał: Chodził z nami do liceum, taki niewysoki, tęgi brunet.
Tomek: A tak, przypominam go sobie.
Michał: Zrobił majątek na handlu kasetami wideo.
Tomek: On? A zawsze miał problemy z matematyki.
Michał: A słyszałeś o Radku Piotrowskim?
Tomek: Słyszałem, że zaczynał od budki na Stadionie.
Michał: No tak, zaczynał od budki, a dorobił się kilku hurtowni.
Tomek: Ma głowę do interesów.
Michał: My też zrobimy świetny interes. Musimy tylko przygotować dobry
biznesplan.
Tomek: Może by tak handlować grzybami z Niemcami?
Michał: Tyle że to zajęcie sezonowe, tylko jesienią.
Tomek: To może by handlować rybami?
Michał: To jest kosztowna inwestycja: chłodnie itd.
Tomek: Już wiem, żywność ekologiczna! Teraz wszyscy chcą jeść zdrowo i być wiecznie
młodzi!
Michał: Świetny pomysł! To na pewno będzie strzał w dziesiątkę!
SŁOWNICTWO OGÓLNE
budka/• booth
chłodnia/• cold storę
ekologiczny,-a, -e Adj. • ecological
grzybm • mushroom, fungus
kosztowny,-a, -e Adj. • expensive
majątekm • wealth, fortunę
obaj• both
SŁOWNICTWO OGÓLNE
budka/• booth
chłodnia/• cold storę
ekologiczny,-a, -e Adj. • ecological
grzybm • mushroom, fungus
kosztowny,-a, -e Adj. • expensive
majątekm • wealth, fortunę
obaj• both
obecny,-a, -e Adj. • present
postanawiać (-am, -asz), postanowić Perf. (-nowie, -nowisz) • decide
przypominać sobieImperf. (-am, -asz),
przypomnieć sobie Perf. (-mnę, -mnisz) + Aa. • recall, remember
sezonowy,-a, -e Adj. • seasonal
stuprocentowy,-a, -e Adj. • hundred per cent
tęgi,-a, -e Adj. • stout
wiecznieAdv. • eternally
wieleAdv. • many
zaczynaćImperf. (-am, -asz), zacząć Perf. (-cznę, -czniesz) + Acc.\ + od + Gćw.
• begin, start
zadowolony,-a, -e Adj. {pl. zadowoleni) • satisfied
zajęcien • occupation,job
zaufanien % trust żywność/ • food
WYRAŻENIA I ZWROTY
chodzić do szkoły średniej
dojść do wniosku
mieć głowę do interesów
pracować na własny rachunek
robić interesy z...
Stadion Dziesięciolecia
strzał w dziesiątkę
wchodzić w to
zaczynać od...
zbić majątek
zrobić dobry interes
zrobić majątek
Jak idą interesy?
Interes nie wypalił.
Interes kręci się.
SŁOWNICTWO TEMATYCZNE
bankrutowaćImperf (-tuję,'-tujesz), zbankrutować Perf (-tuję, -tujesz)
(np. Firma „X" zbankrutowała) • go bankrupt
dorabiać sięImperf (-am się, -asz się),
dorobić się Perf (-robię się, -robisz się) + Gen. (język potoczny)
(np. X dorobił się hurtowni) • make a fortunę
forsa/(pieniądze w języku potocznym) • cash, dosh
handlowaćImperf. (-luję, -lujesz) + Instr.\ + z + Instr.
(np. handlować wodą mineralną z Niemcami) • trade
interesm (pl. interesy) • business
kasa/(pieniądze w języku potocznym) • cash, dosh klapa/(bankructwo w języku potocznym) • flop, disaster majątekm (np. zbić majątek, zrobić majątek - język potoczny) • wealth, fortunę
plajta/(bankructwo w języku potocznym) • flop
plajtowaćImperf. (-tuję, -tujesz), splajtować Perf. (-tuję, -tujesz) • go to the wali, go bankrupt
rozkręcaćImperf. (-am, -asz), rozkręcić Perf. (-ęcę, -ęcisz)
(np. rozkręcać interes, biznes -język potoczny) • get something going wchodzićImperf. (-dzę, -dzisz), wejść Perf. (wejdę, wejdziesz)
(np. wchodzić w ten interes, biznes - język potoczny) • go into, enter into zakładaćImperf (-am, -asz), założyć Perf (-łożę, -łożysz) + Acc.
(np. założyć firmę) • establish, start
| ŁATWO ZAPAMIĘTASZ |
| Ł |
biznesplanm • business plan
fortuna/• fortunę
potencjalny,-a, -e Adj. • potential, prospective
potencjałm • potential
15 MINUT NA GRAMATYKĘ