ПСИХИАТРИЯҒА КІРІСПЕ
І ТАРМАҚ. ПСИХИАТРИЯНЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ . . . . . . . . . . . . . . . .4
І ТАРАУ. Психиатрия оқу пәні ретінде, оның міндеттері. . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
Психикалық ауруларды зерттеудің негізгі аспектілері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
ІІ ТАРАУ. Психиатриядағы негізгі даму бағыттары. . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Клиникалық бағыт. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Психологиялық бағыт. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Биологиялық бағыт. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
ІІІ ТАРАУ. Психиатрия пәнінің және психиатриялық көмектің дамуы. . . . . 41
Қысқаша тарихи мағлұмат. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Психиатриялық көмек. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
ІІ ТАРМАҚ. ПСИХОГИГИЕНА ЖӘНЕ ПСИХОПРОФИЛАКТИКА. . . . . . . . . . 56
ІV ТАРАУ. Психогигиена. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Психогигиена, мазмұны мен міндеттері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Еңбек психогигиенасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Жасқа байланысты психогигиена. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
Жанұя және жыныстық өмір психогигиенасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
Зиянды әдеттермен күрес. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
V ТАРАУ. Психопрофилактика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Психопрофилактика түсінігі және оның түрлері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Психикалық бұзылыстарға шалдығу қаупі жоғары тұрғындар топтары. . . . . 79
Өндіріс жағдайындағы қауіп факторлары және психопрофилактикасы. . . . . . . . . . . .81
Соматикалық науқастар психикалық бұзылыстар даму қаупі жоғары котингент ретінде . ...91
Балалық және жасөспірімдік шақтағы психиатриялық аспектілері мен психопрофилактика
мәселелері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
Егде жас кезеңіндегі психикалық бұзылыстар даму қаупінің жоғарылауы. . . . 101
Психикалық аурулар профилактикасы жүйесіндегі медико-генетикалық кеңес. . . . 104
Психикалық бұзылыстары бар науқастар реабилитациясы жайлы түсінік . . .108
ЕКІШІ БӨЛІМ
ЖАЛПЫ ПСИХОПАТОЛОГИЯ
ІІІ ТАРМАҚ. ПСИХИКАЛЫҚ АУРУ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
VІ ТАРАУ. Психикалық аурулар жөнінде жалпы мағлұматтар. . . . . . . . . . . . . 114
Психикалық аурулар этиологиясы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
Психикалық аурулар патогенезі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Психикалық аурулар ағымы және нәтижесі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120
VІІ ТАРАУ. Психикалық ауруларды зерттеу әдістері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Клиникалық әдіс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Экспериментальді-психологиялық зерттеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Электрофизиологиялық зерттеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Басқа инструментальды зерттеу әдістері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141
Лабораторлық зерттеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Нейроморфологиялық зерттеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Эпидемиологиялық әдіс. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156
VІІІ ТАРАУ. Психикалық бұзылыс симптомдары. . . . . . . . . ....... . . . . . . . . .158
Психикалық үрдістің құрылымы және оның бұзылыстарының белгілері жөніндегі
жалпы мағлұматтар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158
Симптомдардың информативтілігі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
Продуктивті және негативті психопатологиялық симптоматика. . . . . . . . .161
Түйсік бұзылыстары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
Ес бұзылыстары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175
Ойлау бұзылыстары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Эмоция бұзылыстары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Қозғалы және ерік бұзылыстары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204
ІХ ТАРАУ. Негізгі психопатологиялық синдромдар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
Психикалық аурулар кезіндегі синдромдар түзілуінің заңдылықтары. . . . . . . . . . .218
Х ТАРАУ. Психикалық аурулар диагностикасы мәселелері. . . . . . . . . .. . . . . .249
Психиатриядағы диагноздың методологиялық негіздері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Психикалық аурулар жүйесі және диагнозды шифрлау.......................... . . . . . . . . . . .252
Психикалық аурулар жіктеуі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254
ХІ ТАРАУ. Психикалық науқастар терапиясы негіздері. . . . . . . . . . . . . . . . .261
Психофармакология дамуына байланысты психикалық науқастар терапиясының қазіргі кезеңдегі ерекшеліктері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Психотропты препараттардың терапиялық тиімділігінің шегі. . . . . . . . . . .266
Шокты емдеу әдістері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .274
Пиротерапия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .276
Психотерапия . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
ШІНШІ БӨЛІМ
ЖЕКЕ ПСИХИАТРИЯ
ІV ТАРМАҚ. ПСИХОГЕНИЯЛАР ЖӘНЕ ЭКЗОГЕНДІ – ОРГАНИКАЛЫҚ ПСИХИКАЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАР. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282
ХІІ ТАРАУ. Невроздар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .283
Невроздардың клиникалық көріністері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .283
Этиологиясы және патогенезі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .296
Дифференциальді диагностикасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297
Емі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Невроздардың профилактикасы және сараптамасы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
ХІІІ ТАРАУ. Реактивті психоздар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Жедел реактивті күйлер (аффективті-шокты реакциялар) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300
Созылыңқы реактивті күйлер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
ХІV ТАРАУ. Психопатиялар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .307
Клиникалық көріністері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
Этиология және патогенез . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .326
Дифференциальді диагностика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330
Емі және профилактикасы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
Психопатия кезіндегі еңбетік және сот – психиатриялық сараптама . . . . . . . . . . . . . .335
ХV ТАРАУ. Алкоголизм . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
Алкоголизм таралуы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Алкоголизмнің клиникалық көрінісі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Алкоголизм кезіндегі жастық және жыныстық факторлардың рөлі. . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Алкогольдің адам ағзасына әсері және алкогольдік мастану диагностикасы . . . . . . . . 346
Патологиялық мастану. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
Алкоголизм этиологиясы және патогенезі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
Алкоголизм кезіндегі патоморфологиялық өзгерістер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350
Емі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .351
Профилактика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
ХVІ ТАРАУ. Алкогольді (металкогольді) психоздар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .356
Алкогольді психоздардың жіктелуі................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
Алкогольді делирий. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .357
Алкогольді галлюциноз. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .363
Алкогольді параноид . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
Алкогольді энцефалопатияның созылмалы формаларыі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .367
ХVІІ ТАРАУ. Өзге интоксикациялар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . .368
Наркоманиялар мен токсикоманиялар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
Дәрілік, тағамдық, өндірістік және басқа улармен улану кезіндегі психикалық
бұзылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .379
ХVІІІ ТАРАУ. Бас-ми жарақаты және сәулелік зақымданулар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .381
Бас-ми жарақаты кезіндегі психикалық бұзылыстардың клиникалық көрінісі 382
Бас-ми жарақатының кейінгі салдары кезеңінде бақыланатын психикалық бұзылыстардың клиникалық көрінісі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Этиология, патогенез және патоморфологиялық өзгерістер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .386
Емі, профилактикасы және сараптама . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .387
Сәулелік аурулар кезіндегі псхикалық бұзылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .388
ХІХ ТАРАУ. Инфекциялық аурулар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . 389
Инфекциялық психоздардың таралуы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Психикалық бұзылыстардың клиникалық көріністері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .390
Этиология және патогенез. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .393
Емі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .393
ХХ ТАРАУ. Ми мерезі және үдемелі салдану кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .394
Ми мерезі кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Үдемелі салдану кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
ХХІ ТАРАУ. Соматикалық аурулар мен эндокринопатиялар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402
Соматикалық аурулар кезіндегі психикалық бұзылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403
Эндокринді аурулар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .406
ХХІІ ТАРАУ. Қантамырлық аурулар кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . .408
Церебральді атеросклероз кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
Артериялық гипертония кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . .413
Церебральды қантамырлық гипотония кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .413
Этиология, патогенез. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Емі және сараптамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .414
ХХІІІ ТАРАУ. Ми ісіктері кезіндегі психикалық бұзылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . .416
V ТАРМАҚ. ЭНДОГЕНДІ ЖӘНЕ ЭНДОГЕНДІ-ОРГАНИКАЛЫҚ ПСИХИКАЛЫҚ АУРУЛАР . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
ХХІV ТАРАУ. Шизофрения. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
Жалпы клиникалық сипаттамасы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .419
Этиология және патогенез . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .438
Диагностика . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .440
Емі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .441
Профилактика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .443
Сот-психиатриялық сараптау. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .444
ХХV ТАРАУ. Маниакальді-депрессивті психоз. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
Маниакальді-депрессивті психоздың клиникалық көрінісінің ерекшеліктері. . . . . . . . .445
Этиология және патогенез . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .454
Дифференциальді диагностика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
Емі және профилактика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
Еңбекке қабілеттілікті бағалау және басқа сараптамалық сұрақтарды шешу. . .. . . . . . .457
ХХVІ ТАРАУ. Кәрілік кезең психикалық аурулары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457
Жалпы клиникалық көріністері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
Кәрілік алды және кәрiлiк жас кезеңіндегі психоздар
этиологиясы мен патогенезi. . . ...................................................................................... . . .470
Кәрілік алды және кәрiлiк жас кезеңіндегі психоздар емі және профилактикасы. . . . . 472
Сот-психиатриялық сараптама . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
ХХVІІ ТАРАУ. Эпилепсия. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .474
Эпилепсия кезіндегі психикалық бұзылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .475
Дифференциальді диагностика. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .479
Этиология және патогенез . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .480
Емі және сарамтамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
ХХVІІІ ТАРАУ. Олигофрениялар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .484
Олигофрения кезіндегі психикалық бұзылыстар. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .485
Олигофрения түрлері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
Емі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .491
Профилактика, реабилитация, сараптама. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492