Сұрақтар мен тапсырмалар
Талқылауға арналған сұрақтар
1. «Табыс» пен «пайда» категорияларға анықтама беріңіз. Бухгалтерлік және экономикалық пайда дегеніміз не? Қарапайым пайда деген не?
2. Валдық (жалпы), орташа шекті табыс деген категорияларға түсінік беріңіз.
3. Нарық құрылымдар түрлерінің (тұрпаттарының) жіктеуін келтіріңіз. Әр қайсысына сипаттама беріңіз.
4. Нағыз бәсекелестік жағдайда қызмет жасайтын фирманың шекті табысы неге тең? Қай себепте?
5. Пайданы көбейтетін өндіріс көлемін анықтау үшін қандай қағидалар пайдаланады? Шекті шығындардың шекті табысқа теңдігі ережесінің мәні неде?
6. Қай ахуалдарда (жағдайларда) бәсекелес фирма пайдасын көбейтеді, залалдарын азайтады, өндірісті жабады? Осыларды графикте көрсетіңіз.
7. Қысқа мерзімдегі фирманың ұсыныс қисық сызығының графигі қандай?
8. Фирманың ұзақ мерзімді тепе-теңдігін сипаттаңыз. Ұзақ мерзімді ұсыныстың қисық сызығын салыңыз (сызыңыз).
9. Бәсекелес саланың тепе-теңдігі қалай қалыптасады?
Есептер, жаттығулар, тестілер
Арапайым (кәдімгі) пайда өндірістің қандай шығындарына кіреді?
а) кірмейді
б) көрінетін
в) ауыспалы
г) тұрақты
д) көрінбейтін
Нағыз бәсекелестік жағдайларға не жатады?
а) ақпараттың шектеулігі
б) комплиментарий-тауарлардың жоқтығы
в) нарыққа кіру және одан шығу қиынға түседі
г) еркін баға белгілеу
д) әр түрлі тауарлар
Пайданы көбейтуге ұмтылған бәсекелес фирма өндірістің келесі көлемін ұстануға тиісті
а) ол ең жоғары бағаны белгілей алады
б) орташа шығындар азаяды
в) шекті шығындар шекті табысқа тең
г) шекті шығындар орташа шығындарға тең
4.Бәсекелес фирма валдық (жалпы) шығындарының шығару көлемінен тәуелділігі мына кестеде көрсетілген:
| Q | ||||||
| TC |
Келесі сұрақтарға жауап бер:
а) Қысқа мерзімді фирма бағасы 10 доллар құрайтын өнімді шығара ма? Егер шығарса, пайда ала ма және Q қандай жағдайында ол ең көп болады? Алынатын пайданың шамасы қандай?
б) Егер бағасы 15 долларға жетсе, валдық (жалпы) және шекті табыс қалай өзгереді? Осы баға болғанда фирмаға пайда түсе ме? Егер түссе, оны көбейту үшін өндіріс көлемі қандай болу керек?
в) Егер баға 8 долларға дейін түссе, не болады? Фирманың іс-қимылдары: саладан шығады немесе өндірісін жалғастырады. Егер ары қарай өндірісін жалғастырса, қандай Q таңдап алады?
г) жаңағы сұрақтарға жауап бер (егер нарық бағасы 5 долларға дейін түссе).
5. Бәсекелес фирманың нарық тепе-теңдік нүктесінде:
а) Р = МС
б) Р = АС
в) Р = МU
г) жауаптар дұрыс (а) және (б)
д) жауаптар дұрыс (а) және (в)
6.Нағыз бәсекелестік салада 1000 бірдей фирмалар қызмет істейді дейік. Олардың валдық (жалпы) шығындарының шығару көлемінен тәуелділігі кестеде көрсетілген:
| Q | ||||||
| TC |
Келесі кестеде осы фирмалардың өніміне деген нарық сұранысының қисық сызығы көрсетілген:
| Р | ||||
| QD |
Сұрақтарға жауап беріңіз:
а) Тепе-теңді баға неге тең?
б) Фирмалардың әр қайсысы өнімнің қандай көлемін өндіреді?
в) Ұзақ мерзімді кезеңде фирманың іс-қимылдары қандай болады: олар саланы тастап кете ме немесе ол салаға жаңа фирмалар кіре ме?
Бәсекелес фирманың шығындары 30 долларға тең. Оның өніміне нарық бағасы 50 доллар деңгейінде. Енді фирманың іс-қимылдары қандай болу керек?
а) нарық бағасы мен орташа жалпы шығындар аралығындағы айырмасы ең жоғары болатын өндіріс көлемін ұстану (ұстап тұру)
б) МС = 50 деңгейіне өндіріс көлемін көтеру
в) өндірістің бұрынғы көлемін сақтай отыра, 50 доллардан жоғары бағаны қою
г) орташа жалпы шығындар ең аз болатын өндіріс көлемін ұстау
8.Кестеде бәсекелес фирманың жалпы шығындары келтірілген:
| Q | ||||||
| TC |
Фирма өз өндірісін тоқтатуға мәжбүр болу үшін оның өніміне баға қай деңгейден төмен түсу керек?
9.Бидайдың құны 1 бушельге – 4 доллар. Егер фермер бидайды нағыз бәсекелестік нарықта сатса, 1 бушельге оның шекті табысы 4 доллардан аз болады. Осы дұрыс па?
10.Бәсекелес фирма валдық (жалпы) шығындарының шығару көлемінен тәуелділігі мына кестеде келтірілген:
| Q | ||||||
| TC |
Өнімнің әр көлеміне АС, АVC, МС есептеп, келесі сауалдарға жауап беріңіз:
а) фирма экономикалық пайда алу үшін нарық бағасы қай деңгейден жоғары болу керек?
б) залалдарды азайту мақсатымен фирма өндірісін жалғастыру үшін нарық бағасы қандай шектерде болу керек?
в) фирма өндірісін тоқтату үшін нарық бағасы қай деңгейден төмен түсу керек?