Дәріс. Токарь - винт станоктар және оларда орындалатын жұмыстар
Машинажасауда токарь-винт кесу станок 16К20 моделі (4.1 сурет) өте таралған.
Олар әмбебапты станоктардың қатарына жатады. Бұл станоктың барлық түйіндері станинада құрастырылған. Станинаның сол жағында алдыңғы бабка 2 (топай) бекітілген онда –жылдамдық қорабы орналасқан, ол өзіне көп сатылы тісті редукторды ұсынады, шпиндельді 3 айналу жиіліктерді өзгерісін қамтамасыз етеді.
Шпиндельдің (айналдырықтың) алдыңғы шетіне патрон бекітіледі де оған айналмалы қозғалыс беріледі. Артқы топай ұзын біліктерді өндегенде оларды центр арқылы ұстап тұру, тесіктерді өндегенде бұрғыны бекіту қызметін атқарады.
Станинаның оң жағында артқы бабка топай 9 орналасқан, станина бойымен бағдарлаушы орын алмастыруға болады.
1 - электршкаф; 2 - алдыңғы бабка; 3 – шпиндель (айналдырық) ; 4 – жүріс винт; 5 – жүріс білік; 6 – суппорт (құралкүймешік); 7 - кескішұстағыш; 8 – қорғаушы экран; 9- артқы бабка; 10,11- берулердің қорабтарды күйге келтіру қолсаптары; 12 – тісті доңғалақтарды ауыстыру гитарасы; 13,14 – айналдырықтың айналу жиіліктерін күйге келтіру қолсаптары
4.1 -сурет.Токарь-винткескіш 16К20 модель станогі
Бойлық суппорт (құралкүймешік) 6 станинаның бағыттаушы беттерімен қозғалып кескішке бойлық беріліс береді. Бойлық суппорттың бағыттаушы бетімен жоғарғы суппорт (құралкүймешік) 7 орналасқан дайындаманың осіне перпендикуляр бағытта көлденең каретка тұрады. Көлденең каретка арқылы кескіш көлденең беріліс жасайды. Дайындамалардың конус беттерін өңдеуде жоғарғы айналмалы суппортты дайындаманың айналу өсіне қарай қалағани бұрышқа бұруға болады. Жоғарғы суппортта төртпозициялы айналмалы кескіш бекіткіш бар, онда бірден төрт кескіш бекітуге болады.
Артқы топай (бабка) 9 станинаның оң жағында орналасқан оның бағыттаушысымен қозғалып отырады. Артқы топайдың пиноліне артқы центр немесе бұрғы, зенкер, ұңғы,таңбалаушы сияқты тесік өңдеуге арналған кескіш аспаптар бекітіледі.
Артқы топайдағы айналмалы центрдің жәрдемімен дайындаманың екінші ұшын ұстап бекітіп ұзын біліктерді өңдейді.
Сыртқы конус беттерді өңдеу үшін артқы топайдың корпусы оны негізінен көлденең бағытта қажетті мөлшерде жылжытады. Сыртқы цилиндрлі жазықтықтарды өңдеуді тік, қайырылған өтетін кескіштермен бойлық беріліс 4,1 сурет, а; тегіс біліктерді-өңделетін дайындамаларды патрон мен центрдің аралығына орналастырғанда өңдейді. Алдымен ондай біліктің бір шетін өңдеп алып, 1800- қа айналдырып қалған бөлігін өңдейді.
Тесіктерді бұрғылау, зенкерлеу ұңғылау үшін токарь станогының артқы топайындағы пинолға бекітілетін, процеске аттас аспаптармен өңдейді. Ішкі цилиндрлі жазықтарды кеңейту үшін станоктың кескіш бекіткішіне кеңейту кескіштермен бойлық беріліс арқылы өңдейді.
Құрал-саймандар (кескіштер, бұрғылар, зенкерлер, жазықтар, бұрандаойғыштар) жонғышұстағышта немесе артқы топайдың в пиноли-(жылжымасында) өтпелі төлкелерді және бұрғылайтын патрондарды қолданумен станокта орнатылады.
Кескіш бастан, оның жұмыс бөлікпен болатын, және сырықтан, ұстағышта кескішті бекіту үшін қызмет етуден тұрады 4.2 – сурет.
а, б, в - өтпелі қайырылған, түзу және тіректі;
г - кертіккесу (кескіш); д - фасонды
4.2 – сурет. Токарь-винт станогында дайындамаларды өңдеу сұлбасы
4.2-сурет. Токарьлы кескіш
Токарлы өңдеу үшін айлабұйымдарды станокта аспаптарды және дайындамаларды бекіту үшін қолданады. Өте жиi өздігінен центрлейтін үш жұдырықшалы патронды, айналдырықты бұранданың шетіне орнатылған, ал сонымен бірге қатты немесе айналатын центрлерді қолданады.
Беттерді кесу процесін мүмкінді қамтамасыз ету үшін кескіштің шектелінетін жұмыс бөлігі, анықталған бұрыштармен орналасуы керек: алдынғы беті 1..2° пен көлденеңге; негізгі және қосалқы артқы беттері - 2... 15° бұрыштармен және 1... 10° тікке к вертикали қамтамасыз етілу керек. Токарь кескіштің конструкциясы (4.3 сурет) орындалатын жұмыстардың сипаттамасына байланысты болады.
Өңдеудің режимдеріжону кезінде кесудің жылдамдығы ( v ), беріліспен ( S ) және кесу тереңдігімен ( t )сипатталынады.
Кесудің жылдамдығы – дайындаманың бетінде нүктенің сызықтық жылдамдығы, оның айналуы өстен өте алып тастағандай, - минутына метрлерде өлшенеді (м/мин) және формула v=πDn/1000 есептелінеді, мұндағы π=3,14;D – дайындаманың диаметрі, мм; n– айналдырықтың айналу жиілігі, мин"1; 1000 – тұрақты шама, миллиметрлерді ауыстыруға қамтамасыз ететін, дайындаманың диаметрін өлшейді, метрлерде, өйткені кесудің жылдамдығы секундта немесе минутта метрлерде өлшенеді.
Берілісті – дайындаманың бір жүріс айналу шамасын – айналдырықтың (мм/айн) бір айналымын миллиметрлерде өлшейді
Кесудің тереңдігін – дайындаманың бетінен алынатын қабатының бір жүрісте материал қабатының қалыңдығын, - миллиметрлерде (мм) өлшейде.
Дебиет