Вытворча-конкурсныя мерапрыемствы
1. Правесцi выстаўку дасягненняў народнай гаспадаркi г.Жлобiна.
2. Арганiзаваць конкурсы на:
— лепшую вулiцу прыватнай забудовы;
— лепшае ўтрыманне дома (прыватнага i дзяржаўнага);
— лепшую школу горада;
— лепшы дзiцячы садок;
— лепшае добраўпарадкаванне тэрыторыi i прамысловых прадпрыемстваў, арганiзацый, устаноў i ўтрыманне замацаваных за iмi тэрыторый у горадзе;
— лепшага цырульнiка;
— лепшага кухара;
— лепшага мадэльера.
Мерапрыемствы мастацкай i мастацка-конкурснай накіраванасці
Правесцi ва ўстановах культуры, на прадпрыемствах, у школах, ГПТВ, дзiцячых дашкольных установах святочныя вечары, арганізаваць выстаўкі па прапагандзе дасягненняў г.Жлобiна, працоўнага i баявога мiнулага.
Арганiзаваць конкурс самадзейных паэтаў i кампазiтараў па стварэннi песнi, вершаў аб горадзе.
Акрамя гэтага, план па падрыхтоўцы свята прадугледжваў наступнае.
1. Архiтэктурна-мастацкае афармленне горада.
2. Стварыць дакументальны i вiдэафiльмы аб Жлобiне, яго людзях i свяце.
3. Правесцi агляд-конкурс фотаработ, прысвечаных гораду.
4. Правесцi конкурс па стварэнні герба i эмблемы горада.
5. Арганiзаваць выстаўку дзiцячага малюнка “Горад Жлобiн — вачыма дзяцей”.
6. Арганiзаваць агляд-конкурс i выставу мастакоў.
7. Правесцi агляды-конкурсы i выставы розных парод сабак, кошак, галубоў i інш.
8. Арганiзаваць выставу кветак i кветкавых пано.
9. Арганiзаваць конкурсы:
— фальклорна-музычных ансамбляў;
— гарманiстаў;
— выканаўцаў прыпевак;
— выканаўцаў беларускага гумару.
10. Правесцi ў школах конкурс сачыненняў “Майму гораду — 500 гадоў”.
11. Арганiзаваць конкурс на лепшыя верш i апавяданне аб горадзе.
12. Правесці на прадпрыемствах, арганiзацыях, у школах, ГПТВ, установах горада конкурс на лепшы карнавальны касцюм i абарону яго.
Такiм чынам, дакладнае выкананне ўсiх распрацаваных мерапрыемстваў i пастаянны кантроль за тэрмінам iх здзяй- снення дапамогуць стварыць мэтанакiраванае рэчышча, у якiм будзе развiвацца iмправiзацыйная творчасць жыхароў мясцовасцi, дзе мае адбыцца свята. У вынiку i будзе створана перадсвяточная атмасфера, у якой людзi самых розных узрос-таў i прафесiй знойдуць прымяненне сваiм здольнасцям, адчуць радасць творчага ўзаемадзеяння з астатнiмi ўдзельнiкамi свята.
IV. АРГАНІЗАЦЫЙНЫЯ І ВЫТВОРЧЫЯ АСПЕКТЫ АРХІТЭКТУРНА-ДЭКАРАТЫЎНАГА
АФАРМЛЕННЯ СВЯТА
Асаблівасцю архітэктурна-дэкаратыўнага афармлення свята з’яўляецца прасторавая свабода, магчымасць самых нечаканых сітуацый. Для свята “сцэнай” могуць стаць рака і лес, поле і гара, помнік і мемарыяльны комплекс, парк і гарадская плошча, вуліца... “У буйнамаштабных мерапрыемствах творчыя ідэі могуць быць увасоблены толькі тады, калі яны задумваюцца першапачаткова ў рэальных арганізацыйна-эканамічных формах.
На пераадольванне лавіны арганізацыйна-эканамічных цяжкасцей у стадыі рэалізацыі задумы ў мастака-пастаноўшчыка затрачваецца сіл у многа разоў больш, чым на рашэнне творчых праблем. Ні тэатр, ні кіно, ні іншыя віды мастацтва не ведаюць такой дыспрапорцыі памiж творчасцю і эканомікай. Гэта звязана з часовасцю пастановачных груп свят, разавым паказам мерапрыемстваў і поўнай адсутнасцю якой-небудзь пастаяннай вытворчай базы”[1].
Генеральны план дэкарыравання свята
Ужо на эскізна-праектнай стадыі работы перад мастаком паўстае шэраг задач арганізацыйна-творчага характару. Пасля знаёмства са сцэнарыем і рэжысёрскай задумай свята мастак выязджае на месца яго правядзення. Тут ён дэталёва знаёміцца з архітэктурнымі і ландшафтнымі асаблівасцямі святочнай тэрыторыі, робіць папярэднія замалёўкі агульнага плана размяшчэння зон святочнага дзеяння і па магчымасці размеркаванне канкрэтных апорных пунктаў кожнай святочнай зоны. Для больш дэталёвай прапрацоўкі папярэдняй планіроўкі прасторавага вырашэння многія мастакі выкарыстоўваюць чарцяжы плана-карты горада, якія звычайна знаходзяцца ў архітэктурных аддзелах выканкамаў. Часам мастакі фатаграфуюць ландшафтнае асяроддзе, асобныя забудовы, асабліва месцы размяшчэння галоўных мізансцэнічных пунктаў, для таго каб у далейшым можна было б у гэтыя дзялянкі святочнай прасторы арганічна ўпісаць элементы дэкору.
Прыступаючы да эскізна-праектнай работы, мастак перш за ўсё разглядае пытанні афармлення комплексна-ансамблевага ўбранства свята. Як адзначае расійскі мастак-даследчык А.У.Неміро, пераважнымі прынцыпамі арганізацыі асяроддзя святочнага горада сталі “перпендыку-лярнасць”, “вертыкальнасць” і “гарызантальнасць” размя-шчэння дэкаратыўных элементаў на фасадах, сценах будынкаў і на плошчах. Для гэтай мэты служаць сцягі, перацяжкі, флажковыя сістэмы, дэкор асвятляльных апор, будаўнічых кранаў, дакладна чытаемая рытміка аб’ёмна-пластычных канструкцый на адкрытых прасторах. Да іх належаць выставы нагляднай агітацыі, трыбуны, сцэнічныя пляцоўкі, розныя прасторавыя забудовы, якія фарміруюць мікра- і макраасяроддзе святочнага горада.
Устойлівую групу афарміцельскіх сродкаў складаюць аб’ёмныя, статычныя (замацаваныя на месцах) і дынамічныя (рухомыя, пераносныя і інш.) элементы. Да першых належаць жывапісныя пано, плакаты, лозунгі, транспаранты, перацяжкі, фатаграфічныя элементы, дыяграмы, устаноўкі і канструкцыі, сцягі, традыцыйныя сродкі — флажковыя і зялёныя гірлянды, арыфламы, стужкі, кветкі. Да другіх — убранства святочных дэманстрацый, аўтаўстаноўкі, святлокінетычныя канструкцыі і ўстройствы.
Мастацкая якасць святочнага ўбранства сёння вызначаецца не толькі жывапісна-пластычнай культурай яго аўтара, але і яго веданнем прынцыпаў архітэктурнай пабудовы, уменнем зрабіць тэхнічны разлік1.
У практыцы дэкаратыўнага афармлення выкарыстоўваюць і паветраныя шары, якія выконваюць не толькі задачы ўпрыгожвання святочнай прасторы, але і адлюстроўваюць ідэйна-тэматычную накіраванасць свята. Так, на адным са свят у г. Магілёве выява герба горада, зманціраваная на буйнамаштабным палатне, была паднята на некалькі сотняў метраў на зачаленым аэразондзе. Спецыяльны падсвет пражэктараў факусіраваў асвятленне выявы, пакідаючы ў цені сістэму ўмацаванняў. Стваралася ўражанне, што герб лунае ў паветры. У г.Мінску на Усебеларускім фестывалі моладзі над стадыёнам “Дынама” ў неба ўзняўся вымпел, падтрымліваемы аэрастатам. Для пад’ёму сцягоў, эмблем, вымпелаў, партрэтаў выкарыстоўваюцца не толькі аэрастаты, аэразонды, але і верталёты. Адзін з фрагментаў тэатралізаванага прадстаўлення на свяце г.Віцебска — парад верталётаў, якія адкрываюць свята і нясуць сцягі, партрэтныя выявы. У многіх гарадах святы адкрываюць рытуалам пад’ёму рознакаляровых шароў, надзьмутых геліем. Гэтыя шары запускаюць у вялікай колькасці паштучна або ў звязках, што аказвае на гледачоў моцнае ўражанне. Часам рознакаляровыя паветраныя шары, але ўжо надзьмутыя звычайным паветрам, у фінале святочнага дзеяння апускаюць у вялікай колькасці (напрыклад, са столі глядзельнай залы), на гледачоў, пакідаючы ў публікі прыемны ўспамін аб свяце.
Правядзенне свята, як правіла, не абмяжоўваецца толькі дзённай часткай сутак, яно працягваецца вечарам і нават ноччу, людзей запрашаюць на тэатралізаваныя шэсці, канцэрты, балы, дыскатэкі, феерверкі і інш. З гэтай прычыны галоўнаму мастаку пры стварэнні комплекснага плана мастацка-дэкаратыўнага афармлення свята неабходна прадугле- джваць светлавое афармленне горада, а таксама відовішчных і гульнёвых пляцовак.
Арганізаваць эстэтычнае асяроддзе горада, мястэчка ў вячэрні і начны час можна пры дапамозе розных сродкаў светлавой пластыкі.
Шырока выкарыстоўвае сучасная практыка электраілюмінацыю вуліц, плошчаў шматкаляровымі гірляндамі, размешчанымі ў некалькі радоў на расцяжках папярок вуліц, контурную ілюмінацыю карнізаў дамоў, рэльефаў мастоў, набярэжных, разнастайныя ілюмінацыйныя элементы, святлодынамічныя карціны, светлавыя фантаны, бягучыя светлавыя радкі, контурную і аб’ёмную ілюмінацыю дрэў. Даволі часта практыкуецца і ўвядзенне ў светлавое афармленне маштабных святлокінетычных устройстваў, комплексаў з экранамі, на якіх пры дапамозе кіна- або відэаролікаў дэман- струюцца дакументальныя, мастацкія і мультыплікацыйныя фільмы. У многіх гарадах Беларусі наладжваюць работу кінатэатраў на адкрытым паветры, дзе гледачы праглядаюць кінастужкі па тэматыцы свята. У г. Дзяржынску Мінскай воб-ласці яскравым і эмацыянальна ўражвальным на свяце горада было феерычнае светлавое дзеянне — канцэрт калярова-музычнага жывапісу на фоне феерверкавых вырабаў.
Ва ўмовах сквераў, паркаў, зяленых зон патрабуецца не толькі падсвет зялёных насаджэнняў, але і фарміраванне адзінага комплекснага асвятлення відовішчнага асяроддзя на зямлі і вадзе. Так, у летнюю пару года ўражанне могуць аказаць шматкаляровыя падсветы вадзяной прасторы, вадзяных фантанаў, вадзяных заслон на паркавых плацінах. Прыкладам такога незвычайнага па сваёй выразнасці відовішча быў святловадзяны комплекс, створаны на свяце г.Бабруйска (1989). Тут пры дапамозе вадамётаў пажарных машын і пажарнага катэра на рацэ Бярэзіне быў створаны каскад, у склад якога ўвайшлі вадзяны экран, сорак восем шырокапалосных вертыкальных, веерных, зігзагападобных струменяў і два вадаспады. Святло ў спалучэнні з рухам вады давала непаўторную дынамічную ігру каляровай варыяцыі. Фантаны, вадаспады і струмені пад музыку пры дапамозе пражэктараў афарбоўваліся то ў адзін, то ў другі колер, а ў гэты час на вадзяны экран праецыравалі каляровамузычныя жывапісныя кампазіцыі і слайды.
Зімой у паркавай зоне прыкладам комплекснага афармлення з’яўляецца плошча масавага адпачынку ў форме снежнага гарадка. Дарогі да такога гарадка можна аформіць ілюмінаваннем ёлак і іншых дрэў, ілюмінаванымі гірляндамі падкрэсліць контуры катка, у цэнтры якога паставіць ілюмінаваную ёлку, а снегавыя скульптуры і лёд катка расквеціць рознакаляровымі падсветамі пражэктараў. Разам з тым на экране з лёду або снегу можна рабіць любыя светлавыя праекцыі. У спалучэнні з музыкай і словам яны аказваюць значнае эстэтычнае ўздзеянне на прысутных.
Цікавы прыём святлографічнага рашэння — падсвет архітэктурных збудаванняў або асвятленне іх заліваючым, контражурным, ажурным святлом, што падкрэслівае форму дэкарыруемага аб’екта. У многіх гарадах ужо стала традыцыяй здзяйсняць дэкаратыўны падсвет архітэктурна-мастацкіх і скульптурных помнікаў, асобных будынкаў. Разам з тым пры дапамозе ўнутранага архітэктурнага асвятлення будынкаў можна ствараць маштабны светлапіс: уключэнне ў вячэрні час па загадзя распрацаваным праекце святла ў пэўных пакоях дае магчымасць “маляваць” выдатна ўспрымаемыя на адлегласці асобныя словы, лічбы юбілейных дат.
Святлодэкаратыўныя задачы ў працэсе мастацкага афармлення свята галоўнаму мастаку дапамагае рашыць група спецыялістаў — архітэктары, дэкаратары, канструктары, інжынеры, электрыкі.
Вызначаючы месца правядзення ўрачыстасці, неабходна асабліваю ўвагу надаць дамінантам комплеснага афармлення, гэта значыць тым аб’ёмна-пластычным устаноўкам, статычным і дынамічным элементам, якія будуць адлюстроўваць вобразную сістэму свята, трансфармуючы тым самым вуліцу, плошчу, натуральнае і штучнае асяроддзе горада, вёскі.
Як паказвае практыка, існуюць розныя прыёмы і метады работы на эскізна-праектнай стадыі: планшэт, перспектыва-развёрстка, макетаванне ў штабе, фотамантажнае праектаванне з маляўнічымі элементамі, мантажом і падсветам.
Да работы над святочным афармленнем у вялікіх гарадах або ў вялікіх святах мэтазгодна далучаць многія групы мастакоў. Напрыклад, генеральны план-схема дэкарыравання г.Мінска на свяце горада ў 1986 г. (галоўны мастак В.Я.Семянько), над якім многа месяцаў працаваў калектыў мастакоў, архітэктараў і канструктараў, уключаў мноства праектаў і макетаў. Сюды ўвайшлі дзесяткі планшэтаў, фатаграфічных і графічных кампазіцый, перспектыў, не лічачы сотняў ракурсных фотаздымкаў, жывапісных эскізаў, тэхніка-канструктыўных разлікаў, аб’ёмна-пластычных устройстваў. Гэты калектыў, з’яўляючыся каардынатарам творчых груп дзевяці раёнаў горада, рэдагаваў сустрэчныя сцэнарыі афармлення раёнаў і тэматычных зон.